Θέλετε έναν «φίλο» που μπερδεύεται συνεχώς στα πόδια σας, κουνάει την ουρά του ασταμάτητα και σας κοιτάζει διαρκώς στα μάτια με λιγωμένο, λαίμαργο και λυπημένο ύφος; Εάν ναι, τότε πάρτε έναν σκύλο. Αλλωστε, όπως λένε στην Ουάσιγκτον, στην κατεξοχήν πόλη που οι άνθρωποι δεν πιάνονται φίλοι, «αν θέλεις φίλο, πάρε σκύλο». Θέλετε όμως πραγματικά έναν τέτοιο φίλο ή μήπως προτιμάτε έναν φίλο αυτόνομο, διακριτικό και αθόρυβο; Είστε σίγουροι ότι θέλετε να μπλέξετε για τα επόμενα 15 χρόνια με τις ασφυκτικές υποχρεώσεις που επιβάλλει το κατά τα άλλα συμπαθές τετράποδο, και εννοούμε τον σκύλο, που απαιτεί «βόλτα» δύο φορές την ημέρα, χειμώνα-καλοκαίρι, και συστηματική συλλογή με ειδικά γάντια των απεχθών και δυσωδών αποτελεσμάτων των κόπων του κατά τη διάρκεια της «βόλτας»; Ή μήπως προτιμάτε ένα τετράποδο με εμμονή με τη σωματική καθαριότητα πολύ μεγαλύτερη από αυτή που έχουν όχι απλώς οι σκύλοι, αλλά και οι περισσότεροι εκπρόσωποι του είδους μας; Δεν είναι καλύτερα να συμβιώνετε με ένα έξυπνο, ισορροπημένο και αύταρκες πλάσμα, μια «συμπυκνωμένη προσωπικότητα», που δεν ενθουσιάζεται με την ιδέα να ξεμυτίζει από το διαμέρισμά σας; Δεν θέλετε να γνωρίσετε έναν «φίλο» που έχει μεγαλύτερη ψυχολογική αυτονομία και αισθητά λιγότερες «μοναξιές» από τους περισσότερους φίλους σας, οι οποίοι (σύμφωνα με τον ορισμό του Αντι Γουόρχολ περί φιλίας) σας αναζητούν διαρκώς μόνο και μόνο για να «φορτώσουν επάνω σας τα προβλήματά τους»; Κι επειδή η απάντηση είναι (ή θα έπρεπε να είναι) αυτονόητη, αν θέλεις φίλο, πάρε γάτα. Και όχι σκύλο.
Προσωπικά, δεν ήθελα να πάρω ούτε γάτα. Μετέφερα όμως στο σπίτι ένα μισοπεθαμένο γατάκι που βρήκα τυχαία στη γωνία Θεμιστοκλέους και Αραχώβης στα Εξάρχεια, μερικούς αιώνες πριν, και συγκεκριμένα μια Παρασκευή απόγευμα, δύο ημέρες πριν από την τελετή λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Δεν ήταν μόνο αφυδατωμένο και μισοπεθαμένο, αλλά επιπλέον δύο αδέσποτα σκυλιά ήταν έτοιμα να το κάνουν μια χαψιά. Το είχαν «μυριστεί» πεταμένο μέσα σε ένα παρτέρι και το περιεργάζονταν, όπως κάνουν όλα τα αποβράσματα μόλις δουν ένα αδύναμο πλάσμα. Για να είμαι ακριβής, χάρη στο ξάφνιασμα των σκυλιών, τα οποία παρατηρούσα να σουλατσάρουν, κατάλαβα ότι στο παρτέρι βρισκόταν ένα γατί. Εδιωξα τα σκυλιά και το κουβάλησα μέχρι το σπίτι για να το συνεφέρω με σκοπό να το χαρίσω σε κάποιον γατόφιλο. Η διάσωση του μικροσκοπικού γκρίζου γατιού, όμως, δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Μόλις ξύπνησε κατάλαβα ότι τα πίσω ποδαράκια του ήταν παράλυτα. Το γατί σερνόταν φοβισμένο στο παρκέ στηριζόμενο μόνο στα μπροστινά πόδια του. «Δεν ζούνε αυτά τα γατιά, φέρτε το για ευθανασία» μου πρότεινε στο τηλέφωνο ο κτηνίατρος της γειτονιάς. Το πήγα σε άλλον κτηνίατρο, στον Γιάννη Πολυζώη στη Φιλοθέη, που μου τον σύστησαν για καλύτερο. Ο Γιάννης μού έδωσε ένα σωληνάριο με δυναμωτικό τζελ και σε τρεις-τέσσερις ημέρες το γατί άρχισε να χοροπηδάει. The rest is history. Μια θηλυκή γάτα 4,5 κιλών, ακμαία, παρόλο που έχει κλείσει τα 11, με περιμένει κάθε βράδυ στο σπίτι, αν και αποδείχθηκε περισσότερο «σκυλόγατα» απ’ όσο θα ήθελα, αφού απαιτεί χάδια και αγκαλιές συχνότερα από τη «μέση γάτα». Μάλλον δεν μπορείς να τα έχεις όλα…
Εχεις, όμως, αρκετά. Ασχολείσαι μαζί της πέντε λεπτά το πρωί και πέντε το βράδυ και είναι απόλυτα ευχαριστημένη. Δεν λερώνει ποτέ και θάβει πάντοτε στην ειδική αποσμητική άμμο όσα υπενθυμίζουν τη θνητή φύση της. Τρώει μόνο όσο χρειάζεται και ποτέ δεν κινδυνεύει να σκάσει από το φαγητό, όπως τα λαίμαργα σκυλιά. Είναι πολύ σοβαρή και ξέρει να σου κάνει παρέα παραμένοντας σιωπηλή και όρθια σαν ακροκέραμο. Και μπορείς να την αφήσεις μόνη της έως και πέντε ημέρες χωρίς να παραπονεθεί ιδιαίτερα. Ολα αυτά καθιστούν τη γάτα ένα μάλλον ιδανικό δώρο, ιδιαίτερα για τους εκατοντάδες χιλιάδες single φίλους και γνωστούς. Δεν είμαι υπέρ της αγοράς κατοικίδιου από pet shop, ιδίως όταν υπάρχουν τόσα αδέσποτα γατιά που κάθε ημέρα ζουν με την αγωνία να βρουν τροφή, να ζεσταθούν και να μην πεθάνουν από τις σάπιες τροφές των κάδων και τις ασθένειες, αφού η «γάτα του δρόμου» ζει κατά μέσο όρο 5-6 χρόνια, ενώ η γάτα «του σπιτιού» φτάνει ακόμη και τα 17 (κάποιες ξεπερνούν και τα 20). Ωστόσο, ούτε είμαι κατά της αγοράς μιας γάτας συγκεκριμένης ράτσας. Ας κάνει ο καθένας ό,τι νομίζει. Ενδεικτικά, θα αναφέρουμε ότι στα καλά pet shops της Αθήνας μια περσική γάτα κοστίζει 450 ευρώ, μια γάτα Σιάμ 270 ευρώ, μια βρετανική 600 ευρώ και μια Sphynx (η φαλακρή γάτα που δεν αρέσει σε πολλούς) πλησιάζει τα 1.000 ευρώ.
Παρά τη διαδεδομένη άποψη ότι η γάτα θέλει ελευθερία και ανεξαρτησία, η αλήθεια είναι ότι η γάτα θέλει πάνω απ’ όλα ασφάλεια και σταθερότητα. Ερευνες στην Αγγλία, όπου ζουν 20 εκατομμύρια γάτες, έχουν αποδείξει ότι οι ελεύθερες γάτες της υπαίθρου τριγυρίζουν στο ίδιο τετραγωνικό χιλιόμετρο ολόκληρη τη ζωή τους. Αν μάλιστα βρουν σπίτι με ιδιοκτήτη που τις ταΐζει, τις ποτίζει και τις προσέχει, σπανίως απομακρύνονται από την αυλή του. Συχνά μάλιστα κάνουν προσπάθειες να χωθούν μέσα στο σπίτι. Κατά συνέπεια, το γατίσιο «πάθος για ανεξαρτησία» είναι μάλλον μια ανθρώπινη φαντασίωση. Η γάτα διαμερίσματος καταλαβαίνει πόσο τυχερή είναι μέσα στον ζεστό χώρο της και δεν παύει να τον εκτιμά. Ούτε να αποδράσει θέλει ούτε ανάγκη από άλλες γάτες έχει. Συχνά μάλιστα, αν κουβαλήσεις μια δεύτερη γάτα στο σπίτι, θα σου αρχίσει μια μεγάλη γκρίνια που θα ξεσπάσει σε επιθετικότητα απέναντι στο δύσμοιρο δεύτερο γατί.
Μετά τον εαυτό της, που τον βάζει πάντα στην πρώτη θέση, η γάτα σου ενδιαφέρεται περισσότερο για εσένα παρά για τις άλλες γάτες. Συχνά ζηλεύει ακόμη και τον σύντροφό σου. Οταν δεν τον έχει αναγκάσει να ξεκουμπιστεί από το σπίτι μέσα από την πρόκληση αλλεργιών, τρέχει να μπει στη μέση για να πάρει χάδια και από τους δύο. Η γάτα έχει αναπτύξει μια βαθιά ικανότητα να αντιλαμβάνεται τα ανθρώπινα συναισθήματα και να ταυτίζεται με την ανθρώπινη ψυχοσύνθεση σε τέτοιο βαθμό που μερικές φορές μπορεί να σε ταράξει η «ανθρώπινη ένταση» στο βλέμμα της, σαν να κρύβεται ένα μυστηριώδες ανθρώπινο μυαλό μέσα σε αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα. Αυτή την εντύπωση μιας δαιμόνιας ύπαρξης που ίσως άθελά της μας υποβάλλει την πλήρωσε πολύ ακριβά, αφού πρόθυμη πάντα να συντροφεύει και να ταυτίζεται με ανθρώπους λοξούς και μοναχικούς, «κόλλησε» και στις παράταιρες μάγισσες του Μεσαίωνα. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι μάγισσες δεν ήταν παρά σκληροτράχηλες και φιλοπρόοδες γυναίκες που ζούσαν μόνες τους, καθώς δεν ανέχονταν τις συμβάσεις της εποχής τους, με αποτέλεσμα πολλές από αυτές να συρθούν στην πυρά μαζί με τις γάτες τους.
Παρά τα δεινά που υπέστη, η γάτα ποτέ δεν μετάνιωσε για την αγάπη της στο είδος μας. Η ενσυναίσθηση αυτή είναι το θεμέλιο της συμβιωτικής σχέσης που διατηρεί μαζί μας ακόμη και σήμερα, έπειτα από σχεδόν 10.000 χρόνια κοινής ζωής. Σήμερα δεν χρειαζόμαστε πια τη γάτα για να καταπολεμούμε τα ποντίκια και τα φίδια. Κανονικά η σχέση μας θα έπρεπε να είχε ατονήσει. Δεν έχει ατονήσει, όμως, γιατί έχουμε τη βάσιμη υποψία ότι περίπου 400 εκατομμύρια γάτες που ζουν μαζί μας στη Γη «μας καταλαβαίνουν». Και αυτή την υποψία μάλλον την είχαν και οι άνθρωποι της αρχαιότητας, εκείνοι που πρώτοι απ’ όλους στη Μέση Ανατολή καλόπιασαν τις αγριόγατες για να τους απαλλάσσουν από ερπετά και τρωκτικά. Σταδιακά οι αγριόγατες έγιναν γάτες, και ήδη από την εποχή της αρχαίας Αιγύπτου, ιδίως από το 1500 π.Χ. και μετά, ζούσαν μέσα στα σπίτια των Αιγυπτίων. Και όταν πέθαιναν τις ταρίχευαν και τις έθαβαν σε ειδικές κρύπτες αφιερωμένες στη θεά Βούβαστις. Σήμερα περιοριζόμαστε στα ετήσια εμβόλια, στις ειδικές τροφές, στις μοναχικές «συζητήσεις» και στις selfies μαζί τους που μας εξασφαλίζουν μια χιονοστιβάδα από likes. Στην εποχή του φόβου, της βλακείας και του θορύβου, όπου η μοναχικότητα είναι προϋπόθεση για να μην πνιγείς μέσα στην τρικυμία των άλλων, ίσως ένα νεογέννητο γατί να μπορεί να σου προσφέρει περισσότερα απ’ όσα φαντάζεσαι.
Η γάτα Σιάμ στο εξώφυλλο του BHMAgazino είναι η Grumpy Cat, η «στρυφνόγατα». Γεννήθηκε στις 4 Απριλίου 2012 στην Αριζόνα των ΗΠΑ με αυτό το ιδιόμορφο στόμα που την έχει μετατρέψει σε γάτα-σουπερστάρ.
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2015
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
