Περνάει ο χρόνος και είναι φανερή η κόπωση που συνοδεύει το κυβερνητικό σχήμα. Εξαντλήθηκαν γρήγορα οι μετά τη ΔΕΘ μικροί ενθουσιασμοί και διαπιστώθηκε η περιορισμένη πολιτική απήχηση της γνωστής μεθόδου. Η καθημερινή ζωή επιβάλλει το χρώμα της και τα τρέχοντα προβλήματα, απαράλλακτα, επιστρέφουν από μέρα σε μέρα. Σε μια δραστηριότητα ακτιβιστικού τύπου η κυβέρνηση ακολουθεί τα γεγονότα σε εξέλιξη, ανήσυχη για το τι θα φέρει η επομένη, τι κυοφορείται και της διαφεύγει, τι έχει ήδη εκδηλωθεί και αργά και καθυστερημένα θα ζυγιστεί η σημασία του.
Η διακυβέρνηση είναι μια δύσκολη υπόθεση. Η δυσκολότερη. Η διάρκεια στην εξουσία δοκιμάζει ιδέες, πολιτικές και πρόσωπα. Η φθορά που μηχανικά προκύπτει, η δυσαρέσκεια που αναπόδραστα θα γεννηθεί, η αδυναμία ανταπόκρισης σε εγκατεστημένες ανάγκες, πολλαπλασιάζουν το βάρος, και αυτό συχνά καθηλώνει και τις πιο εμπνευσμένες ομάδες, φέρνει στο φως την αποσιωπημένη ανεπάρκεια, αποκαλύπτει το όριο των στόχων και των δυνατοτήτων, τα φέρνει αμείλικτα όλα πιο κοντά στη ρεαλιστική διάσταση και στην πραγματική φύση τους. Υποχρεωτικά ένα κυβερνητικό σχήμα επαναλαμβάνει τον εαυτό του. Οσο και αν, όπως συμβαίνει συχνά, ψάχνει ή κατασκευάζει αφορμές νέας αρχής και νέων στόχων.
Δεν χρειάζεται να αναζητήσουμε μακριά μας σχετικά παραδείγματα. Η ελληνική κυβέρνηση μας μιλάει ιδανικά. Είναι μια κυβέρνηση που στον έβδομο χρόνο της διακυβέρνησης δεν μπορεί ούτε βήμα να κάνει χωρίς να θυμίζει τον γνωστό εαυτό της. Ολα μια επανάληψη. Στον λόγο, στο περιεχόμενο, στη στάση, στις πολιτικές. Στο συνολικό ύφος. Η επανάληψη είναι μια παράταση, μια διαρκής παράταση. Το πολιτικό περιβάλλον ευνοεί αυτή την επανάληψη. Η αντιπολίτευση παρέχει αυτή την προσωρινή ασφάλεια. Αυτό που απέδωσε ως τώρα, πάντα θα αποδίδει και θα μπορούσε εύλογα να ορίζει την κυβερνητική επιλογή, αυτό που άντεξε ως τώρα μπορεί για πάντα να αντέχει.
Από το 2019 το πολιτικό λεξιλόγιο της κυβέρνησης, με σύμμαχο έναν διαθέσιμο μηχανισμό επικοινωνίας, κινήθηκε γύρω από τον άξονα της κυριαρχίας, που εύκολα έγινε η βασική έννοια του κυβερνητικού σχήματος, με την αριθμητική νίκη σε εκείνες τις εκλογές να επιτρέπει την εύκολη και άκριτη αποδοχή του. Από τότε ως σήμερα η ίδια φιλοσοφία έκφρασης και λόγου, ύφους και στάσης, χαρακτηρίζει, επαναλαμβανόμενα στον χρόνο, αυτό που ως συνείδηση εξουσίας αντιπροσωπεύει τη σημερινή διακυβέρνηση. Η εκφώνηση αυτού του λόγου, η ένταση, η επιβολή και η πρόθεση επιβολής συμπυκνώνουν αυτή τη φιλοσοφία. Πανομοιότυπα, από χρόνο σε χρόνο, συντήρησε τον εαυτό της.
Οσο και αν η τρέχουσα διαχείριση δεν μπορεί πλέον να κρύψει το όριό της – από την ακρίβεια ως την καθημερινή βία, από τη νέα παγκόσμια συνθήκη ως τα εθνικά μας ζητήματα –, η κυβέρνηση δεν διαθέτει τα αποθέματα μιας πορείας στοιχειώδους αλλαγής της. Είναι καταδικασμένη να επαναλαμβάνει αυτό που γνωρίζει, να επιστρέφει εκεί που ξεκίνησε. Αυτή η επανάληψη, σαν φθαρμένο ένδυμα, δεν έχει κάτι να προσφέρει. Εχει οριστικά εξαντληθεί. Αυτό μας λένε όλες οι ενδείξεις. Από επίσημα χείλη έχει διακηρυχθεί. Θα επιχειρηθεί στις εκλογές που έρχονται, ως σχέδιο αυτοδυναμίας, μια τελευταία απόπειρα επανάληψης. Μόνο που πλέον, αδιαφορώντας για σχέδια και επιδιώξεις, η πραγματικότητα είναι ήδη άλλη και θα εκδηλωθεί πολιτικά ως άλλη.
Ο κύριος Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.
