Η θεσμοθέτηση του εθνικού απολυτηρίου, δεν είναι καινούργια πρόταση για το ΠαΣοΚ, υπάρχει άλλωστε και στο πρόγραμμα του. Το ίδιο ισχύει και για την κατάργηση των πανελληνίων εξετάσεων.
Αυτό που αποτελεί όμως είδηση είναι η επιλογή επτά βουλευτών του κόμματος να πάρουν την πρωτοβουλία, να βάλουν την υπογραφή τους και να ζητήσουν άμεσα τη σύγκληση της ειδικής συνεδρίασης της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής με αποκλειστικό θέμα τον καθορισμό της διαδικασίας και του πλαισίου διεξαγωγής του Εθνικού Διαλόγου για τη θεσμοθέτηση Εθνικού Απολυτηρίου και κατάργηση Πανελληνίων Εξετάσεων.
Γιατί τώρα; Γιατί αυτή την στιγμή που διεξάγονται οι πανελλήνιες εξετάσεις; Θα αναρωτηθεί εύλογα κάποιος. «Γιατί το Εθνικό Απολυτήριο δεν είναι απλώς ένα διαφορετικό εξεταστικό σχήμα. Είναι μια πρόταση πολιτικής φιλοσοφίας για το Λύκειο, τον ρόλο του εκπαιδευτικού και τον μαθησιακό βίο του εφήβου» απαντούν από τη Χαριλάου Τρικούπη.
Παράλληλα, τονίζουν πως το λύκειο πρέπει να αποκαταστήσει τον παιδαγωγικό του χαρακτήρα, να καταπολεμηθούν οι ανισότητες και να προαχθεί η αυτονομία και η υπευθυνότητα του μαθητή.
Επισημαίνουν δε, πως από το 2012 το ΠαΣοΚ έχει καταθέσει σχετικό σχέδιο νόμου, για το Νέο Λύκειο, το σύστημα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και το Εθνικό Απολυτήριο.
Επίσης, θυμίζουν πως το σύστημα των εισαγωγικών εξετάσεων θεσμοθετήθηκε το 1964 από την κυβέρνηση Γεώργιου Παπανδρέου. Τότε, είχε εγκαινιαστεί μια αδιάβλητη διαδικασία κλήρωσης θεμάτων για τις Γενικές εξετάσεις και μία επίσης αδιάβλητη -μέσω του πρώτου υπερυπολογιστή της εποχής – έκδοση αποτελεσμάτων.
«Αυτή ήταν μια επιβεβλημένη και αναγκαία τομή που αποτελούσε διαχρονικό αίτημα και ικανοποιούσε μια ζωτική ανάγκη της ελληνικής κοινωνίας. Σήμερα, αποτελεί κοινό τόπο για τα περισσότερα κόμματα, αλλά και την εκπαιδευτική κοινότητα, η αδυναμία του συστήματος των πανελλαδικών εξετάσεων να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες των καιρών» σημειώνει στο Βήμα ο υπεύθυνος του Κ.Τ.Ε. Παιδείας Στέφανος Παραστατίδης.
Παράλληλα υπογραμμίζει πως «σήμερα ζητούμενο για το πολιτικό σύστημα είναι να πάψει το λύκειο να λειτουργεί ως θεραπαινίδα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και να αποκτήσει ξανά τη μορφωτική του αυτονομία και να ανακτήσει την εκπαιδευτική του χρησιμότητα για τις γενικές γνώσεις και δεξιότητες των παιδιών»
Τι εννοούμε με τον όρο εθνικό απολυτήριο;
Η συζήτηση για το εθνικό απολυτήριο είναι ουσιαστικά μία συζήτηση για την ποιοτική αναβάθμιση του Λυκείου που όπως λένε από τη Χαριλάου Τρικούπη έχει μετατραπεί σε έναν προθάλαμο για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις.
Επιπρόσθετα, είναι μία συζήτηση για τον εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων σπουδών, αλλά και για την αξιολόγηση των μαθητών, όπως επίσης και για έναν ισχυρό τίτλο σπουδών που θα ενσωματώνει αξία, θα κατοχυρώνει δεξιότητες, θα παρέχει εφόδια για τον πολίτη του 21ου αιώνα.
Είναι τέλος μία συζήτηση για την δημιουργία ενός σύγχρονου, λιγότερο πιεστικού, ανθρώπινου, αξιοκρατικού και εξίσου αδιάβλητου τρόπου εισαγωγής στο ελληνικό Πανεπιστήμιο.
Η πρόταση του ΠαΣοΚ
Σύμφωνα με τη Σοφία Πουλοπούλου, αναπληρώτρια γραμματέα του τομέα Παιδείας και διδάκτωρ του πανεπιστημίου Θεσσαλίας «το ΠαΣοΚ προτείνει τη θέσπιση Εθνικού Απολυτηρίου, ως πυρήνα μιας πιο ανθρώπινης και ολιστικής αξιολόγησης. Το μέλλον των παιδιών μας δεν μπορεί να εξαρτάται από μία μέρα, αλλά από μια ολόκληρη πορεία μάθησης, ευθύνης και δημιουργίας» τονίζει χαρακτηριστικά και υπογραμμίζει τα βασικά στοιχεία της πρότασης του ΠαΣοΚ.
– Θεσμοθέτηση Εθνικού Απολυτηρίου με συνδυασμό σχολικής και εθνικής αξιολόγησης.
– Ενίσχυση του ρόλου του εκπαιδευτικού και των σχολικών μονάδων.
– Δικαίωμα κάθε μαθητή να εξελιχθεί με βάση τη συνέπεια, τις δεξιότητες και τη συνολική του πορεία
– Περιορισμός του άγχους και της βαθμοθηρίας υπέρ της ουσιαστικής μάθησης.
– Σύνδεση με αναβάθμιση των προγραμμάτων σπουδών και της επιμόρφωσης εκπαιδευτικών.
– Ένταξη κοινωνικών δεξιοτήτων, ενσυναίσθησης και συμπερίληψης στα νέα αναλυτικά προγράμματα, για μια κοινωνικά δίκαιη και ισότιμη εκπαίδευση.
– Ενίσχυση των δομών της Ειδικής Αγωγής, ώστε να εξασφαλίζονται ίσες μαθησιακές ευκαιρίες και ουσιαστική συμμετοχή όλων των μαθητών
Κατάργηση των πανελλαδικών εξετάσεων
Την πρωτοβουλία του ΠαΣοΚ για τη σύγκληση της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής υπέγραψαν εκτός από τον Στέφανο Παραστατίδη, ο Ιλχάν Αχμέτ, η Νάγια Γρηγοράκου, η Ράνια Θράσκια, ο Απόστολος Πάνας, ο Γιώργος Παπανδρέου και η Κατερίνα Σπυριδάκη. Όλοι τους συμφωνούν πως οι πανελλαδικές εξετάσεις απλά διευθετούν σε ποια σχολή θα πάει ο εξεταζόμενος, ενώ ένα Εθνικό Απολυτήριο εγγυάται βασικές γνώσεις για όλη του τη ζωή. Σημειώνουν δε, πως οι πανελλαδικές εξετάσεις προάγουν την αποστήθιση ως αξία αντί τη κριτικής, αναλυτικής, συνθετικής σκέψης.
Στην παρέμβαση του στο Βήμα ο κ. Παραστατίδης υπογραμμίζει επίσης, πως «η άπαξ αξιολόγηση και εξέταση των μαθητών, ως μοναδικό κριτήριο εισαγωγής για την είσοδό τους στο πανεπιστήμιο, πέρα από άδικη είναι και απαρχαιωμένη και δεν υφίσταται σε καμία ευρωπαϊκή χώρα, αλλά και ευρύτερα στον δυτικό κόσμο, αντίστοιχο με το δικό μας μοντέλο εφαρμόζεται στην Τουρκία. Άλλωστε, σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες αλλά και ευρύτερα στις δυτικές δημοκρατίες υπάρχει ένα μοντέλο εθνικού απολυτηρίου. Κάθε χώρα προσαρμόζει το εθνικό απολυτήριο με βάση τις δικές της εθνικές ιδιαιτερότητες. Αυτό καλούμαστε να κάνουμε και εμείς» σημειώνει χαρακτηριστικά.
Τα προβλήματα που εντοπίζει το ΠαΣοΚ
Στη Χαριλάου Τρικούπη έχει ήδη ξεκινήσει η συζήτηση για την επόμενη ημέρα στην Παιδεία. Επισημαίνουν δε, πως έχει έρθει η ώρα για μία επόμενη μεγάλη αλλαγή καθώς εντοπίζονται από κοινού τα εξής προβλήματα:
• Επικέντρωση του ενδιαφέροντος στις διαδικασίες επιλογής για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, και στην ταύτιση της εισαγωγικής με την απολυτήρια εξέταση.
• Το Λύκειο λειτουργεί με την αντίληψη ενός «λυκείου- φροντιστηρίου» που αχρηστεύει τη μορφωτική αυτονομία της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
• Όλη η εκπαιδευτική διαδικασία στη Γ Λυκείου επικεντρώνεται σε εξετάσεις που είναι στην ουσία αποκλειστικά εισαγωγικές και όχι απολυτήριες: ελέγχουν αν ο εξεταζόμενος έχει τα όποια εφόδια χρειάζονται οι πανεπιστημιακές σπουδές και όχι αν αφομοίωσε όσα διδάσκονται στο Λύκειο. ( Γ. Μπαμπινιώτης 2010)
• Το Λύκειο παίζει ρόλο θεραπαινίδας του πανεπιστημίου, παραμελώντας πλήρως τον κύριο σκοπό του σχολείου γενικής παιδείας: να συμβάλλει σε μία ευρέως φάσματος μόρφωση σε όσο το δυνατό μεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών κάθε γενιάς. (Αλέξης Δημαράς, 2006)
• Σύστημα επιλογής των υποψηφίων, που υποβαθμίζει σημαντικά την αξία της φοίτησης στο λύκειο, αφού η επίδοση των μαθητών σ’ αυτό επί τρία ολόκληρα έτη και σε πλήθος γνωστικών αντικειμένων δεν βαρύνει ουσιαστικά για την πρόσβαση στα ΑΕΙ
• Απαξιώνεται –ή αμφισβητείται ρητά– το έργο του εκπαιδευτικού στη βαθμίδα αυτή. (Γ. Μπαμπινιώτης, 2010)
• Ενισχύει την κοινωνική ανισότητα, ως ανισότητα αποτελεσμάτων (Γ. Παπανδρέου 1994)
• Πλεονάζουσα βαρύτητα της αποστήθισης στο σύστημα εξετάσεων και υπερσυγκεντρωτισμός στα εξεταζόμενα μαθήματα (ΟΟΣΑ 1995)
• Κρίνει τους υποψηφιους σε 4 μόνο 3ωρες εξετάσεις. (“το ζητούμενο είναι να μην είναι μια ζαριά η ζωή του υποψηφίου. Να είναι η πορεία”. Γ. Πανούσης 1995).
• Ενισχύει την αδιαφορία των μαθητών για όσα μαθήματα δεν εμπλέκονται στις πανελλαδικές εξετάσεις,
• Οδηγεί στην αντιμετώπιση γενικά του σχολείου ως πάρεργου με αντίστοιχη προσήλωση στην παραπαιδεία και στην υποβάθμιση του απολυτήριου (Γαβρόγλου 2019).
• Με το σημερινό σύστημα, ανθεί η φροντιστηριακή παιδεία, και δυστυχώς δημιουργούνται και αναπαράγονται κοινωνικοί φραγμοί, καθώς τα παιδιά των ασθενέστερων οικονομικά οικογενειών έχουν σαφέστατα πολύ λιγότερες ευκαιρίες.
