Οι πολυαναμενόμενες κυκλοφορίες βιβλίων κατά το επόμενο τρίμηνο. Άλλα τυπώνονται, άλλα αναμένονται, άλλα έχουν πάρει ήδη τη θέση τους στις προθήκες των βιβλιοπωλείων. Οι συντάκτες του ενθέτου «Βιβλία» παρουσιάζουν συνοπτικά ορισμένα από τα σημαντικότερα και πιο ενδιαφέροντα δοκίμια, μελέτες, βιογραφίες, αυτοβιογραφίες, μαρτυρίες, ιστορίες, έργα της ελληνικής και της μεταφρασμένης λογοτεχνίας από το πλήθος των νέων τίτλων που έχουν αναγγελθεί για τους επόμενους μήνες. Η επιλογή είναι βέβαια ενδεικτική απλώς των τάσεων της εκδοτικής παραγωγής και δεν εξαντλεί, προφανώς, το εύρος της.
Ελληνική λογοτεχνία
Στη μυθική Τροία μάς μεταφέρει στα Χάλκινα κατώφλια (εκδ. Πατάκη) ο Ισίδωρος Ζουργός, όπου ένα νέο πρόσωπο, επινόηση του συγγραφέα, ανατρέπει τα γεγονότα των ομηρικών επών, σε μια διαχρονική καταγγελία για τον κόσμο του πολέμου, του αίματος και του χαλκού.
Μετά τη θετική υποδοχή της νουβέλας Ολοι αγαπούν τα τραύματά τους ο Γιάννης Δενδρινός επανέρχεται με το πεζογράφημα Η ασήμαντη ιστορία του Δημόνικου Παχτατζή (εκδ. Διόπτρα), αφήγηση για δύο ανθρώπους που, παρά τις αντιθέσεις τους, συγκλίνουν στην ίδια διαδρομή, φωτίζοντας το ερώτημα τι σημαίνει «προσωπική επιτυχία».
Ιστορία και πολιτική αποτελούν βασικούς άξονες της πεζογραφίας του Βασίλη Γκουρογιάννη. Καμβάς στο νέο του μυθιστόρημα Τα κιάλια του Βασίλι Τσουικόφ (εκδ. Μεταίχμιο) είναι η μετακατοχική Ελλάδα, στην οποία ο πρωταγωνιστής πασχίζει να θεραπεύσει τα ατομικά (και συλλογικά) τραύματά του με κάθε πρόσφορο μέσο.
Μια επιδημία εξαπλώνεται στον Καιρό των κρυστάλλων (εκδ. Πόλις) της Ελένης Στελλάτου και ένας κλειστός, ιδιόρρυθμος ντρογκερίστας θα προσπαθήσει να τη νικήσει. Ρεαλισμός με ισχυρές δόσεις φανταστικού και αναφορές στην πρόσφατη πανδημία.
Η Ελισάβετ Μουτζάν (μετέπειτα Μαρτινέγκου), η Βιρτζίνια Στίβεν (μετέπειτα Γουλφ) και μια γυναίκα της εποχής μας δραπετεύουν – ή έστω το επιχειρούν – από το περιβάλλον τους αναζητώντας ταυτότητα και φωνή στο μυθιστόρημα Ενας δικός της δρόμος (εκδ. Καστανιώτη) της Αργυρώς Μαντόγλου.
Ογδόντα δύο δωμάτια σε ογδόντα δύο ιστορίες της συλλογής Μεσοτοιχίες. Αθέατοι συγκάτοικοι (εκδ. Πατάκη) του Μισέλ Φάις διασχίζει ο αφηγητής πασχίζοντας να συμφιλιωθεί με αθέατους συγκάτοικους που αναστατώνουν τη ζωή του, σε κείμενα όπου τα όρια μεταξύ αυτοβιογραφίας και αυτομυθοπλασίας είναι ρευστά.
Υβριδικά είναι και τα πεζά κείμενα του Κώστα Μαυρουδή στο βιβλίο Ο Χ. είπε (εκδ. Κίχλη), με ισχυρή τη στοχαστική διάθεση και τον δοκιμιακό-φιλοσοφικό χαρακτήρα. Εμπειρίες της καθημερινότητας φιλτράρονται αισθητικά, κατά το οικείο ύφος του, φλερτάροντας με τον ποιητικό λόγο, το ταξιδιωτικό και την αυτοβιογραφία.
Βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα, το νέο πεζογράφημα του Σάκη Σερέφα Πέτα το στη θάλασσα (εκδ. Μεταίχμιο) αναφέρεται σε ένα σημαντικό κοινωνικό ζήτημα: την εμπορία βρεφών στη Θεσσαλονίκη του 1963, όπου βρεφοκομεία, μεσίτες βρεφών και πολιτικοί εμπλέκονται σε παράνομες υιοθεσίες.
Η πρώτη του εμφάνιση δημιούργησε προσδοκίες. Τώρα στη συλλογή Η κορυφή του κόσμου (εκδ. Τόπος) ο Ηλίας Μπιστολάς δίνει οκτώ ιστορίες όπου οι χαρακτήρες έρχονται αντιμέτωποι με ακραίες καταστάσεις και διαχειρίζονται υπαρξιακές κρίσεις με ανορθόδοξο τρόπο.
Ο Μπόρχες στην Κηφισίας, η Τζούλια Ρόμπερτς σερβιτόρα σε καφέ, ο Μαγγελάνος στις Σποράδες. Ενας πανταχού παρών συγγραφέας, ubiquitous (ή, έστω, ουμπίκικους), στο βιβλίο με σύντομα πεζά του Γιώργου Τσακνιά Ουμπίκικους (εκδ. Κίχλη) τα πάντα παρατηρεί και μεταπλάθει με χιούμορ.
Ξένη λογοτεχνία
Η Καναδή Ανν Κάρσον στην Αυτοβιογραφία του κόκκινου (μτφρ. Χάρης Βλαβιανός, εκδ. Πατάκη) αναπλάθει με απρόβλεπτο τρόπο έναν αρχαιοελληνικό μύθο και αναδιατάσσει σε σύγχρονο πλαίσιο τη σχέση Γηρυόνη και Ηρακλή. Ποίημα; Μυθιστόρημα; Υβρίδιο; Κάτι παραπάνω, κάτι αντισυμβατικό και πρωτότυπο.
Σε αυτό το πρόσφατο έργο του Πάει και το Φραντζολάκι: Θα υπάρξει Ούγγρος βασιλιάς; (μτφρ. Μανουέλα Μπέρκι, εκδ. Πόλις) ο Λάσλο Κρασναχορκάι κάνει πρωταγωνιστή του έναν 91χρονο άνδρα, συνταξιούχο ηλεκτρολόγο, τον ιδιόρρυθμο και μυστηριώδη θείο Γιόζι Κάντα. Δηκτική σάτιρα.
Ενας άνδρας ήθελε απεγνωσμένα να ξεφύγει από την ίδια του τη ζωή, όμως δεν ήξερε πώς και, σε ηλικία 38 ετων, έσβησε. Ο Γάλλος Εντουάρ Λουί, στην Κατάρρευση (μτφρ. Στέλα Ζουμπουλάκη, εκδ. Αντίποδες) αφηγείται την ιστορία του αδελφού του.
Η Αγγλίδα Χίλαρι Μαντέλ, με το κύκνειο άσμα της Ο καθρέφτης και το φως (μτφρ. Καρολίνα Μέρμηγκα, εκδ. Ψυχογιός), έκλεισε την πολυβραβευμένη μυθιστορηματική της τριλογία για τον Τόμας Κρόμγουελ. Προηγήθηκαν τα Γεράκια και το Γουλφ Χολ (θα επανακυκλοφορήσουν επίσης).
Διηγήματα, κλασικότροπες και συγκινητικές ιστορίες γυναικών και κοριτσιών που καταπιέζονται στις μουσουλμανικές κοινότητες της Νότιας Ινδίας. Η Μπάνου Μουστάκ τιμήθηκε για αυτό το βιβλίο, το Φως της καρδιάς (μτφρ. Ιφιγένεια Ντούμη, εκδ. Καστανιώτη), με το Διεθνές Βραβείο Booker 2025.
To ντεμπούτο της Σουηδής Λίσα Ρίτσεν Οι γερανοί πετούν νότια (μτφρ. Αγγελική Νάτση, εκδ. Μεταίχμιο) προέκυψε από τις σημειώσεις που άφησαν στην οικογένειά της οι φροντιστές του παππού της. Το βιβλίο συνιστά τον σπαρακτικό απολογισμό της ζωής ενός άνδρα.
Η Αμερικανίδα Μιράντα Τζουλάι με το πολυσυζητημένο μυθιστόρημά της Στα τέσσερα (μτφρ. Νατάσα Σιδέρη, εκδ. Αλεξάνδρεια) παρακολουθεί το ταξίδι μιας 45χρονης γυναίκας, καλλιτέχνιδας, που αφήνει τα πάντα πίσω και διασχίζει τις ΗΠΑ προκειμένου να βρει ένα «νέο είδος ελευθερίας».
Το Λονγκ Αϊλαντ (μτφρ. Μυρτώ Καλοφωλιά, εκδ. Ικαρος) συνεχίζει την ιστορία της αινιγματικής Εϊλις Λέισι 20 χρόνια μετά το Μπρούκλιν. Οικογενειακό, συναισθηματικό και ψυχολογικό δράμα δοσμένο με μαεστρία από τον Ιρλανδό Κολμ Τομπίν, έναν από τους σημαντικότερους πεζογράφους διεθνώς.
Η Χιλιανή Αλία Τραμπούκο Σεράν, στο βιβλίο της Το όνομά μου είναι Εστέλα (μτφρ. Εύη Σέμπου, εκδ. Gutenberg), μας μεταφέρει στο Σαντιάγο με την ιστορία μιας οικιακής βοηθού, ταπεινής καταγωγής. Ενα κοριτσάκι είναι νεκρό. Ομως τι γνωρίζει η αφηγήτρια;
Ενας λυρικός ύμνος στην εφηβεία και στον ομοερωτισμό είναι το πρώτο πεζογραφικό βιβλίο του ποιητή Σον Χιούιτ. Το Ανοίξτε, Ουρανοί (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Στερέωμα) διαδραματίζεται στη Βόρεια Αγγλία και επικεντρώνεται στον παράφορο έρωτα του Τζέιμς για τον Λουκ.
Βιογραφίες, αυτοβιογραφίες, προσωπικές μαρτυρίες
Η νομπελίστρια Ανί Ερνό συζητά με την κοινωνιολόγο Ροζ-Μαρί Λαγκράβ στον τόμο Μια συνομιλία (μτφρ. Κατερίνα Σπυροπούλου, εκδ. Δαίδαλος) προσεγγίζοντας «αυτοκοινωνιοβιογραφικά» την ταξική και την έμφυλη ταυτότητα μέσα από προσωπικές εμπειρίες και κοινούς προβληματισμούς.
Εναν άλλο νομπελίστα, τον πατέρα του, μαζί με τη μητέρα του, βιογραφεί ο Ροντρίγκο Γκαρσία στον τόμο Αποχαιρετισμός στον Γκάμπο και στη Μερσέδες (μτφρ. Δέσποινα Δρακάκη, εκδ. Ψυχογιός), ένα συγκινητικό ιδιωτικό και πολύ ανθρώπινο χρονικό της ασθένειας, της άνοιας και της φροντίδας των τελευταίων χρόνων του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες.
Η μεγάλη, τεκμηριωμένη και αφηγηματικά ενδιαφέρουσα σαν μυθιστόρημα βιογραφία του Σεφέρη από τον Ρόντρικ Μπίτον – εκδοτικό γεγονός όταν πρωτοκυκλοφόρησε το 2003 από την Ωκεανίδα – επανακυκλοφορεί εφέτος: Γιώργος Σεφέρης: Περιμένοντας τον Αγγελο (μτφρ. Μίκα Προβατά-Carlone, εκδ. Πατάκης).
Νέα έκδοση και για την αυτοβιογραφία της Σιμόν ντε Μπωβουάρ Αναμνήσεις μιας καθωσπρέπει κόρης (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη, εκδ. Μεταίχμιο), που πρωτοεκδόθηκε στη Γαλλία το 1958 και σκιαγραφεί αποκαλυπτικά διαδρομές της ζωής και του νου της γνωστής φιλοσόφου και φεμινίστριας.
Ενας Ελληνας στην Κίνα, στην Ινδία, στο Μπαλί, στην Αφρική, στην Ευρώπη… Ο Αναστάσης Βιστωνίτης στον τόμο Τα παράθυρα του αγνώστου (Τόποι, πόλεις, άνθρωποι) (εκδ. Καστανιώτη) αφηγείται ταξίδια ανά την υφήλιο όπου η γνωριμία με άλλους κόσμους είναι κι ένα ταξίδι αυτογνωσίας.
Συστηματική είναι η έρευνα των αρχειακών πηγών αλλά μυθιστορηματική η γραφή στη νέα βιογραφία Σοφία ντε Μαρβουά, Δουκέσσα της Πλακεντίας (εκδ. Εστία) του Γιώργου Γιαννικόπουλου κομίζοντας νέες πληροφορίες για τη μυθική ζωή της γαλλίδας φιλελληνίδας.
Συνομιλίες με 61 πρόσωπα από όλες τις γενιές που αφηγούνται προσωπικές και συλλογικές περιπέτειες συγκεντρώνονται στον τόμο δημοσιογραφικής δουλειάς της Μικέλας Χαρτουλάρη Polaroid για την Ελλάδα (εκδ. Πόλις), καταθέσεις απόψεων αλλά και μαρτυρίες για το ελληνικό γίγνεσθαι των τελευταίων δεκαετιών.
Η Μικέλα Χαρτουλάρη υπογράφει και την εισαγωγή στην επετειακή επίτομη έκδοση των συναρπαστικών συνεντεύξεων του Ανταίου Χρυσοστομίδη Οι κεραίες της εποχής μου – Ταξιδεύοντας με διάσημους συγγραφείς απ’ όλο τον κόσμο (εκδ. Καστανιώτη), που κυκλοφορεί 10 χρόνια μετά τον πρόωρο θάνατό του.
Από τη συμμετοχή του στο κίνημα του Ναυτικού κατά της απριλιανής δικτατορίας ως την ίδρυση των εκδόσεων Γνώση, που άφησαν ισχυρό αποτύπωμα στην εκδοτική μας ιστορία, ο Μανώλης Γ. Μπουζάκης ξεδιπλώνει τις περιπέτειες μιας ζωής στο αυτοβιογραφικό Ο δρόμος του Ποσειδώνη. Αναμνήσεις ενός πλάνητα οδοιπόρου (εκδ. Κίχλη).
Με άγνωστο αρχειακό και φωτογραφικό υλικό και καταθέτοντας την προσωπική της εμπειρία η ψυχίατρος Κατερίνα Μάτσα που διηύθυνε ως τη συνταξιοδότησή της τη μονάδα απεξάρτησης 18Ανω αφηγείται στον τόμο Η ιστορία του 18Ανω (εκδ. Αγρα) τη διαδρομή και λειτουργία ενός θεσμού με υποδειγματική προσφορά.
Ιστορία
Ο μετασχηματισμός της έννοιας του αντισημιτισμού από τον 19ο ως τον 21ο αιώνα, όπως και η σημασία της στα σημερινά πολιτικά συμφραζόμενα, μελετώνται διεξοδικά από τον Μαρκ Μαζάουερ στο Περί αντισημιτισμού. Μια λέξη στην ιστορία (μτφρ. Κωστής Πανσέληνος, εκδ. Αλεξάνδρεια).
Ο ιστορικός του ΕΚΠΑ Ευάνθης Χατζηβασιλείου μελετά στο Εθνικός Διχασμός: Οι επιπτώσεις στους θεσμούς και στην πολιτική κουλτούρα (εκδ. Πατάκη) τη μακρότερη πολιτική σύγκρουση στη νεότερη ελληνική ιστορία, διερευνώντας σύγχρονές διαστάσεις της και μετέπειτα προεκτάσεις της.
Ο γερμανός πολιτικός επιστήμονας Μαρσέλ Ντίρσους εξηγεί Πώς ανατρέπονται οι τύραννοι (εκδ. Μίνωας), αλλά ταυτόχρονα υποδεικνύει και ποιες μεθόδους μετέρχονται προκειμένου να διατηρηθούν στην εξουσία, μέσα από παραδείγματα τριών αιώνων παγκόσμιας ιστορίας.
Η συγκρότηση κρατικών θεσμών όπως η Αστυνομία και η Ποινική Δικαιοσύνη στον καιρό του Αγώνα και η επίδρασή τους στην καθημερινή ζωή τίθενται στο επίκεντρο του βιβλίου της Βάσως Σειρηνίδου Στα χρόνια της βίας. Εγκλημα, κοινωνία και συγκρότηση κράτους στην επαναστατημένη Ελλάδα (1822 – 1826) (εκδ. Θεμέλιο).
Δέκα πρόσωπα από τον Σωκράτη ως την ιέρεια Λυσιμάχη φέρνουν στο προσκήνιο οι Βενσάν Αζουλέ και Πολέν Ισμάρ στο Αθήνα 403. Η ιστορία ως χορικό (μτφρ. Δημήτρης Δημακόπουλος, εκδ. Πόλις) προτείνοντας μια νέα ανάγνωση της αθηναϊκής κοινωνίας μετά τους Τριάκοντα Τυράννους.
Μετά τις ματιές στην Αθήνα του 19ου αιώνα και τις μικρές αγγελίες της περιόδου 1883-1940, οι Θανάσης Γιοχάλας και Ζωή Βαΐου στρέφονται με το Οδός Πανεπιστημίου (19ος – 21ος αι.). Ιστορία και ιστορίες (εκδ. Εστία) στο πορτρέτο ενός εμβληματικού δρόμου της πρωτεύουσας.
Στο ευσύνοπτο βιβλίο Σε ποιον ανήκει αυτή η γη; Η ιστορία της Μέσης Ανατολής από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι σήμερα (εκδ. Μεταίχμιο) ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Ολστερ Τ. Γκ. Φρέιζερ προβαίνει σε μια περιεκτική επισκόπηση των αιτίων και των συνεπειών μιας ατέρμονης σύγκρουσης.
Στο νέο της βιβλίο η γνωστή βρετανίδα συγγραφέας Μπέτανι Χιουζ περιηγείται Τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου (μτφρ. Δημήτρης Σταυρόπουλος, εκδ. Ψυχογιός) ξαναδιαβάζοντας τις πηγές της κλασικής γραμματείας και περιγράφοντας τα σημερινά ερείπια – ή την ανυπαρξία τους.
Με Τα χρώματα του κύβου: Σταθμοί της ελληνικής πεζογραφίας 1866-2023 (εκδ. Πατάκη) ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου σκιαγραφεί γωνίες, όγκους, γραμμές, εξακτινώσεις, διασυνδέσεις προσώπων και θεματικών στην πορεία τριών αιώνων του ελληνικού πεζού λόγου.
Μια ανεξερεύνητη πτυχή της μετανάστευσης αποτυπώνει η μελέτη Πύλες εξόδου προς την Αμερική. Η οικονομία της υπερατλαντικής μετανάστευσης στα ελληνικά λιμάνια (1890-1940) (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) της Γιώτας Τουργέλη εστιάζοντας στην οικονομία του λιμανιού της Πάτρας.
Δοκίμια, μελέτες, αφηγήματα
Ασθένεια και θεραπεία, κρίση και ανάρρωση, επαγγελματικά ή προσωπικά προβλήματα που κλονίζουν την αυτοπεποίθησή μας και η υπέρβασή τους είναι η διαδρομή που ο Αλέν ντε Μποτόν περιγράφει στο Ενα θεραπευτικό ταξίδι. Μαθήματα από το σχολείο της ζωής (μτφρ. Αντώνης Καλοκύρης, εκδ. Πατάκη).
Τι είναι ο μισογυνισμός (μτφρ. Κατερίνα Γούλα, εκδ. Gutenberg) αναρωτιέται ο γάλλος ιστορικός Μορίς Ντομάς και απαντά μελετώντας τον ως άρρητη, συμβολική διαδικασία υποταγής στην ανδρική κυριαρχία με οδηγούς του την Ιστορία, την κοινωνιολογία και την ψυχανάλυση.
Με όχημα την ηθική ψυχολογία, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης Τζόναθαν Χάιντ επιχειρεί να προσδιορίσει στο βιβλίο Ο δίκαιος νους (μτφρ. Ελσα Βιδάλη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) τα αίτια της διαίρεσης των ανθρώπων ως προς την πολιτική και τη θρησκεία.
Μια ανοιχτή επιστολή στον εμβληματικό δημιουργό που 40 χρόνια μετά τον θάνατό του παραμένει δάσκαλος της ζωής στέλνει ο Θωμάς Κοροβίνης με το Γράμμα στον αδελφό Γιώργο Ιωάννου που λείπει χρόνια στην γκλαβανή (εκδ. Αγρα) τιμώντας την προσωπικότητα και το έργο του.
Ο φόβος μπροστά στην ελευθερία (μτφρ. Ουρανία Τουτουντζή, εκδ. Διόπτρα) του Εριχ Φρομ είναι ένα κλασικό δοκίμιο και ταυτόχρονα μια εξαιρετικά επίκαιρη προσέγγιση στον ολοκληρωτισμό, τον κομφορμισμό αλλά και τις παγίδες του σύγχρονου πολιτισμού για τη θετική ελευθερία του ατόμου.
Απόρροια ενός θολώματος των πολιτικών συντεταγμένων της σύγχρονης δημοκρατίας, η επικράτηση του λόγου της άκρας Δεξιάς είναι Μια παράξενη νίκη (μτφρ. Γιώργος Καράμπελας, εκδ. Πόλις) που χρήζει βαθύτερης διερεύνησης, υποστηρίζουν ο φιλόσοφος Μικαέλ Φεσέλ και ο κοινωνιολόγος Ετιέν Ολιόν.
Ο πόνος των ευάλωτων είναι αποτέλεσμα αδικίας, όχι θυματοποίησης, καθώς η τελευταία διά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και του ακροδεξιού λαϊκισμού έχει καταστεί σήμερα όπλο των προνομιούχων, υποστηρίζει η Λιλή Χουλιαράκη στο βιβλίο Αδικημένοι (μτφρ. Δημήτρης Δουλγερίδης, εκδ. Αλεξάνδρεια).
Συνυφασμένη με τη λατρεία του καινούργιου και την ανανέωση του εαυτού, η μόδα αποτελεί χαρακτηριστική λειτουργία του οικονομικού κεφαλαίου. Τις σύνθετες σχέσεις της με την κοινωνία, τον χρόνο, τα αντικείμενά της διερευνά ο Δημήτρης Λάλλος στο δοκίμιο Μόδα. Στον αστερισμό της νεωτερικότητας (εκδ. Πατάκη).
Ο Ζίγκφριντ Ούνζελντ, διευθυντής του εκδοτικού οίκου Suhrkamp από το 1959 ως το 2002, ταξιδεύει ανά τον κόσμο και συγκροτεί ένα πανόραμα λογοτεχνών και των εκδοτών τους στα Σημειώματα ταξιδίων (μτφρ. Καρίνα Λάμψα – Παυλίνα Δηράνη, εκδ. Ποταμός).
Αθησαύριστα κείμενα του Μάριου Πλωρίτη συγκεντρώνει ο Θανάσης Θ. Νιάρχος στον τόμο Τα γραπτά μένουν (εκδ. Καστανιώτη), «επικαιροποιώντας», δηλώνει, ένα υλικό που μπορεί να αποβεί καρποφόρο και στο πολιτισμικό παρόν και μέλλον μας· αναμφίβολα, άλλωστε ο Πλωρίτης έγραφε με ορίζοντα πέρα από την εποχή του.
