ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ, ΛΟΝΔΙΝΟ
Σε ένα κρύο βράδυ του Οκτωβρίου στο κέντρο του Λονδίνου, εκατοντάδες άνθρωποι περίμεναν ώρες για να δουν την Kamala Harris. Τα μέτρα ασφαλείας ήταν αυστηρά, με ελέγχους τύπου αεροδρομίου, και η εκδήλωση ξεκίνησε γύρω στις 20:30. TO ΒΗΜΑ ήταν μέσα στο αμφιθέατρο του Southbank Centre για να καλύψει τη συγκέντρωση και τις δηλώσεις της πρώην Αντιπροέδρου.
Η πρώην Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Kamala Harris, δήλωσε ότι η δημοκρατία παραμένει «εξαιρετικά ισχυρή» αλλά «μόνο όσο ισχυρή είναι η προθυμία μας να παλέψουμε γι’ αυτήν», κατά την εμφάνισή της στο London Literature Festival.
Η εκδήλωση σηματοδότησε την πρώτη διεθνή στάση της περιοδείας της για τη νέα της απομνημονευτική εργασία, 107 Days, στην οποία αναφέρει τους τελευταίους μήνες μίας από τις πιο ταραχώδεις προεδρικές εκστρατείες στη σύγχρονη αμερικανική ιστορία.
Συζήτησε με τη Νιγηριανή μυθιστοριογράφο Chimamanda Ngozi Adichie.
Διακοπή από διαδηλωτές για τη Γάζα
Μόλις λίγα δευτερόλεπτα αφού έλαβε τη θέση της πάνω στην σκηνή, η Kamala Harris διακόπηκε τρεις φορές από μέλη του κοινού που ήθελαν να αμφισβητήσουν τη διαχείριση του πολέμου στη Γάζα από την κυβέρνηση Μπάιντεν.
Μόλις αποκαταστάθηκε η ηρεμία, η πρώην Αντιπρόεδρος αναφέρθηκε στο ζήτημα απευθείας – τόσο σε απάντηση στο κοινό όσο και σε αναφορά στο νέο της βιβλίο, 107 Days.
«Πιστεύω ότι η κυβέρνηση μας θα έπρεπε να είχε κάνει περισσότερα; Πιστεύω ότι υπήρχαν επίπεδα που δεν χρησιμοποιήσαμε», είπε. «Πιστεύω ότι θα έπρεπε να είχαμε κάνει δημόσιες δηλώσεις για το τι συνέβαινε – ιδιαίτερα γύρω από την απάνθρωπη φύση όσων συνέβαιναν στη Γάζα.»
Η Harris θυμήθηκε ότι πέντε μήνες μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου είχε μιλήσει στη βάση της γέφυρας Edmund Pettus στο Selma, Αλαμπάμα, κατά την ετήσια μνήμη της Bloody Sunday – μια σημαντική στιγμή στο κίνημα πολιτικών δικαιωμάτων των Αμερικανών μαύρων.
«Εκείνη την ημέρα, όπως είχα κάνει και προηγουμένως, επέλεξα να αφιερώσω τα σχόλιά μου στον λιμό στη Γάζα», είπε. «Δέχτηκα απίστευτη κριτική μέσα στην κυβέρνηση για αυτό που έκανα. Αλλά το έκανα βασισμένη στην πεποίθησή μου ότι έπρεπε, στο υψηλότερο επίπεδο της κυβέρνησής μας, να υπάρξει αναγνώριση αυτού που συνέβαινε στους αθώους Παλαιστίνιους.»
Πρόσθεσε ότι, ενώ καλωσόρισε τις αναφορές για εκεχειρία, «όσο προσωρινή κι αν είναι», τώρα η προσοχή πρέπει να στραφεί σε «ένα σχέδιο για την ημέρα μετά».
«Αυτό περιλαμβάνει τι πρέπει να γίνει γύρω από την ασφάλεια, τι πρέπει να γίνει γύρω από τη διακυβέρνηση και την ανοικοδόμηση της Γάζας», είπε.
Δυσπιστία και διχασμός
Η Harris συνέχισε να αναφέρεται στο ευρύτερο κοινωνικό κλίμα στις ΗΠΑ.
«Ένα από τα πράγματα που με πληγώνουν σε αυτή τη στιγμή είναι το επίπεδο δυσπιστίας που βιώνουμε στη χώρα μας – μεταξύ του αμερικανικού λαού», είπε.
«Δεν πρόκειται απλώς για το ‘Πρέπει να κλειδώσω την πόρτα μου το βράδυ;’ Πρόκειται για το ‘Μπορώ να εμπιστευτώ ότι δεν αποτελείς απειλή για την ίδια μου την ύπαρξη;’ Και φοβάμαι ότι είναι σε ένα επίπεδο που ποτέ δεν έχω παρατηρήσει.»
Δήλωσε ότι ήλπιζε να υπενθυμίσει στους ανθρώπους «ότι κανείς δεν είναι μόνος του, ότι είμαστε σκόπιμοι στο να χτίζουμε κοινότητα και ότι δουλεύουμε στα βαθιά ζητήματα – στο ζήτημα της εμπιστοσύνης».
Συνδέει αυτή τη δυσπιστία με την άνοδο της παραπληροφόρησης και της παραπληροφόρησης, ενισχυμένης από τα social media.
«Παρακαλώ, όταν σκέφτεστε το άτομο που ψήφισε διαφορετικά, μην υποθέτετε ότι εργάζεστε με τις ίδιες πληροφορίες», προέτρεψε. «Το γεγονός παραμένει γεγονός – αλλά μην αποδίδετε διαφορετική ηθική.»
Τι είπε η Kamala Harris για τον Donald Trump
Η Harris αναφέρθηκε στην προσέγγισή της απέναντι στον Donald Trump όταν η Adichie έθεσε το ζήτημα της φυλής και της παραπληροφόρησης, αναφερόμενη σε στιγμές που ο Trump είχε αμφισβητήσει την ταυτότητά της ως μαύρης γυναίκας.
Η Harris είπε ότι επέλεξε να μην απαντήσει στα σχόλιά του κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του 2024, εξηγώντας ότι η εμπλοκή θα υπηρετούσε μόνο τον σκοπό του.
«Υπάρχουν πάντα συνέπειες στο να μην απαντάς», είπε. «Αλλά η συνέπεια, δεν είναι μόνο ότι μπορεί να είναι επιβλαβής όσον αφορά την αφήγηση χωρίς αντίκρουση – επίσης κινδυνεύεις να πέσεις θύμα της χειραγώγησης της πραγματικότητας από αυτόν. Μπαίνεις σε μια τρύπα όπου συζητάς ανοησίες.»
Υποστήριξε ότι η χρήση της αντιπαράθεσης από τον Trump ήταν σκόπιμη τακτική για να αποσπά την προσοχή των ψηφοφόρων από ουσιαστικά ζητήματα: «Αυτό είναι μέρος της μεθοδολογίας που εφαρμόζει συνειδητά – για να αποσπά την προσοχή από τα σημαντικά ζητήματα», είπε η Harris. «Δεν πρόκειται να περάσω καμία από αυτές τις 107 πολύτιμες ημέρες συζητώντας μαζί του ανοησίες.»
Μαθήματα για τους Δημοκρατικούς
Όταν ρωτήθηκε για τις τρέχουσες προκλήσεις του Δημοκρατικού Κόμματος, η Harris είπε ότι ενώ το κόμμα είχε «σταθεί σταθερό» ενάντια στις προσπάθειες περικοπής της υγειονομικής περίθαλψης και άλλων δημόσιων προγραμμάτων, χρειαζόταν να σκεφτεί στρατηγικά περισσότερο για τις άμεσες ανάγκες.
Αναλογιζόμενη τις εκλογές του 2024, παρατήρησε ότι «το ένα τρίτο των ψηφοφόρων ψήφισε γι’ αυτόν, το ένα τρίτο ψήφισε για εμάς και το ένα τρίτο δεν ψήφισε. Δύο τρίτα του αμερικανικού εκλογικού σώματος δεν τον ψήφισαν. Έχουμε λοιπόν πολλή δουλειά να κάνουμε για να καταλάβουμε γιατί το ένα τρίτο δεν ψήφισε.»
«Το πνεύμα μας δεν μπορεί ποτέ να ηττηθεί»
Η Harris ολοκλήρωσε με προσωπικό και στοχαστικό τόνο, θυμούμενη στιγμές από την προεκλογική εκστρατεία όπου υποστηρικτές από όλα τα υπόβαθρα ενώθηκαν.
«Με μεγάλωσαν με την ιδέα ότι τα παιδιά της κοινότητας είναι τα παιδιά της κοινότητας», είπε. «Μέρος του λόγου που έγραψα το βιβλίο είναι για να θυμηθούν όσοι συμμετείχαν σε αυτό – με κάθε τρόπο – αυτά τα συναισθήματα, όχι ως παροδικά, αλλά ως κάτι μέσα μας.»
Ακόμη και στην ήττα, κράτησε ένα αίσθημα κοινής ελπίδας: «Ιδιαίτερα σε στιγμές σκοταδιού, τότε το φως είναι τόσο σημαντικό – να το βλέπουμε ο ένας στον άλλο, να το βλέπουμε μέσα μας και να συνεχίζουμε. Το πνεύμα μας δεν μπορεί ποτέ να ηττηθεί.»
Σκέψεις για την παγκόσμια ηγεσία
Σχετικά με την κατάσταση της παγκόσμιας πολιτικής, η Harris προειδοποίησε για αυτό που περιέγραψε ως «την αναβίωση του αυταρχικού ηγέτη».
«Υπάρχει κάτι που συμβαίνει ολοένα και περισσότερο στον κόσμο, που είναι η αναβίωση του αυταρχικού ηγέτη», είπε. «Και η ιδέα ότι η δύναμη ενός έθνους βασίζεται στην ωμότητα των ηγετών του. Και αυτό πρέπει και πρέπει να μας ανησυχεί όλους.»
Η Harris ανέφερε ότι είχε συναντηθεί με «πάνω από 150 ηγέτες παγκοσμίως» κατά τη διάρκεια της θητείας της ως Αντιπρόεδρος. «Με κοίταζαν στα μάτια και έλεγαν, ‘Για πόσο καιρό;’ Και η απάντησή μου ήταν με μια σιωπηλή προσευχή», θυμήθηκε. «Η δημοκρατία… έχει μια ευθραυστότητα. Όταν είναι ανέπαφη, είναι εξαιρετικά ισχυρή όσον αφορά την προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών της.»
Πέρα από έναν κύκλο εκλογών
Στο 107 Days, η Harris υποστηρίζει ότι η τρέχουσα πολιτική αναταραχή στην Αμερική δεν εμφανίστηκε ξαφνικά.
«Είναι μεγάλο λάθος όλη η προσοχή να επικεντρώνεται σε ένα άτομο που είναι στον νόμο», είπε στην Adichie. «Το χάος που αισθανόμαστε είναι στην πραγματικότητα ένα γεγονός υψηλής ταχύτητας σχετικά με την γρήγορη εφαρμογή ενός σχεδίου που εκπονείται εδώ και δεκαετίες… από το Heritage Foundation έως την Federalist Society.»
Κάλεσε το κοινό να σκεφτεί πέρα από την πολιτική βραχυπρόθεσμα:
«Η δουλειά που πρέπει να κάνουμε είναι πολύ βαθύτερη… πρόκειται να θυμηθούμε πώς φτάσαμε εδώ και να διορθώσουμε μια πορεία που θα ξεπεράσει έναν κύκλο εκλογών.»
Πολιτική εργασία και εκπροσώπηση
Ρωτήθηκε για έργο που θεωρεί ότι είχε παραβλεφθεί κατά τη θητεία της, η Harris ανέφερε την εστίασή της στην υγεία των μητέρων.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να έχουν ένα από τα υψηλότερα ποσοστά μητρικής θνησιμότητας σε οποιαδήποτε υποτιθέμενη ανεπτυγμένη χώρα στον κόσμο», είπε. «Όταν ανέλαβα, μόνο τρεις πολιτειες παρείχαν κάλυψη υγειονομικής περίθαλψης μετά τον τοκετό για τις γυναίκες. Μέχρι να φύγω, σαράντα επτά πολιτειες είχαν επεκτείνει την κάλυψη μετά τον τοκετό.»
Ανέφερε επίσης τις προσπάθειές της να ανασχηματίσει την αμερικανική σχέση με την Αφρική, τονίζοντας ότι έως το 2050 «ένα στα τέσσερα άτομα στη Γη θα ζει στην Αφρική.»
Μέσα ενημέρωσης, εξουσία και λογοδοσία
Αναλογιζόμενη τη σχέση της με τα μέσα, η Harris μοιράστηκε ένα ανέκδοτο από την εκστρατεία της, ισχυριζόμενη ότι η υποστήριξη στην προεκλογική της καμπάνια από τις The Washington Post και Los Angeles Times αποσύρθηκε.
«Οι δισεκατομμυριούχοι που τα διοικούν τα απέσυραν», είπε. «Οι δημοσιογράφοι παραιτήθηκαν… οι συνδρομητές κατά εκατοντάδες χιλιάδες ακύρωσαν τις συνδρομές τους.»
Συνέδεσε αυτό με ευρύτερες ανησυχίες για την εγγύτητα των μέσων στην πολιτική εξουσία.
«Υπάρχει απλώς, ίσως η ανθρώπινη αδυναμία ορισμένων, η επιθυμία να είναι κοντά στην εξουσία, ό,τι κι αν κάνει», είπε.
Ενσυναίσθηση, ειλικρίνεια και ελπίδα
Καθ’ όλη τη συζήτηση, η Adichie περιέγραψε το 107 Days ως «ένα βιβλίο ελπίδας, ειλικρίνειας και καρδιάς», υποδεικνύοντας ότι ήταν επίσης «ανυπότακτο». Η Harris απάντησε: «Είναι ειλικρινές. Και κάποιοι μπορεί να το βρουν δύσκολο, ιδιαίτερα αν η ειλικρίνεια κάνει δύσκολη την κατανόηση για κάποιους.»
Όταν ρωτήθηκε για τα κίνητρά της, η Harris αναλογίστηκε ηγεσία και συμπόνια:
«Η αληθινή αγάπη απαιτεί να γνωρίζει κανείς την ενσυναίσθηση», είπε. «Και όταν γνωρίζει κανείς την ενσυναίσθηση, μπορεί να είναι πιο πρόθυμος να κατανοήσει την καλοσύνη, την ταπεινότητα, την ανθρωπιά… όταν λείπει, ίσως να μην μπορεί να βρει τα άλλα.»
«Κάθε καλός αγώνας πρέπει να τροφοδοτείται από αισιοδοξία»
Κλείνοντας τη συζήτηση, η Harris είπε ότι η εκστρατεία της – αν και σύντομη – είχε διαρκή αξία:
«Σε αυτές τις σύντομες 107 ημέρες, χτίσαμε κάτι που δεν ήταν περαστικό», είπε. «Κάθε καλός αγώνας πρέπει να τροφοδοτείται από αισιοδοξία – από την πίστη σε αυτό που είναι δυνατόν.»
Πρόσθεσε: «Πρέπει να βλέπουμε καθαρά το σκοτάδι. Αλλά επίσης φέρουμε λίγο φως σε αυτή τη στιγμή. Και αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να κερδίσουμε τη μέρα.»
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με μια όρθια επευφημία, σηματοδοτώντας μια στοχαστική και μετρημένη έναρξη της διεθνούς περιοδείας της Harris – μια περιοδεία που επιδίωξε να ισορροπήσει ρεαλισμό με κάλεσμα για ενσυναίσθηση και πολιτική με ανθρωπιά.
To βιβλίο «107 ημέρες» της Καμάλα Χάρις, εκδόσεις Simon & Schuster UK, £25,00, κυκλοφορεί τώρα.
