Στο στόχαστρο του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ μπήκαν τώρα και οι επιστημονικές εκδόσεις. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η κυβέρνηση Τραμπ διέκοψε τη συνδρομή των κρατικών ερευνητικών φορέων – μεταξύ των οποίων και τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας – στη Springer Nature, τον γερμανικό κολοσσό επιστημονικών εκδόσεων.
Η Springer Nature εκδίδει περισσότερα από 3.000 επιστημονικά περιοδικά και ειδικές επιστημονικές εκδόσεις. Ναυαρχίδα της προσφάτως εισηγμένης στο χρηματιστήριο εταιρείας είναι το περίβλεπτο εβδομαδιαίο περιοδικό «Nature», ενώ σε αυτήν ανήκει και το δημοφιλές και αξιόπιστο περιοδικό εκλαΐκευσης της επιστήμης «Scientific American».
Με δεδομένο ότι πολλά από τα περιοδικά της Springer Nature είναι από τα πλέον έγκριτα στους τομείς που ειδικεύονται, πολιτικοί αναλυτές και επιστήμονες αμφισβητούν σφόδρα τα λόγια κυβερνητικών αξιωματούχων ότι πρόκειται για περιοδικά που δημοσιεύουν «σκουπίδια».
Ομοίως αμφισβητούν – και μένουν άναυδοι – από τις επιθέσεις του υπουργού Υγείας Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ ενάντια στα πλέον έγκριτα ιατρικά περιοδικά παγκοσμίως, τα «New England Journal of Medicine», «Journal of the American Medical Association» και «The Lancet». Ως διεφθαρμένα περιέγραψε ο Κένεντι τα εν λόγω περιοδικά (τα οποία δεν ανήκουν στη Springer Nature) δηλώνοντας ότι «εκτός αν αυτά τα περιοδικά αλλάξουν δραματικά, θα εμποδίσουμε τους επιστήμονες των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας να δημοσιεύουν σε αυτά και θα δημιουργήσουμε τα δικά μας περιοδικά εσωτερικά».
Η χρήση της λέξης «διεφθαρμένα» έχει να κάνει με το γεγονός ότι τα ιατρικά αυτά περιοδικά δημοσιεύουν, μεταξύ άλλων, και τα αποτελέσματα κλινικών μελετών για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα φαρμάκων οι οποίες διενεργούνται από τη φαρμακοβιομηχανία.
Ωστόσο, ο υπουργός Υγείας των ΗΠΑ φαίνεται να «ξεχνά» ότι οι μελέτες αυτές είναι απαραίτητο να διενεργηθούν και τα αποτελέσματά τους να κριθούν και να γίνουν γνωστά στην ιατρική κοινότητα μέσω δημοσιεύσεων.
Το ότι οι παραπάνω απειλές και επιθέσεις έχουν πολιτικά και όχι επιστημονικά κίνητρα είναι περισσότερο από προφανές: Το «Nature» έχει πρωτοστατήσει στην κριτική ενάντια στις ενέργειες του Τραμπ που υποβαθμίζουν την ερευνητική και εκπαιδευτική ελευθερία, όπως η άρση της χρηματοδότησης σε μεγάλα πανεπιστήμια και η διακοπή προγραμμάτων που δεν συνάδουν με την ιδεολογία της αμερικανικής κυβέρνησης.
Εξάλλου, η προσπάθεια χειραγώγησης των εκδόσεων μέσω της οικονομικής ασφυξίας είναι μια παλιά και δοκιμασμένη μέθοδος στην πολιτική των απολυταρχικών (και, δυστυχώς, όχι μόνο) καθεστώτων.
Μένει να δούμε ποια θα είναι η αντίδραση των εκδοτικών οίκων στην επιχειρούμενη βίαιη αλλαγή ατζέντας των περιοδικών που εμπιστεύονται εκατομμύρια επιστήμονες παγκοσμίως.
Θα πάνε με το ρεύμα Τραμπ (όπως έκαναν και πολλοί τεχνολογικοί κολοσσοί) για να διατηρήσουν τα κέρδη τους ή θα προτιμήσουν να διατηρήσουν την αξιοπιστία τους πληρώνοντας το τίμημα; Ας ελπίσουμε για το καλύτερο, αφού οι αποφάσεις τους θα έχουν συνέπειες στη ζωή όλων μας.
