ΛΟΝΔΙΝΟ Φως στο μυστήριο του θανάτου του τελευταίου μεγάλου αζτέκου αυτοκράτορα ρίχνουν βρετανοί ερευνητές. Με την ευκαιρία έκθεσης στο Βρετανικό Μουσείο ανακάλυψαν ότι ο Μοντεζούμα δεν εκτελέστηκε από τον οργισμένο λαό του, όπως πιστευόταν, αλλά δολοφονήθηκε από τους ισπανούς κατακτητές της χώρας του. Ο ένατος και τελευταίος εκλεγμένος ηγέτης των Αζτέκων έχει μείνει στην Ιστορία ως προδότης ενώ ποτέ δεν πρόδωσε.
Αυτό προκύπτει από την έκθεση του Βρετανικού Μουσείου που περιλαμβάνει υλικό σχετικά με τον θάνατο του Μοντεζούμα το 1520. Ηδη όμως από το 1519 ένα μικρό εκστρατευτικό σώμα υπό τονΧερνάν Κορτέςείχε αποβιβασθεί στη χώρα των Αζτέκων. Αρχικά ο Μοντεζούμα, δεινός πολεμιστής που κυβερνούσε αυτοκρατορικά από το 1502, καλοδέχθηκε τους Ισπανούς. Κατά την ισχύουσα εκδοχή οι Ισπανοί εγκαταστάθηκαν στην πρωτεύουσα Τενοτστιτλάν το 1520 και ο αυτοκράτορας βρέθηκε όμηρος στα χέρια τους οικειοθελώς. Οταν ως αυτοκράτωρ επεχείρησε να καταστείλει μια εξέγερση, λιθοβολήθηκε μέχρι θανάτου από τον λαό του. Αυτά έχει καταγράψει η Ιστορία.
Από τις νέες έρευνες προκύπτει ωστόσο μια διαφορετική εκδοχή. Ενώ υποδέχθηκε τους Ισπανούς με τιμές, ο ήρωας αυτοκράτωρ κατάντησε αιχμάλωτός τους και τελικά τον σκότωσαν όταν είδαν ότι δεν τους χρησίμευε πλέον σε τίποτα. Στα εκθέματα περιλαμβάνονται για πρώτη φορά κάποια χειρόγραφα του 16ου αιώνα, ένα από το Μεξικό και ένα ιδιοκτησίας του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης, τα οποία ανατρέπουν την παραδοσιακή εκδοχή. Διότι μόλις τώρα οι ερευνητές πρόσεξαν ότι και στα δύο χειρόγραφα ο Μοντεζούμα φαίνεται αλυσοδεμένος και με θηλιά περασμένη στον λαιμό του. Σχεδόν όλα τα ντοκουμέντα για την ιστορία αυτή γράφτηκαν έπειτα από δεκαετίες και εξυπηρετούσαν σκοπιμότητες είτε υπέρ της μιας πλευράς είτε υπέρ της άλλης. Ο Κορτές είχε στείλει αναφορές με τις οποίες δικαιολογούσε τις πράξεις του, περιγράφοντας και τους θησαυρούς τους οποίους επρόκειτο να στείλει, αλλά τέτοιου είδους έγγραφα από έναν τυχοδιώκτη που λειτουργούσε στα όρια της παρανομίας δεν θεωρούνται πιο αξιόπιστα από τις μετέπειτα ιστορίες.
Σε πολλά ισπανικά έγγραφα ο Μοντεζούμα αναφέρεται ως ηγέτης ευγενής και αξιόπιστος, ενώ οι Ισπανοί τον έκλαψαν μετά τον θάνατό του, χωρίς αυτό να τους εμποδίσει να συνάψουν συμμαχίες με τα γειτονικά εχθρικά βασίλεια που δεν ανέχονταν να πληρώνουν φόρους στους Αζτέκους.
