Πρίγκιπας Andrew: Παραιτείται από όλους τους τίτλους του – Η ιστορική απόφαση του Βασιλιά και το μέλλον της μοναρχίας

Για πρώτη φορά μετά από περισσότερο από έναν αιώνα, αφαιρείται δουκάτο από ανώτερο μέλος της βρετανικής βασιλικής οικογένειας. Ο πρίγκιπας Andrew, πρώην Duke of York, μετά από σειρά σκανδάλων και πολυετούς πίεσης, ανακοινώνει ότι δεν θα χρησιμοποιεί πλέον κανέναν τίτλο ή τιμητική διάκριση.

Η ανακοίνωση, λιτή αλλά βαρυσήμαντη, σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής — και την απόλυτη δημόσια ταπείνωση ενός πρίγκιπα που γεννήθηκε για να υπηρετεί τη δόξα του Στέμματος, μα κατέληξε να γίνει το πιο δυσάρεστο βάρος του.

Η δήλωση – και το τέλος του “Duke of York”

Ο πρίγκιπας Andrew, με γραπτή του ανακοίνωση, επιβεβαίωσε ότι «κατόπιν συζήτησης με τον βασιλιά Κάρολο και τον πρίγκιπα William, παραιτείται από τη χρήση όλων των τίτλων του.

Αυτό σημαίνει ότι παύει να είναι Duke of York, Earl of Inverness και Baron Killyleagh, διατηρώντας μόνο τον γενεαλογικό τίτλο του «Prince».

Η απόφαση αυτή δεν είναι απλή. Είναι η πρώτη φορά από το 1919 που αφαιρείται δουκάτο από βασιλικό μέλος – τότε ήταν ο Charles Edward, Duke of Albany, που έχασε τον τίτλο του επειδή πολέμησε για τη Γερμανία.

Το Παλάτι επιχειρεί με αυτή την κίνηση να αποσυνδέσει θεσμικά τον Andrew από το ίδιο το Στέμμα, ύστερα από χρόνια δημόσιας φθοράς και κοινωνικής απαξίωσης. Το γεγονός ότι η ανακοίνωση έγινε σε συντονισμό με τον William, ενισχύει το μήνυμα: η νέα γενιά δεν θέλει να κληρονομήσει τις σκιές των παλαιών.

Το σκάνδαλο Epstein και η υπόθεση Virginia Giuffre

Το όνομα του πρίγκιπα Andrew έχει συνδεθεί άρρηκτα με τον Jeffrey Epstein, τον Αμερικανό χρηματιστή που κατηγορήθηκε για trafficking ανηλίκων.

Η Virginia Giuffre κατήγγειλε ότι εξαναγκάστηκε να συνευρεθεί μαζί του σε ηλικία 17 ετών — μια κατηγορία που ο Andrew αρνήθηκε, υποστηρίζοντας πως εκείνη την ημέρα είχε πάει με την κόρη του σε Pizza Express στο Woking.

Η δικαιολογία αυτή, που έγινε meme παγκοσμίως, επισφράγισε την αδυναμία του να υπερασπιστεί πειστικά τον εαυτό του.

Το 2022, ο Andrew κατέληξε σε εξωδικαστικό διακανονισμό με τη Giuffre, χωρίς να παραδεχτεί ενοχή — μια συμφωνία που εκτιμάται ότι ξεπέρασε τα 12 εκατομμύρια λίρες.

Η καταστροφική συνέντευξη στο BBC

Η εμφάνισή του στο BBC Newsnight, το 2019, με τη δημοσιογράφο Emily Maitlis, θεωρείται σημείο χωρίς επιστροφή.

Ο Andrew προσπάθησε να δώσει εξηγήσεις, όμως η ψυχρότητα, οι αντιφάσεις και οι αμήχανες λεπτομέρειες που ανέφερε —όπως ότι «δεν ιδρώνει» λόγω παλιάς ιατρικής πάθησης— προκάλεσαν δημόσιο σοκ.

Η συνέντευξη αυτή σήμανε και το τέλος της δημόσιας του παρουσίας: οι βασιλικές υποχρεώσεις του ανεστάλησαν, οι στρατιωτικοί του τίτλοι αφαιρέθηκαν, και ο ίδιος αποσύρθηκε από τη δημόσια ζωή.

Η πίεση από τον βασιλιά Κάρολο και τον William

Η τωρινή «παραίτηση» είναι ουσιαστικά αποτέλεσμα πίεσης από το Παλάτι.

Ο βασιλιάς Κάρολος επιθυμούσε να κλείσει οριστικά το κεφάλαιο που πλήγωνε τη δημόσια εικόνα της μοναρχίας, ενώ ο πρίγκιπας William φέρεται να ήταν από τους πλέον κατηγορηματικούς στη θέση ότι «ο θεσμός προηγείται της οικογένειας».

Παρότι ο Andrew παραμένει τυπικά όγδοος στη διαδοχή του θρόνου, ο ρόλος του είναι πλέον καθαρά συμβολικός — μια μορφή εσωτερικής εξορίας.

Η Sarah Ferguson χάνει τον τίτλο της Duchess of York, που διατηρούσε ακόμη και μετά το διαζύγιο, ενώ οι κόρες τους, Princess Beatrice και Princess Eugenie, διατηρούν τους τίτλους τους ως πριγκίπισσες εκ γενετής.

Ο Andrew συνεχίζει να κατοικεί στο Royal Lodge στο Windsor, βάσει ιδιωτικού συμβολαίου— όμως, πλέον, χωρίς καμία επίσημη εκπροσώπηση του Στέμματος.

Η ιστορική διάσταση

Η απώλεια ενός δουκάτου για βασιλικό γόνο δεν είναι μόνο ένα προσωπικό πλήγμα· είναι θεσμικό σεισμικό γεγονός.

Η βρετανική μοναρχία, που οικοδομεί τη δύναμή της στη συνέχεια και στο τελετουργικό, αναγκάζεται να προβεί σε μια δημόσια αποκήρυξη για να προστατεύσει την ίδια της την υπόσταση. Η απόφαση αυτή αποκαλύπτει την εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα στη δημόσια εικόνα και στο προνόμιο — και ίσως σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής όπου οι τίτλοι μπορούσαν να λειτουργούν ως ασπίδα.

Το Παλάτι, στην προσπάθειά του να διασώσει τη νομιμοποίησή του, προχώρησε σε μια πράξη θεσμικής «θυσίας». Όμως η υπόθεση αυτή θα μείνει ως υπενθύμιση ότι καμία γενεαλογική καταγωγή δεν μπορεί να εξαγοράσει την απώλεια εμπιστοσύνης.