Κουρκουμάς: Τι δείχνει νέα μεγάλη μελέτη για την επίδρασή του στην υγεία

Ο κουρκουμάς, γνωστός για το έντονο χρυσοκίτρινο χρώμα του, αποτελεί βασικό συστατικό της ασιατικής κουζίνας εδώ κι αιώνες. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, έχει αναδειχθεί και ως φυτικό συμπλήρωμα με πιθανές θεραπευτικές ιδιότητες, κυρίως λόγω της κουρκουμίνης, της δραστικής του ουσίας που ερευνάται εκτενώς για τις αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις δράσεις της.

Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Frontiers in Pharmacology, εξετάζει συστηματικά τα οφέλη και την ασφάλεια της λήψης κουρκουμίνης από του στόματος, συγκρίνοντάς την με φάρμακα ή καθιερωμένες θεραπείες. Η έρευνα βασίστηκε σε 25 επιλεγμένες μετα-αναλύσεις και συστηματικές επισκοπήσεις, από συνολικά 1.628 αρχικές μελέτες, οι οποίες πληρούσαν ποιοτικά και μεθοδολογικά κριτήρια.

Κύρια ευρήματα της μελέτης

Η έρευνα καταγράφει ενδείξεις ότι η κουρκουμίνη ενδέχεται να προσφέρει οφέλη σε διάφορους τομείς της ανθρώπινης υγείας:

1. Φλεγμονή και οξειδωτικό στρες

Η λήψη κουρκουμίνης φαίνεται να μειώνει δείκτες φλεγμονής όπως η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP) και ο TNF-α. Επιπλέον, βελτιώνει την αντιοξειδωτική ικανότητα σε άτομα με ρευματοειδή αρθρίτιδα και σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS).

2. Αρτηριακή πίεση

Η λήψη συμπληρωμάτων κουρκουμίνης σχετίστηκε με μικρές μειώσεις της συστολικής (περίπου 2 mmHg) και διαστολικής (λιγότερο από 1 mmHg) αρτηριακής πίεσης. Ωστόσο, δεν παρατηρήθηκε σημαντική επίδραση σε άτομα με ορισμένες ηπατικές παθήσεις.

3. Λιπιδαιμικό προφίλ

Η κουρκουμίνη φαίνεται να συμβάλλει στη μείωση της ολικής χοληστερόλης, των τριγλυκεριδίων και της LDL («κακής») χοληστερόλης, ενώ ενισχύει ελαφρώς τα επίπεδα της HDL («καλής») χοληστερόλης. Ωστόσο, σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, τα αποτελέσματα ήταν λιγότερο εντυπωσιακά.

4. Νευρολογική υγεία και ψυχική ευεξία

Η κουρκουμίνη, σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, έχει συσχετιστεί με μείωση των συμπτωμάτων άγχους και κατάθλιψης. Παράλληλα, έχει βρεθεί ότι αυξάνει τα επίπεδα του νευροτροφικού παράγοντα BDNF, μιας πρωτεΐνης που παίζει καθοριστικό ρόλο στη λειτουργία και τη διατήρηση της υγείας του εγκεφάλου. Σε ηλικιωμένα άτομα χωρίς διαγνωσμένη άνοια, η χορήγηση κουρκουμίνης φάνηκε να σχετίζεται με βελτίωση της γνωστικής απόδοσης. Ωστόσο, σε περιπτώσεις ασθενών με νόσο Alzheimer, τα αποτελέσματα ήταν είτε μη σημαντικά είτε αρνητικά, με ορισμένους συμμετέχοντες να παρουσιάζουν χειρότερη επίδοση σε γνωστικά τεστ κατά τη διάρκεια της παρέμβασης.

5. Γυναικολογικά συμπτώματα

Η κουρκουμίνη φάνηκε να μειώνει σημαντικά την ένταση των πόνων της έμμηνου ρύσεως (δυσμηνόρροια) και τα συμπτώματα του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου (PMS), βελτιώνοντας τόσο τη σωματική δυσφορία όσο και τα ψυχολογικά-συμπεριφορικά συμπτώματα.

Ανεπιθύμητες ενέργειες & περιορισμοί

Αν και οι περισσότερες μελέτες δεν ανέφεραν σοβαρές παρενέργειες από τη χρήση κουρκουμίνης, παρατηρήθηκαν ορισμένα γαστρεντερικά προβλήματα, όπως φούσκωμα, ναυτία, κοιλιακό άλγος, διάρροια ή δυσκοιλιότητα. Παράλληλα, η μελέτη αναδεικνύει σημαντικούς περιορισμούς. Πολλές από τις επιμέρους μελέτες δεν είχαν δημοσιεύσει τα πρωτόκολλά τους, κάτι που περιορίζει τη διαφάνεια και την αξιοπιστία των ευρημάτων.

Επίσης, χρησιμοποιήθηκαν αποκλειστικά δεδομένα από αγγλόφωνες βάσεις, γεγονός που ενδέχεται να έχει οδηγήσει σε αποκλεισμό σημαντικών ερευνών από άλλες γλώσσες. Υπήρξε επίσης μεγάλη ετερογένεια τόσο ως προς τα χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων όσο και ως προς τις δόσεις (από 50 έως 6.000 mg), τη διάρκεια της θεραπείας (από μία ημέρα έως και 12 μήνες) και τις μεθόδους αξιολόγησης. Τέλος, δεν ήταν όλες οι πηγές υψηλής ποιότητας, κάτι που ενισχύει τον κίνδυνο προκατάληψης στα τελικά αποτελέσματα.

Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινότητα;

Η ενσωμάτωση του κουρκουμά στην καθημερινότητά μας είναι πλέον ιδιαίτερα εύκολη, είτε μέσω της διατροφής είτε ως συμπλήρωμα, καθώς κυκλοφορεί σε μορφή ροφήματος, κάψουλας, σκόνης ή εμπλουτισμένων τροφίμων. Η μελέτη δείχνει ότι μπορεί να προσφέρει υποστήριξη στην αντιμετώπιση φλεγμονής και πόνου, όπως στη ρευματοειδή αρθρίτιδα, στη ρύθμιση μεταβολικών δεικτών σε περιπτώσεις όπως ο διαβήτης ή το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS), αλλά και στη βελτίωση της ψυχικής διάθεσης και της γνωστικής λειτουργίας σε ορισμένους πληθυσμούς.

Ωστόσο, δεν πρόκειται για κάποιο θαυματουργό φάρμακο. Η αποτελεσματικότητά του διαφέρει ανάλογα με το άτομο και την εκάστοτε πάθηση, ενώ είναι σαφές πως απαιτείται περαιτέρω έρευνα για την ενίσχυση και την επιβεβαίωση των τωρινών συμπερασμάτων.

Η κουρκουμίνη παρουσιάζει σημαντικές υποσχέσεις ως φυσικό συμπλήρωμα με αντιφλεγμονώδη, αντιοξειδωτική και νευροπροστατευτική δράση. Αν και η μέχρι τώρα επιστημονική τεκμηρίωση είναι ενθαρρυντική, απαιτούνται πιο αυστηρά σχεδιασμένες μελέτες για να επιβεβαιωθούν τα οφέλη της και να καθοριστούν με σαφήνεια οι ενδείξεις, οι δόσεις και οι κίνδυνοι.

Όσοι επιθυμούν να την εντάξουν στη ρουτίνα τους, θα πρέπει να συμβουλευτούν τον γιατρό ή διατροφολόγο τους, ειδικά εάν λαμβάνουν φάρμακα ή αντιμετωπίζουν χρόνιες παθήσεις.