Πόσες φορές έχεις πει στον εαυτό σου: «Θα είμαι ευτυχισμένος όταν βρω τη δουλειά των ονείρων μου», «Όταν χάσω κιλά», «Όταν αποκτήσω σχέση»; Αυτή η φράση είναι βαθιά ριζωμένη στη σκέψη μας και ενισχύει την πεποίθηση ότι η ευτυχία είναι κάτι που έρχεται στο μέλλον – ποτέ στο παρόν.
Ωστόσο, αυτή η νοοτροπία μπορεί να μας παγιδεύσει σε έναν αέναο κύκλο προσμονής, όπου η ευτυχία μοιάζει να βρίσκεται πάντα ένα βήμα πιο πέρα. Στην ψυχολογία, αυτό ονομάζεται «hedonic treadmill» (ηδονικός διάδρομος ή ηδονική προσαρμογή) και περιγράφει την τάση μας να συνηθίζουμε τις θετικές αλλαγές και να θέτουμε συνεχώς νέους στόχους, χωρίς να νιώθουμε πραγματική ικανοποίηση. Πώς μπορούμε, λοιπόν, να απελευθερωθούμε από αυτήν την παγίδα και να αρχίσουμε να ζούμε στο τώρα;
Γιατί περιμένουμε πάντα κάτι για να νιώσουμε ευτυχισμένοι;
1. Ο εγκέφαλός μας αγαπά την προσμονή
Η νευροεπιστήμη δείχνει ότι η προσμονή μιας θετικής εμπειρίας μπορεί να μας δώσει σχεδόν την ίδια δόση ντοπαμίνης με την ίδια την εμπειρία. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλές φορές ανυπομονούμε για τις διακοπές μας περισσότερο απ’ όσο τις απολαμβάνουμε όταν τελικά έρχονται. Ο εγκέφαλός μας συνδέει την ικανοποίηση με το «επόμενο βήμα» και έτσι εγκλωβιζόμαστε στην ψευδαίσθηση ότι η πραγματική ευτυχία θα έρθει αργότερα.
2. Η κοινωνία μάς διδάσκει ότι πρέπει πάντα να επιδιώκουμε περισσότερα
Από μικρή ηλικία, μαθαίνουμε ότι η επιτυχία σημαίνει συνεχή εξέλιξη: από το σχολείο στο πανεπιστήμιο, από τη μία δουλειά στην επόμενη, από μια μικρή νίκη σε έναν μεγαλύτερο στόχο. Αν και η εξέλιξη είναι σημαντική, η συνεχής εστίαση στο «τι έπεται» μας εμποδίζει να νιώσουμε ικανοποίηση στο «τι είναι τώρα».
3. Ο φόβος του ανικανοποίητου
Συχνά, φοβόμαστε να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να είναι ευτυχισμένος στο παρόν γιατί αυτό μπορεί να σημαίνει ότι δεν κυνηγάμε κάτι καλύτερο. Νιώθουμε ότι αν χαλαρώσουμε, ίσως μείνουμε στάσιμοι. Όμως, η αλήθεια είναι ότι μπορούμε να νιώθουμε ευτυχισμένοι ενώ ταυτόχρονα εξελισσόμαστε.
Πώς να απελευθερωθούμε από την παγίδα της συνεχούς προσμονής
1. Ευγνωμοσύνη για το παρόν
Η ευγνωμοσύνη είναι ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία για να σπάσουμε τον κύκλο της μελλοντικής ευτυχίας. Έρευνες δείχνουν ότι όσοι αφιερώνουν λίγα λεπτά κάθε μέρα για να σκεφτούν τρία πράγματα για τα οποία είναι ευγνώμονες, αναπτύσσουν μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή τους.
2. Μείωση της εξάρτησης από τα «μεγάλα γεγονότα»
Αν η χαρά σου εξαρτάται μόνο από σημαντικά γεγονότα (προαγωγή, σχέση, μετακόμιση), τότε είναι λογικό να περιμένεις διαρκώς κάτι για να νιώσεις καλά. Αντί γι’ αυτό, εστίασε στις μικρές στιγμές απόλαυσης μέσα στην καθημερινότητά σου.
3. Παρατήρησε τον εσωτερικό σου διάλογο
Όταν πιάνεις τον εαυτό σου να λέει «θα είμαι χαρούμενος όταν…», σταμάτα και αναρωτήσου:
- Γιατί δεν μπορώ να είμαι χαρούμενος τώρα;
- Τι εμποδίζει την ευτυχία μου στο παρόν;
- Υπάρχει κάτι που μπορώ να εκτιμήσω αυτή τη στιγμή;
4. Βάλε στόχους, αλλά απόλαυσε τη διαδικασία
Το να έχουμε στόχους είναι υπέροχο. Το πρόβλημα είναι όταν η ευτυχία μας εξαρτάται αποκλειστικά από την επίτευξή τους. Προσπάθησε να βρεις χαρά και στην πορεία προς τον στόχο, όχι μόνο στην ολοκλήρωσή του.
Συμπέρασμα: Η ευτυχία είναι εδώ, όχι κάπου στο μέλλον
Η ιδέα ότι η ευτυχία είναι κάτι που θα έρθει αργότερα είναι ένας μύθος που μας στερεί τη χαρά του παρόντος. Η ζωή δεν είναι μια σειρά από σταθμούς που πρέπει να φτάσουμε, αλλά μια διαδρομή που αξίζει να απολαμβάνουμε κάθε μέρα.
Αντί να αναρωτιέσαι «πότε θα είμαι πραγματικά ευτυχισμένος;», ρώτησε τον εαυτό σου: «Πώς μπορώ να είμαι ευτυχισμένος τώρα;».
