Ποια είναι, τελικά, η Μαρίν Λεπέν;

Μετά από τις 3 προσπάθειες να γίνει Πρόεδρος της Γαλλίας, σήμερα η Μαρίν Λεπέν είναι η γυναίκα πίσω από τη γαλλική ακροδεξιά που κέρδισε τον πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών και ακόμη και εάν δεν τα καταφέρει στο δεύτερο, θα είναι η μεγαλύτερη πολιτική δύναμη της χώρας που απλώς δεν θα έχει την απόλυτη πλειοψηφία. Όμως ο στόχος της είναι έτσι κι αλλιώς να γίνει πρόεδρος. Θα κάνει υπομονή μέχρι το 2027 όπου αν δεν εξαερωθεί η “μόδα” της ακροδεξιάς θα έχει εξαιρετικά αυξημένες πιθανότητες να κερδίσει την προεδρία με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την χώρα της και την Ευρώπη.  Ποια είναι όμως η Μαρίν Λεπέν;

Όσα ξεκίνησε ο πατέρας της

Η Μαρίν Λεπέν ήταν τεσσάρων ετών το 1972, τη χρονιά που ο πατέρας της, Ζαν-Μαρί, ένας θορυβώδης πολιτικός με τάση για απαίσιους πνευματισμούς, έγινε πρόεδρος του νεοσύστατου Εθνικού Μετώπου για την Ένωση της Γαλλίας. Το Εθνικό Μέτωπο –αντικομμουνιστικό, αντιγκωλιστικό, κατά των οικονομικών, κατά της φορολογίας, κατά των μεταναστών, αντι-Ευρωπαϊκό– το κατοικούσαν ριζοσπάστες καθολικοί, μοναρχικοί, νοσταλγοί της αποικιοκρατίας, νεοφασίστες και άλλοι περιθωριακοί αντιδραστικοί. Την πρώτη δεκαετία της ύπαρξής του ξεχώριζε κυρίως για την ασημαντότητά του. Ο Ζαν-Μαρί κέρδισε το 0,74% των ψήφων στις προεδρικές εκλογές του 1974.

Καταλάβαινε ότι αν επρόκειτο να μεγαλώσει το Εθνικό Μέτωπο, θα απαιτούσε έκθεση στον Τύπο, θετική ή αρνητική. Το 1982, αν και το κόμμα δεν είχε κερδίσει καμία εκλογή και μέτρησε μόνο μερικές χιλιάδες εγγεγραμμένα μέλη, ο Λεπέν έγραψε στον πρόεδρο Φρανσουά Μιτεράν για να παραπονεθεί ότι τα μέσα ενημέρωσης του αρνούνταν την προσοχή. Υπολογίζοντας ότι οποιαδήποτε άνοδος του Λεπέν θα σήμαινε αντίστοιχη πτώση των κομμάτων της παραδοσιακής δεξιάς, ο σοσιαλιστής Μιτεράν, έδωσε εντολή στα τρία κρατικά τηλεοπτικά κανάλια της χώρας να δώσουν στο Εθνικό Μέτωπο περισσότερο χρόνο προβολής.

Ο Λεπέν έκανε την πρώτη του μεγάλη τηλεοπτική εμφάνιση το 1984 και αμέσως καθιερώθηκε ως σόουμαν σε εθνικό επίπεδο. Είχε προσκληθεί να εμφανιστεί στο l’Heure de Vérité (Η Ώρα της Αλήθειας), ένα πολιτικό πρόγραμμα που, σε εκείνη την εποχή της σχετικής εμπιστοσύνης στην πολιτική και της περιορισμένης τηλεοπτικής ψυχαγωγίας, προσέλκυσε εκατομμύρια επί εκατομμύρια τηλεθεατές. Η πρόσκληση όμως  δημιούργησε συζητήσεις και αναταραχές καθώς  διαδηλωτές και αστυνομικοί για να τους αναχαιτίσουν, συγκεντρώθηκαν έξω από το στούντιο.

Η εκπομπή ξεκίνησε με τον οικοδεσπότη να δίνει σύντομη διάλεξη στο Λεπέν. Αν και ήταν «περιθωριακός της πολιτικής σφαίρας», είπε ο οικοδεσπότης, ο Λεπέν ήταν ωστόσο «μέρος της πραγματικότητας της γαλλικής κοινωνίας». «Αυτό είναι γεγονός και γι’ αυτό σας προσκάλεσα σήμερα το βράδυ», είπε. «Αυτή η πρόσκληση, όπως γνωρίζετε, δεν αρέσει σε όλους». Ο Λεπέν χαμογέλασε. Η κόρη του Μαρίν Λεπέν ήταν τότε 15 ετών, ντυμένη με καπρί παντελόνι και γόβες, παρακολουθούσε από την πρώτη σειρά του κοινού.

Ένας από τους συνεντευξιαζόμενους της εκπομπής, ένας ιδιαίτερα σβέλτος και αγέρωχος άνδρας με γκρι κοστούμι και γραβάτα, είχε έρθει οπλισμένος με πολλά αποσπάσματα αμφιβόλου γούστου, που αποδίδονταν στο Λεπέν ή στους συνεργάτες του όλα αυτά τα χρόνια, και ζήτησε από τo Λεπέν να τα σχολιάσει. Όπως ένας εισαγγελέας ανακρίνει μάρτυρα. Ένα σχόλιο, που αποδίδεται στο Λεπέν: «Όταν βλέπω τους Άραβες, με το τσαλακωμένο βλέμμα τους, αναρωτιέμαι αν δεν υπάρχει κάποιος βιολογικός ντετερμινισμός στη δουλειά». Στο επίσημο λεξικό που χρησιμοποιούσε εδώ και καιρό, και το οποίο προσέδιδε  ακόμη και στις πιο βίαιες ή εξωφρενικές δηλώσεις του ένα μοτίβο αβλαβούς επιστήμης, o Λεπέν ισχυρίστηκε ότι δεν είχε πει ποτέ κάτι τέτοιο.

«Αυτή πραγματικά μου φαίνεται μια εκπληκτική μέθοδος», αναφώνησε κάποια στιγμή, «και μια μέθοδος που μοιάζει έντονα με την πολιτική τρομοκρατία. Κομψή τρομοκρατία, το αναγνωρίζω! Και βελούδινη. Αλλά  τρομοκρατία».

Τα ποσοστά των δημοσκοπήσεων του Λεπέν διπλασιάστηκαν μέσα σε μια μέρα. Αργότερα μέσα στο έτος, το Εθνικό Μέτωπο κέρδισε σχεδόν το 11% των γαλλικών ψήφων για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου ο ίδιος ο Λεπέν έγινε αντιπρόσωπος. «Νομίζω ότι πίστευαν ότι θα με καταβρόχθιζαν ολόκληρο, προς μεγάλη χαρά του κοινού. Δυστυχώς για τους αντιπάλους μου, τελικά η τίγρης έφαγε τον δαμαστή!».

«Η Κόρη του Ζαν Μαρί Λεπέν»

Όσο μεγάλωνε η  Μαρίν Λεπέν μεσα στο κόμμα, ήταν περιφρονημένη, όλοι της θύμιζαν ότι είναι η «κόρη του πατέρα της». Και η αλήθεια είναι ότι το κεντρικό γεγονός της ζωής της είναι ότι ήταν όντως η κόρη του Ζαν-Μαρί Λεπέν. Για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της,  ο πατέρας της ήταν πιθανότατα ο πιο μισητός άντρας στη Γαλλία, και αν ποτέ τολμούσε να το ξεχάσει αυτό, ο Τύπος θα φρόντιζε να της το υπενθυμίζει. Δε βοήθησε ποτέ και ο πατέρας της σ’ αυτό αφού έκανε  ελάχιστα για να προστατεύσει τις κόρες του από τις συνέπειές του. «Είστε κορίτσια του Λεπέν για μια ζωή», τους έλεγε. «Δεν θα είναι εύκολο, οπότε μπορεί κάλλιστα να υποταχτείτε τώρα». Οι κυριολεκτικές, και όχι πολιτικές, επιπτώσεις της υποταγής της σ’ έναν τέτοιο πατέρα αναλύονται ελάχιστα.

Το 1976, μια τεράστια έκρηξη νωρίς το πρωί κατέστρεψε τα δύο διαμερίσματα ιδιοκτησίας  Λεπέν σε ένα κτίριο στο Παρίσι. Η Marine έχει περιγράψει την επίθεση ως μια στιγμή πολιτικής αφύπνισης. «Είμαι οκτώ χρονών και συνειδητοποιώ, βάναυσα, ότι ο πατέρας μου είναι κάποιος γνωστός και ότι οι άνθρωποι είναι θυμωμένοι μαζί του», έγραψε σε μια αυτοβιογραφία της το 2006. Και δεν υπήρχε «το παραμικρό σημάδι αλληλεγγύης ή συμπόνιας» από τις αρχές, ούτε καν «η σκιά ενός τηλεγραφήματος» από τον πρόεδρο ή οποιοδήποτε άλλο κυβερνητικό στέλεχος. «Και τότε και εκεί», έγραψε, «στην ηλικία που έπαιζα με τις κούκλες και τα κουκλόσπιτα, συνειδητοποιώ κάτι που είναι τρομερό και ακατανόητο για μένα: ο πατέρας μου δεν αντιμετωπίζεται όπως οι άλλοι, δεν μας φέρονται όπως στους άλλους». Ξαφνικά διαισθάνεται ότι είναι θύμα, τόσο των επιλογών του πατέρα της όσο και μιας ελίτ που, θεωρώντας αυτές τις επιλογές αποκρουστικές, αρνείται στον πατέρα της και την οικογένειά του τη νόμιμη συμμετοχή τους.

Η αυτοβιογραφία της Marine Le Pen, με τίτλο À contre flots («Κόντρα στα κύματα»), είναι τυπικά πολιτικά απομνημονεύματα στο βαθμό που στοχεύει να εξηγήσει τις πολιτικές απόψεις της ως την αναπόφευκτη συνέπεια της ζωής της. Είναι μια λιτανεία από παράπονα: τα μέσα ενημέρωσης είναι επιφανείς κακοί, κατηγορούμενοι ότι εκτόξευσαν «παραληρηματικά ψέματα», ότι ξεκίνησαν «μεγάλες εκστρατείες» εναντίον του Εθνικού Μετώπου και πρόσθεσαν ετικέτες  στον πατέρα της ως «ρατσιστή, αντισημίτη, φασίστα». Και αυτή η υποτιθέμενη παραποίηση, αυτός ο εκδιαβολισμός, είναι αναμφίβολα η ρίζα των πολλών τραυμάτων στη ζωή της: αν ο πατέρας της και το κόμμα του είχαν παρουσιαστεί έτσι ακριβώς όπως ήταν, δεν θα είχε υποφέρει.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, μια γενιά άκρως πολιτικοποιημένων δημοσιογράφων, παιδιά του Μαΐου 1968, είχε ανέλθει σε θέσεις επιρροής στα γαλλικά μέσα ενημέρωσης και φαινόταν να πιστεύουν ότι ήταν ευθύνη τους να σταματήσουν ή τουλάχιστον να τιμωρήσουν το Λεπέν και το κόμμα του. «Ολόκληρη η ιστορία των δεκαετιών του ’80 και του ’90 ήταν η ιστορία της εκλογικής ανόδου του Ζαν-Μαρί Λεπέν και των μέσων ενημέρωσης που αναρωτήθηκαν: “Τι κάνουμε;” Τι μπορούμε να κάνουμε;». Δεν λειτουργούσε τίποτα γιατί αν ούρλιαζαν για το φασισμό στο κόμμα του Λεπέν αυτό θα είχε τα αντίθετα αποτελέσματα  ή απλά δεν έχει καμία επίδραση στους ψηφοφόρους. Ούτε αν του επιτίθεντο προσωπικά. Αν έβγαζαν μεγάλα editorial με το θέμα, «Αυτό το κόμμα  είναι κακό!», κανείς δεν θα ενδιαφερόταν».

Έτσι τα ΜΜΕ δημοσίευαν κομμάτια της προσωπικής τους ζωής. Ο Λεπέν και η σύζυγός του, Πιερέτ, ξεκίνησαν ένα μακρύ και θυμωμένο διαζύγιο το 1984. Η Πιερέτ είχε φύγει τρέχοντας με τον βιογράφο του συζύγου της, έναν δημοσιογράφο περιοδικού που ζούσε, μετά από πρόσκληση της Λεπέν, στο σπίτι της οικογένειας. Εκείνη έφυγε χωρίς να μιλήσει ακόμη και στις κόρες της. Η Μαρίν δεν μίλησε μαζί της για 15 χρόνια.  Ο Τύπος κάλυψε τον χωρισμό με κάποια χαρά, ιδιαίτερα όταν, το 1987, η Πιερέτ εκδικήθηκε τον πρώην σύζυγό της ποζάροντας γυμνή για τη Γαλλική έκδοση του Playboy. Η Μαρίν ένιωσε ταπεινωμένη.

Το ίδιο και από τα λεγόμενα dérapages του πατέρα της, ή «γλιστρήματα της γλώσσας», που καλύφθηκαν με ιδιαίτερο ζήλο. Το πιο διάσημο από αυτά ήταν αυτό που έγινε γνωστό στη Γαλλία απλώς ως «η λεπτομέρεια». Σε μια τηλεοπτική συνέντευξη, ο Λεπέν ρωτήθηκε για τη γνώμη του για τις θεωρίες δύο επιφανών αναθεωρητών του Ολοκαυτώματος. Εκείνος απάντησε: «Κάνω στον εαυτό μου έναν ορισμένο αριθμό ερωτήσεων. Δεν λέω ότι οι θάλαμοι αερίων δεν υπήρχαν. Δεν κατάφερα να δω κανέναν μόνος μου. Δεν έχω μελετήσει την ερώτηση συγκεκριμένα. Αλλά νομίζω ότι είναι μια απλή λεπτομέρεια στην ιστορία του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου». Η χώρα εξοργίστηκε. «Υπάρχουν λεπτομέρειες που είναι τερατώδεις», έγραψε η Le Monde σε ένα editorial.

Η Μαρίν Λεπέν «ανεβαίνει»

Όταν ο, Λεπέν κέρδισε σχεδόν το 17% των προεδρικών ψηφοφοριών στον πρώτο γύρο το 2002, προκρίνοντας για πρώτη φορά στον τελευταίο γύρο, ο Τύπος ήταν ανόητος. Το ίδιο και η Λεπέν. Διηύθυνε το κόμμα του ως ένα είδος φέουδου, για τη δική του διασκέδαση. Υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη άποψη μεταξύ των ερευνητών, των δημοσιογράφων και των σημερινών μελών του Εθνικού Μετώπου ότι λάτρευε την προσοχή που πρόσφερε ως ταραχοποιός και λάτρης της αστικής ευσέβειας, αλλά ότι δεν είχε μεγάλη επιθυμία για εξουσία και τις ευθύνες της. Εξού και αποσύρθηκε ξαφνικά…  Η κόρη του, αντίθετα, επεδίωκε να κυβερνήσει.

Τα επόμενα χρόνια, κανένας άλλος αξιωματούχος του Εθνικού Μετώπου δεν είχε τόση προβολή, στα έντυπα ή στην τηλεόραση με εξαίρεση τον πατέρα της, εκτός από την Μαρίν: ήταν πολύ πιο ευχάριστη για τους δημοσιογράφους να ασχοληθούν μαζί της.  Άλλωστε, σε αντίθεση με τον πατέρα της, εκείνη ήταν περισσότερο αποδεκτή και από τους αντιπάλους. Δεν χρειαζόταν να δημιουργήσουν μια ολόκληρη κατάσταση ώστε οι άλλοι προσκεκλημένοι μας να μην πέσουν πάνω της όπως στην περίπτωση του Ζαν-Μαρί Λεπέν. Με εκείνον έπρεπε να κάνουν το μακιγιάζ τους ξεχωριστά και να εγκαταστήσουν δύο εισόδους, ώστε οι άλλοι πολιτικοί να μην χρειάζεται να τον χαιρετήσουν.

Το 2002, ο Σιράκ είχε αρνηθεί να συζητήσει με τον Ζαν-Μαρί Λεπέν. Φέτος, για πρώτη φορά, η κόρη του εμφανίστηκε σε προεδρικό ντιμπέιτ. Κατά την άποψη των στελεχών του κόμματος, ο αποδιαβολισμός του Εθνικού Μετώπου έχει πλέον ολοκληρωθεί. Στις συναλλαγές της με τον Τύπο, η Λεπέν εναλλάσσεται μεταξύ των στάσεων του πολιτικού και του εξεγερμένου, απαντώντας σε ερωτήσεις πολιτικής όποτε τη συμφέρει και διεκδικώντας ποιοι θα της κάνουν ερωτήσεις όταν δεν την συμφέρει: Όπως έλεγε ένας δικός της άνθρωπος από το κόμμα η Λεπεν έλεγε: «Είμαστε στην πολιτική, δεν είμαστε πόρνες, ξέρεις; Και ακόμη και οι πόρνες πρέπει να αντιμετωπίζονται με σεβασμό!».

Η αρχηγός του Εθνικού Μετώπου (Εθνικής Συσπείρωσης)

Η Μαρίν Λεπέν φλέρταρε με τα ΜΜΕ. Ήθελε το κόμμα να μαλακώσει την εικόνα του αν ήθελε να πετύχει κάτι περισσότερο από το να σοκάρει την αστική τάξη. Αφού διαδέχθηκε τον πατέρα της το 2011, άρχισε να μιλά πιο ανοιχτά για τις εμπειρίες της ως γυναίκα και μητέρα, απαγόρευσε τους σκίνχεντ από τις δημόσιες συγκεντρώσεις του κόμματος και δήλωσε για εκείνη τη «λεπτομέρεια» του πατέρα της ότι «αυτό που συνέβη στα στρατόπεδα συγκέντρωσης» κατά τη διάρκεια του πολέμου ήταν  ύψιστη βαρβαρότητας. Το 2015, διέγραψε τον πατέρα της από το κόμμα στο πλαίσιο της πολιτικής «αποδαιμονοποίησης» του κόμματός της, για να μεταρρυθμίσει την εικόνα του μακριά από τον εξτρεμισμό που συνδέεται με τον πατέρα της, τον πρώην αρχηγό του κόμματος και να αυξήσει την απήχηση του κόμματος στους ψηφοφόρους. Σ’ αυτά τα μέτρα περιλαμβάνονταν η απόσυρση όλων των αναφορών στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ή στους γαλλικούς αποικιακοκρατικούς πολέμους. Πλέον το κόμμα της λέγεται Εθνική Συσπείρωση μετά τη συμμαχία  των αποστατών του συντηρητικού κόμματος των Ρεπουμπλικανών που συντάχθηκαν με τη Λεπέν.

Σήμερα, μετά τα μεγάλα ποσοστά της Εθνικής Συσπείρωσης στις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου και την κήρυξη πρόωρων βουλευτικών εκλογών από το Μακρόν- εχτές 30 Ιουνίου- για να γυρίσει υπέρ του το αποτέλεσμα, η Μαρίν Λεπέν μετράει άλλη μια νίκη που μπορεί αυτή τη φορά να τη φέρει στην εξουσία αφού στον πρώτο γύρο των εκλογών το κόμμα της εκτοξεύτηκε στην πρώτη θέση με ποσοστό 33%. Τώρα μένει να δούμε τί θα γίνει στο Β’ γύρο στις 7 Ιουλίου ωστόσο αυτό που θα συμβεί την ερχόμενη Κυριακή είναι ένα πολύ σκληρό παιχνίδι τακτικής από τα άλλα κόμματα.

Τίθενται όμως δύο ερωτήματα:  “Ποιος μπορεί να φρενάρει τη Λεπέν;” και τελικά μήπως -μετά και τη Μελόνι- η άνοδος της ακροδεξιάς είναι γυναικεία υπόθεση;-ίσως και να μην το περιμέναμε.