ΤΟ ΒΗΜΑ logo

Ο αναγνώστης, ο επισκέπτης και ο προκάτ αλγόριθμος

Ο αναγνώστης, ο επισκέπτης και ο προκάτ αλγόριθμος 1
Unsplash

Το βρετανικό περιοδικό των 80s i-D επέστρεψε στα περίπτερα και η γενιά Ζ ανακάλυψε την ηδονή του ξεφυλλίσματος παράλληλα με την απολαυστική παράνοια του #corecore.

ΑΠΟ ΕΦΗ ΑΛΕΒΙΖΟΥ

Μια παραβολή στους καιρούς των ίντερνετ: ένας φίλος, το 2016, πήγε για δεκαπέντε μέρες στο νησί της βακχείας, των χρυσαφί monokini και της στιλπνής φράντζας και ούτε που καταδέχτηκε να ταΐσει το θηρίο με ποσταρίσματα και φωτό στα σόσιαλ. Προτίμησε να βαρυστομαχιάζει ο ίδιος, καθημερινά, με έξτρα επιδόρπια καλοπέρασης και σος από αλλόκοτες πληροφορίες, που εκεί όμως, στο νησί αυτό, έμοιαζαν έλλογες.

Στη συνέχεια, ακολούθησε ένα 10ήμερο σε έναν άλλο κυκλαδίτικο βράχο, πιο σεμνό και χαμηλοβλεπούσικο. Τα ποσταρίσματα άρχισαν βροχή. Και να τα ανφάς και να τα προφίλ και να τα γκρο πλαν.

«Βαριέσαι, ε;», τον ρωτάω καταφατικά όταν μιλήσαμε στο τηλέφωνο. «Κάργα» απαντάει.

Συμπέρασμα: η ζωή στα ίντερνετ οφείλει -σχεδόν επιβάλλεται- να είναι έστω και προκάτ ενδιαφέρουσα. Να φοράει σώνει και ντε τα καλά της. Άλλωστε, κανένα δίποδο με αγωγή δεν ανοίγει την πόρτα του σπιτιού του, να υποδεχτεί τους μουσαφίρηδες, φορώντας στραβοπατημένες παντόφλες.

Το ίδιο επιδερμικό μοντέλο συμπεριφοράς έχει και ο παρατηρητής της ψηφιακής αυτής ζωής. 

Η αναγνωσιμότητα μετονομάστηκε σε επισκεψιμότητα και ο αναγνώστης σε επισκέπτης. Ο επισκέπτης, λοιπόν, φορώντας πάντα τα καλά του, θα ρίξει μια ματιά στον χώρο, θα καθίσει για λίγο στον καναπέ, θα φάει ένα σοκολατάκι και θα φύγει.

Ο αναγνώστης, από την άλλη, θα μείνει με τις πυτζάμες, τα αχτένιστα μαλλιά και το σκύλο αγκαλιά να φυλλομετρά. Κι ο χρόνος δεν θα φαντάζει τόσο ρετρό όσο στον επισκέπτη.

«Το print επαναφέρει την εστίαση στο άτομο» διαπιστώνει η Holliday υπενθυμίζοντας το ψυχολογικό κενό που πλανάται πάνω από το κεφάλι και μέσα στην καρδιά του κυρτού homo mobilus.

«Όπως και το τυπογραφείο πριν από αυτό, το διαδίκτυο υποσχέθηκε την παγκόσμια παράδοση και διάδοση πληροφοριών για τη βελτίωση της δημόσιας γνώσης. Και για ένα διάστημα αυτό λειτούργησε, μέχρι που το κίνητρό του - να κάνει τα πράγματα ομοιόμορφα, τυποποιημένα, γεμάτα γεγονότα, με απουσία μεγάλων ιδεών - το οδήγησε στο να καταβροχθίσει μέχρι ανικανότητας με ένα mukbang περιεχομένου με γνώμονα το SEO» γράφει η Laura Holliday στο σάιτ mediacat.uk σε ένα άρθρο με τίτλο «Γιατί επιστρέφουμε στον τυπωμένο λόγο».

«Το print επαναφέρει την εστίαση στο άτομο» διαπιστώνει η Holliday υπενθυμίζοντας το ψυχολογικό κενό που πλανάται πάνω από το κεφάλι και μέσα στην καρδιά του κυρτού homo mobilus, η μεγαλύτερη συμβολή του οποίου είναι η απλοποίηση και ο εξορθολογισμός των πραγμάτων -να πετάξει τις σύνθετες έννοιες και να υιοθετήσει τα apps.

Το βέβαιο είναι ότι υπάρχει το print και το μετά.                                                                                     

«Τώρα, ζούμε με το φόβο ενός νεκρού διαδικτύου - ένα διαδικτυακό τοπίο χωρίς δημιουργικότητα, όπου το περιεχόμενο παράγεται από bots για bots και όπου η ανθρώπινη επαφή είναι αραιή. Γι' αυτόν τον λόγο, τα τελευταία χρόνια, έχουμε αρχίσει να μετακινούμαστε εκτός διαδικτύου, και γι' αυτόν τον λόγο έχουμε δει μια αύξηση των τάσεων που δίνουν έμφαση στην εύρεση κοινότητας στη φύση, όπως το cottagecore, οι tradwives και το neofolk» συνεχίζει η Holliday μιλώντας για νέες υποκουλτούρες της γενιάς Z, οι οποίες ήρθαν ως αντιστάθμισμα στο φρενήρες scroll down αλλά, ωστόσο, μοιάζουν περισσότερο με επικίνδυνες φαντασιώσεις οπισθοδρόμησης και βαθύ συντηρητισμού παρά με λύσεις προόδου.

Μέσα σε αυτή τη σύγχυση, του παλιού κόσμου με τον νέο, τα περιοδικά μοιάζουν ως πολιτισμικές γέφυρες του παρόντος με το παρελθόν, ως χρονοκάψουλες που αγνοούν τις μικρο-τάσεις δημιουργώντας μια καθησυχαστική μονιμότητα, μια φωλιά διαφυγής. 

Μέσα σε αυτή τη σύγχυση, του παλιού κόσμου με τον νέο, τα περιοδικά μοιάζουν ως πολιτισμικές γέφυρες του παρόντος με το παρελθόν, ως χρονοκάψουλες που αγνοούν τις μικρο-τάσεις δημιουργώντας μια καθησυχαστική μονιμότητα, μια φωλιά διαφυγής. 

Στα τέλη Μαρτίου του 2025, το αγαπημένο περιοδικό i-D, το οποίο ξεκίνησε ως fanzine τη δεκαετία του ΄80, επέστρεψε στα βρετανικά περίπτερα. Το έντυπο απουσίαζε από τότε που η μητρική του εταιρεία, Vice, κήρυξε πτώχευση το 2023.

Πολλοί είναι αυτοί που συνδέουν την επιστροφή των εντύπων με αυτό που ονομάζεται «ψηφιακός κατακλυσμός» -ένας όρος για την υπερκατανάλωση περιεχομένου χωρίς νόημα, το οποίο δεν μπορούμε να επηρεάσουμε σχεδόν καθόλου.

Έκτοτε, εξαγοράστηκε από το μοντέλο και επιχειρηματία, την Αμερικανίδα Karlie Kloss μέσω του ομίλου της Bedford Media. Σε ένα πάρτι για τον εορτασμό της επανέναρξης του i-D, η Kloss το περιέγραψε ως «ένα εξαιρετικό κομμάτι της ιστορίας της μόδας, της μουσικής, της τέχνης, του κινηματογράφου και της ποπ κουλτούρας», εξηγώντας ότι το αγόρασε καθώς «δεν ήθελε να πεθάνει».

Πολλοί είναι αυτοί που συνδέουν την επιστροφή των εντύπων με αυτό που ονομάζεται «ψηφιακός κατακλυσμός» -ένας όρος για την υπερκατανάλωση περιεχομένου χωρίς νόημα, το οποίο δεν μπορούμε να επηρεάσουμε σχεδόν καθόλου.

«Όταν το scroll down με αλγοριθμική καθοδήγηση καθορίζει σε συντριπτικό βαθμό την εμπειρία μας στο διαδίκτυο, μπορεί να νιώσουμε απελευθερωμένοι όταν επιστρέφουμε σε ένα σύστημα προσωπικής επιλογής του τι θέλουμε να διαβάσουμε, να παρακολουθήσουμε ή να χαζέψουμε» εξηγεί η Laura Holliday χωρίς όμως να απορρίπτει διόλου την κυρίαρχη αντι-τάση του #corecore στο TikTok.

«Η τάση της γενιάς Z να βλέπει όλα τα μέσα ενημέρωσης, ανεξαρτήτως εκτίμησης, ως άξια ανάλυσης, προς το καλύτερο ή το χειρότερο, σημαίνει ότι αυτό μπορεί να είναι οτιδήποτε, από σοβαρές ειδήσεις μέχρι καλοήθη κουτσομπολιά, και συχνά, είναι ένα μείγμα.

»Αρχίζει να παίζει ένα meme από το 2010 και στη συνέχεια ένα βίντεο με τον Ryan Gosling να κλαίει σε ένα αυτοκίνητο. Μετά μια γάτα ουρλιάζει μέσα στη νύχτα. Ένα δάκρυ στάζει από ένα μάτι anime. Ένα δυσοίωνο συνθετικό κομμάτι βροντοφωνάζει στο παρασκήνιο και εκατό σχόλια που λένε μια λέξη - “αληθινό”».

Θα τρελαθούμε στο τρέλος.                                     

ΑΠΟΡΡΗΤΟ