«Οικονομικός Διάδρομος» για την παγκόσμια κυριαρχία της Κίνας

Η πρόσφατη ανακοίνωση της κολοσσιαίας συμφωνίας μεταξύ Κίνας και Πακιστάν για τη δημιουργία ενός «Οικονομικού Διαδρόμου» που θα συνδέει το λιμάνι Γκαουαντάρ στην Αραβική Θάλασσα με την πόλη Κασγκάρ στη βορειοδυτική επαρχία Σιντζιάνγκ της Κίνας υπογραμμίζει όχι μόνο τη γεωπολιτική κυριαρχία του Πεκίνου στη γειτονιά της Ασίας αλλά και τη συνέχεια της κινεζικής οικονομικής επέκτασης σε παγκόσμιο επίπεδο. Σήμερα ελάχιστα είναι τα κράτη στα οποία δεν έχει επενδύσει η Κίνα. Υπογράφοντας τη μία επενδυτική συμφωνία μετά την άλλη και με 4 τρισ. δολάρια σε ξένα αποθεματικά, η Κίνα των 1,4 δισ. κατοίκων διαθέτει πολύ χρήμα για να ξοδέψει. Από το 2005 ως το 2014 οι συνολικές επενδύσεις της Κίνας στο εξωτερικό ξεπέρασαν τα 870 δισ. δολάρια. Ούτε η πρόσφατη επιβράδυνση του ΑΕΠ της δεν σταματά την επέλαση του κινεζικού δράκου.

Η συμφωνία με το Ισλαμαμπάντ είναι εξαιρετικά σημαντική: η Κίνα θα εδραιώσει τη θέση της ως βασικού στρατηγικού εταίρου του Πακιστάν αλλά παράλληλα θα φέρει πιο κοντά της τις δυτικές αγορές αφού θα περιορίσει σημαντικά τον χρόνο αποστολής των εμπορευμάτων. Ο «Οικονομικός Διάδρομος» θα αποτελείται από ένα δίκτυο οδικών μεταφορών και ενέργειας που θα διαπερνούν την ταραχώδη επαρχία του Βαλουχιστάν και η αξία της συνολικής επένδυσης αγγίζει τα 46 δισ. δολάρια. Τα χρήματα που η Κίνα σκοπεύσει να διοχετεύσει στο Πακιστάν είναι υπερδιπλάσια του ποσού των συνολικών άμεσων ξένων επενδύσεων που έχει δεχθεί το Ισλαμαμπάντ από το 2008 ως σήμερα.

«Η Κίνα ενδιαφέρεται να ανοίξει τις δυτικές επαρχίες της για να επωφεληθεί οικονομικά και να βελτιώσει τη διακίνηση των πόρων, αφού προσβλέπει στη διεύρυνση των ενεργειακών οδών της ώστε να μην εξαρτάται τόσο πολύ από τις θαλάσσιες οδούς τις οποίες ελέγχουν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους» είπε στο «Βήμα» ο Κέρι Μπράουν, διευθυντής του Κέντρου Κινεζικών Σπουδών και καθηγητής Κινεζικής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ στην Αυστραλία. «Από τις επενδύσεις της Κίνας ανά τον κόσμο ιδιαίτερα σημαντικές είναι εκείνες με τη Ρωσία για προμήθεια φυσικού αερίου και ενέργειας τόσο εξαιτίας της κλίμακας της συμφωνίας όσο και των ιστορικών ανταγωνισμών μεταξύ των δύο κρατών. Αυτές συμφωνήθηκαν επί της αρχής το 2014, όταν ο Βλαντίμιρ Πούτιν επισκέφθηκε τη Σανγκάη. Υπάρχουν και άλλες σημαντικές συμφωνίες που έχει συνάψει η Κίνα στη Μέση Ανατολή και κυρίως στο Ιράν. Πρόκειται για συμφωνίες διπλωματικά περίπλοκες και απαιτητικές. Συνολικά η Κίνα κινείται με βάση τα εθνικά της συμφέροντα και για αυτόν τον λόγο δέχεται τόσες επικρίσεις από την Αμερική για κακή διακυβέρνηση» προσέθεσε ο καθηγητής Μπράουν.

Μάχη και συνεργασία υπερδυνάμεων

Και ενώ, όπως εκτιμά ο ίδιος, η μάχη μεταξύ των κοσμοθεωριών των δύο υπερδυνάμεων δεν πρόκειται να σταματήσει στο προσεχές μέλλον, η οικονομία φαίνεται ότι έχει άλλη άποψη. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επενδύσεις της Κίνας στις Ηνωμένες Πολιτείες αυξήθηκαν κατά 23,9% μέσα στο 2014 –η Ουάσιγκτον την τελευταία δεκαετία έχει υπάρξει ο μεγαλύτερος αποδέκτης κινεζικών επενδύσεων. Σε παγκόσμιο επίπεδο οι κινεζικές επενδύσεις έχουν οκταπλασιαστεί τα τελευταία δέκα χρόνια για να ξεπεράσουν τα 140 δισ. δολάρια το 2013. Εκτός από τις ΗΠΑ αγαπημένοι προορισμοί των κινεζικών επιχειρηματικών πρωτοβουλιών είναι η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Βραζιλία, η Ινδονησία, η Βρετανία, το Καζακστάν και η Ρωσία. Το 2014 η Κίνα προχώρησε σε 153 επενδύσεις στην Ευρώπη ύψους 18 δισ. δολαρίων ανάγοντάς την σε κορυφαίο επενδυτικό εταίρο. Και ενώ το 70% των επενδύσεων της τελευταίας δεκαετίας έχουν πάει σε εκείνες τις χώρες που βγήκαν σχετικά αλώβητες από την οικονομική κρίση, τα τελευταία τρία χρόνια οι Κινέζοι έχουν δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την εξαγορά κρατικών επιχειρήσεων σε Ισπανία, Πορτογαλία και Ιταλία. Για ολόκληρη την περίοδο από το 2000 ως το 2014 οι κινεζικές επενδύσεις στην Ευρώπη αφορούσαν τομείς όπως η ενέργεια (17 δισ. δολάρια), η αυτοκινητοβιομηχανία (7,7 δισ. δολάρια), η γεωργία (6,9 δισ. δολάρια) και τα ακίνητα (6,4 δισ. δολάρια).

Στο μάτι οι φυσικοί πόροι της Αφρικής

Η Αφρική αποτελεί ακόμη μία περιφέρεια που έχει προσελκύσει το έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον του Πεκίνου εξαιτίας των φυσικών πόρων της. Οι επιχειρηματικές δραστηριότητες του Πεκίνου στην ήπειρο αφορούν 34 αφρικανικές χώρες, με τη Νιγηρία να βρίσκεται πρώτη στη λίστα με 21 δισ. δολάρια. Η Αιθιοπία και η Αλγερία έχουν προσελκύσει πάνω από 15 δισ. δολάρια, ενώ η Ανγκόλα και η Νότια Αφρική έχουν δεχθεί από περίπου 10 δισ. δολάρια έκαστη. Σε χώρες όπως το Τσαντ και ο Νίγηρας η Κίνα έχει επενδύσει 15 φορές περισσότερα χρήματα από όσα έχουν λάβει από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Ακόμη και στη Σιέρα Λεόνε, η οποία δέχθηκε ένα νέο χρηματοδοτικό πακέτο από το ΔΝΤ για να καταπολεμήσει την επιδημία του Εμπολα, η Κίνα είναι πρώτη και με διαφορά. Τον περασμένο χρόνο το Πεκίνο δεσμεύθηκε σε επενδύσεις στις αφρικανικές υποδομές ύψους 20 δισ. δολαρίων, οι δραστηριότητές της όμως στην αφρικανική ήπειρο, που ανέρχονται σε δεκάδες δισ. δολάρια, καλύπτουν όλους τους τομείς, από χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες ως μεταλλεύματα.

Στη Λατινική Αμερική η Κίνα έχει ανοίξει την πόρτα σε κράτη που οι δυτικοί πιστωτές αγνοούν, όπως η Αργεντινή και η Βενεζουέλα. Τον περασμένο Ιανουάριο ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο δήλωσε ότι η Κίνα πρόκειται να επενδύσει περισσότερα από 20 δισ. δολάρια στη χώρα. Πρόσφατα η κυβέρνηση Μαδούρο έλαβε από την Κίνα 5 δισ. δολάρια, ωστόσο δεν ξεκαθαρίστηκε αν επρόκειτο για μέρος της συμφωνίας του Ιανουαρίου. Επιπροσθέτως, τα δάνεια που έχουν χορηγήσει οι κρατικές τράπεζες της Κίνας σε χώρες της Λατινικής Αμερικής το 2014 αυξήθηκαν κατά 71% αγγίζοντας τα 22 δισ. δολάρια.

Πρώτα οι ανάγκες για ενέργεια

Τα τελευταία χρόνια οι ενεργειακές επενδύσεις της Κίνας έχουν επισκιάσει εκείνες στους υπόλοιπους τομείς, με 400 δισ. δολάρια να διασφαλίζουν τις τεράστιες απαιτήσεις της χώρας για ενέργεια –το 2013 το Πεκίνο εισήγαγε το 60% του πετρελαίου και το 30% του φυσικού του αερίου. Και παρότι οι κινεζικές επενδύσεις στην ενέργεια γνώρισαν μια μικρή μείωση τον περασμένο χρόνο (με τις επενδύσεις σε τομείς όπως οι μεταφορές, τα ακίνητα και η τεχνολογία να ενισχύονται), αναλυτές εκτιμούν ότι πρόκειται για προσωρινό φαινόμενο αφού προβλέπεται ότι οι ενεργειακές ανάγκες της Κίνας θα τριπλασιαστούν ως το 2050.