Σε έναν κόσμο που διαρκώς μετασχηματίζεται από την επιστημονική καινοτομία, συνειδητοποιώ πως η συμβολή των γυναικών στον επιστημονικό κλάδο δεν είναι απλώς αναγκαία -αλλά θεμελιώδης. Παρά τις αμέτρητες πρωτοπόρες γυναίκες που έχουν χαράξει την αξιοσημείωτη πορεία της επιστημονικής προόδου, η πλήρης ισότητα -και σε αυτόν τον χώρο- παραμένει ένα ζητούμενο.
Η 11η Φεβρουαρίου, έχει καθιερωθεί ως Διεθνής Ημέρα Γυναικών και Κοριτσιών στην Επιστήμη και δεν αποτελεί απλώς μια ακόμη ημερομηνία στο ημερολόγιο. Είναι μια υπενθύμιση του πλούσιου δυναμικού που διαθέτουν οι γυναίκες στην επιστημονική έρευνα, μια ευκαιρία να αναδείξουμε τις ιστορίες τους, να τιμήσουμε τα επιτεύγματά τους και να εμπνεύσουμε τις επόμενες γενιές.
Σήμερα, έχουμε την τιμή να συνομιλήσουμε με τη Silvia Gallitto, Αναπληρώτρια Διευθύνοντα Σύμβουλο της Sistech και τον Joseph Bamat, Υπεύθυνο Επικοινωνίας της οργάνωσης, που ενσαρκώνει τη δύναμη της γνώσης και της ανακάλυψης. Μέσα από ιστορίες της Sistech, θα εξερευνήσουμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες πρόσφυγες στην επιστήμη, τις ευκαιρίες που αναδύονται, και το όραμα για ένα μέλλον όπου το ταλέντο δεν γνωρίζει φύλο.
Ας ξεκινήσουμε αυτή την συζήτηση, αναζητώντας απαντήσεις και έμπνευση από έναν οργανισμό που γνωρίζει εκ των έσω τον συναρπαστικό κόσμο της επιστήμης και της γυναικείας φύσης.
Πώς ξεκίνησε η πρωτοβουλία σας και ποιο ήταν το κενό που θέλατε να καλύψετε;
Η Sistech ιδρύθηκε από τη Γαλλίδα Joséphine Goube το 2017, η οποία συνέλαβε την ιδέα έπειτα από μερικές κρίσιμες παρατηρήσεις. Συγκεκριμένα παρατήρησε πως οι γυναίκες πρόσφυγες αντιμετωπίζουν υψηλά ποσοστά ανεργίας, ακόμα και χρόνια μετά τον ερχομό τους στις χώρες υποδοχής και σε ποσοστό διπλάσιο από τους άνδρες πρόσφυγες. Επιπλέον, για να εξασφαλίσουν ένα εισόδημα, αναγκάζονται να αποδεχτούν θέσεις εργασίας για τις οποίες έχουν περισσότερα τυπικά προσόντα από τα απαιτούμενα. Την ίδια στιγμή, οι ταχέως εξελισσόμενοι τομείς της τεχνολογίας και του ψηφιακού κόσμου δυσκολεύονται να προσελκύσουν και να διατηρήσουν προσωπικό υψηλού επιπέδου («ταλέντα») –ιδίως γυναίκες.
Η Sistech γνωρίζει πως οι γυναίκες πρόσφυγες διαθέτουν εξαιρετικές επαγγελματικές δεξιότητες και κυρίως κοινωνικές δεξιότητες (soft-skills).
Γνωρίζουμε επίσης τις ελλείψεις σε προσωπικό και τη μεγάλη κινητικότητα που υπάρχει στους τομείς της τεχνολογίας και του ψηφιακού κόσμου. Ως εκ τούτου, πιστεύουμε πως η οργάνωσή μας έχει να προσφέρει κάτι διαφορετικό, καλύπτοντας τα δύο αυτά κενά. Η Sistech ενδυναμώνει τις γυναίκες, παρέχοντάς τους πρόσβαση σε εξειδικευμένες θέσεις εργασίας, ενώ παράλληλα συνεισφέρει στους στόχους προσλήψεων των τεχνολογικών και ψηφιακών κλάδων.
Υπάρχουν συγκεκριμένα προγράμματα ή δράσεις της Sistech που είχαν σημαντικό αντίκτυπο για τα κορίτσια που ενδιαφέρονται για STEM (Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική, Μαθηματικά);
Υπάρχουν τρία προγράμματα στη SisTech, τα οποία συνδιαμορφώθηκαν από γυναίκες πρόσφυγες, ώστε να ανταποκρίνονται στις πραγματικές τους ανάγκες, ανεξάρτητα από το στάδιο στο οποίο βρίσκονται στη διαδικασία επανένταξής τους στην εργασία. Αυτά τα προγράμματα είναι το Pathway, το Springboard και το Boost. Από τα τρία προγράμματα, το Springboard έχει τον πιο άμεσο αντίκτυπο στις γυναίκες που προσπαθούν να εισέλθουν στον τομέα της τεχνολογίας. Σχεδιάσαμε το πρόγραμμα για γυναίκες πρόσφυγες που είναι έτοιμες να καταρτιστούν περαιτέρω ή να επανεκπαιδευτούν και οι οποίες στοχεύουν σε θέσεις εργασίας στον τομέα της τεχνολογίας ή του ψηφιακού κόσμου. Δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση σε θέσεις με υψηλή ζήτηση, όπως η κυβερνοασφάλεια, η ανάλυση δεδομένων, η ανάπτυξη ιστοσελίδων, το ψηφιακό μάρκετινγκ και άλλες. Οι συμμετέχουσες στο πρόγραμμα αποκτούν τις τεχνικές και κοινωνικές δεξιότητες που χρειάζονται για να πετύχουν στην καριέρα που επέλεξαν. Στο πλαίσιο του Springboard, οι συμμετέχουσες έχουν πρόσβαση σε πιστοποιημένη τεχνική και γλωσσική εκπαίδευση, καθώς και σε ομαδικά/ ατομικά εργαστήρια με εθελοντές που τις καθοδηγούν σε εβδομαδιαία βάση.
Γιατί είναι σημαντική η σημερινή ημέρα και τι σημαίνει για εσάς;
Αυτή η ημέρα βρίσκεται στον πυρήνα της αποστολής και του οράματός μας για το μέλλον. Sistech σημαίνει «Sisters in Technology». Το όνομά μας αντικατοπτρίζει την ταυτότητά μας. Είμαστε μια κοινότητα γυναικών που στηρίζουν άλλες γυναίκες. Τα τελευταία πέντε χρόνια, η οργάνωσή μας έχει ενδυναμώσει εκατοντάδες γυναίκες πρόσφυγες, προσφέροντάς τους πρόσβαση σε θέσεις εργασίας στον τομέα της τεχνολογίας και του ψηφιακού κόσμου, και σκοπεύουμε να στηρίξουμε χιλιάδες ακόμη. Είμαστε πεπεισμένες ότι οι γυναίκες πρόσφυγες έχουν εξαιρετικά ταλέντα να προσφέρουν τόσο στις χώρες υποδοχής, όσο και στον κόσμο της τεχνολογίας. Ωστόσο, πολλές γυναίκες στερούνται προτύπων στον χώρο των STEM ή αγνοούν την αυξανόμενη ζήτηση που υφίσταται. Σήμερα, θέλουμε να πάρουμε την ευκαιρία για να πείσουμε περισσότερες γυναίκες πρόσφυγες να καταρτιστούν περαιτέρω ή να επανεκπαιδευτούν και να θέσουν ως στόχο θέσεις εργασίας στον τομέα της τεχνολογίας, αλλά και να δείξουμε στους υπεύθυνους προσλήψεων ότι παραβλέπουν μια πολύτιμη «δεξαμενή ταλέντων».
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα τα κορίτσια που θέλουν να ασχοληθούν με την τεχνολογία;
Αντιμετωπίζουν πολλαπλά εμπόδια, τα οποία τις κρατάνε πίσω. Μερικά από αυτά είναι τα επαγγελματικά στερεότυπα, η έλλειψη προτύπων και η περιορισμένη πρόσβαση στην κατάρτιση. Οι γυναίκες πρόσφυγες αντιμετωπίζουν τις ίδιες προκλήσεις με κάθε άλλη γυναίκα που σκέφτεται να επιδιώξει μια τέτοια καριέρα, όπως η αυτολογοκρισία, η έλλειψη αυτοπεποίθησης, οι οικογενειακές υποχρεώσεις. Ωστόσο, έχουν να ξεπεράσουν και πρόσθετες δυσκολίες όπως είναι η εκμάθηση μιας νέας γλώσσας, η ένταξη σε μια νέα αγορά εργασίας με συγκεκριμένους πολιτισμικούς κώδικες και συμπεριφορές, η δημιουργία επαγγελματικού δικτύου από το μηδέν, καθώς και η μη αναγνώριση των πτυχίων τους από τη χώρα καταγωγής τους.
Έχετε δει αλλαγές στην πρόσβαση των γυναικών στην τεχνολογία τα τελευταία χρόνια;
«Λιγότερο από το 30% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού στους τομείς STEM είναι γυναίκες».
Έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος, κυρίως χάρη στις στοχευμένες προσπάθειες που γίνονται στον δημόσιο αλλά και τον ιδιωτικό τομέα για τη διαφοροποίηση του κλάδου. Όλο και περισσότερα ηγετικά στελέχη αναγνωρίζουν ότι οι ετερόκλητες ομάδες είναι πιο ανθεκτικές και καινοτόμες. Ωστόσο, το ψηφιακό χάσμα μεταξύ των φύλων εξακολουθεί να είναι μεγάλο πρόβλημα: λιγότερο από το 30% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού στους τομείς STEM είναι γυναίκες.
Πώς μπορούν τα κορίτσια να ξεκινήσουν μια καριέρα στην τεχνολογία;
Δεν υφίσταται έλλειψη ενδιαφέροντος ή ταλέντου από την πλευρά των κοριτσιών. Οι κυβερνήσεις και οι χρηματοδότες του ιδιωτικού τομέα θα πρέπει να επεκτείνουν τα προγράμματα ψηφιακής εκπαίδευσης για τα κορίτσια, καθώς και τα προγράμματα δια βίου μάθησης για τις γυναίκες που σκέφτονται να αλλάξουν καριέρα. Ως κοινωνία πρέπει επίσης να βελτιώσουμε την πρόσβαση στο διαδίκτυο για τις υποεξυπηρετούμενες κοινότητες, να προσφέρουμε περισσότερες υποτροφίες και προγράμματα καθοδήγησης (mentorship) που να ενθαρρύνουν τα κορίτσια να ακολουθήσουν σταδιοδρομία στους τομείς STEM.
Γιατί πιστεύετε ότι υπάρχει ακόμη ανισότητα των φύλων στον χώρο της τεχνολογίας;
Οι γυναίκες δεν εκπροσωπούνται επαρκώς στα πιο προχωρημένα προγράμματα ψηφιακών δεξιοτήτων, γεγονός που επηρεάζει τη συμμετοχή τους στις υψηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας στον τομέα της τεχνολογίας. Οι γυναίκες επιχειρηματίες αντιμετωπίζουν επίσης περισσότερες προκλήσεις στη χρηματοδότηση των τεχνολογικών startups σε σύγκριση με τους άνδρες συναδέλφους τους. Η έλλειψη γυναικείων προτύπων παραμένει πρόβλημα. Το γυναικείο φύλο στα προγράμματά μας συχνά επισημαίνει πως μεγαλώνοντας ούτε έβλεπαν, ούτε γνώριζαν άλλες γυναίκες που να εργάζονται στον τομέα της τεχνολογίας.
Ποια είναι τα στερεότυπα που συνεχίζουν να αποθαρρύνουν τα κορίτσια από το να ακολουθήσουν καριέρα στον τομέα της τεχνολογίας;
Η αντίληψη ότι τα κορίτσια «δεν είναι τόσο καλά στα μαθηματικά» παραμένει ένα επίμονο στερεότυπο, το οποίο επεκτείνεται και στα πεδία της επιστήμης, της μηχανικής και της τεχνολογίας. Όπως αναφέρθηκε νωρίτερα, τα κορίτσια ακόμα παλεύουν με την αυτολογοκρισία, την έλλειψη αυτοπεποίθησης και τις πολιτισμικές προσδοκίες που σχετίζονται με τη φροντίδα της οικογένειας. Πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι τα κορίτσια είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν διαδικτυακή παρενόχληση, κάτι που μπορεί να τις αποθαρρύνει από τη χρήση ψηφιακών πλατφορμών ή την ενασχόληση με την τεχνολογία.
Υπάρχουν γυναίκες- πρότυπα στον χώρο της τεχνολογίας που εμπνέουν τις νέες γενιές;
Υπάρχουν γυναικεία πρότυπα, αλλά παραμένουν πολύ λίγα κι αυτό είναι κάτι που μας απασχολεί ιδιαίτερα στη Sistech. Σε κάθε εκδήλωση που διοργανώνουμε, προσπαθούμε να εξασφαλίζουμε ομιλήτριες που κατέχουν σημαντικές θέσεις σε τεχνολογικές εταιρείες ή στον επιχειρηματικό κόσμο. Επίσης ενθαρρύνουμε τις πρώην συμμετέχουσες να μοιράζονται τις εμπειρίες τους από τα προγράμματά μας και να γίνουν πρότυπα για τις επόμενες.
Ποια είναι η σημασία των soft skills (π.χ. ηγεσία, κριτική σκέψη, δημιουργικότητα) για μια επιτυχημένη καριέρα στην τεχνολογία;
Τα προσφυγικά τους ταξίδια αποδεικνύουν την ανθεκτικότητα και την προσαρμοστικότητά τους.
Πιστεύουμε ότι οι γυναίκες πρόσφυγες διαθέτουν εξαιρετικές επαγγελματικές δεξιότητες και κυρίως κοινωνικές και επικοινωνιακές ικανότητες. Τα προσφυγικά τους ταξίδια αποδεικνύουν την ανθεκτικότητα και την προσαρμοστικότητά τους. Αυτό που κάνει τον τεχνολογικό και ψηφιακό τομέα να ξεχωρίζει είναι η έμφαση που δίνει στις πρακτικές δεξιότητες και στη δια βίου μάθηση νέων ικανοτήτων, αντί να εστιάζει αποκλειστικά στα ακαδημαϊκά πτυχία.
Ποιοι είναι οι πιο υποσχόμενοι τομείς στην τεχνολογία για τις γυναίκες τα επόμενα χρόνια;
Με την άνοδο της τεχνητής νοημοσύνης, η κυβερνοασφάλεια και η ανάλυση δεδομένων θα συνεχίσουν να αποτελούν υποσχόμενες καριέρες στον τεχνολογικό τομέα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι πρόκειται για μια βιομηχανία που εξελίσσεται ραγδαία και η αγορά εργασίας θα πρέπει να προσαρμόζεται διαρκώς στις νέες αλλαγές.
Έχετε κάποιο success story από κορίτσια ή γυναίκες που υποστηρίξατε και θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας;
Τον Δεκέμβριο η Sahar Habib, απόφοιτος της Sistech, κέρδισε το βραβείο Jury’s Choice από τον Κύκλο Γυναικών στην Κυβερνοασφάλεια (CEFCYS). Ο ευρωπαϊκός αυτός οργανισμός προάγει την ένταξη των γυναικών στη βιομηχανία της τεχνολογίας. Η Sahar είχε κάποτε μια πολλά υποσχόμενη καριέρα στο Αφγανιστάν στον τομέα των τηλεπικοινωνιών αλλά, όταν ήρθε αντιμέτωπη με αυξανόμενες απειλές από εξτρεμιστές, δεν είχε άλλη επιλογή παρά να τα αφήσει όλα πίσω της και να διαφύγει στην Ευρώπη χωρίς καμία προειδοποίηση ή προετοιμασία. Το 2022, ενημερώθηκε για το πρόγραμμα εκπαίδευσης της Sistech και εντάχθηκε σε αυτό. Η κυβερνοασφάλεια δεν αποτελούσε τότε ιδιαίτερα δημοφιλή σταδιοδρομία, αλλά η Sahar επέμεινε να την ακολουθήσει. Η εμπειρία της με ευαίσθητα δεδομένα πελατών στις τηλεπικοινωνίες και οι ακαδημαϊκές της γνώσεις την έπεισαν ότι δεν ήταν μόνο ένας υποσχόμενος τομέας αλλά και απόλυτα ταιριαστός στις δεξιότητές της. Μετά το πρόγραμμα της Sistech, εξασφάλισε πρακτική άσκηση στην τράπεζα BNP Paribas, μετατρέποντας αυτή την ευκαιρία στη σημερινή της μόνιμη θέση ως Cyber & IT Risk Analyst.
Ποιο είναι το μήνυμά σας προς τα νεαρά κορίτσια που φοβούνται να εισέλθουν στον χώρο της τεχνολογίας;
Η Sahar το λέει με τον καλύτερο τρόπο: «Αν σκέφτεστε την κυβερνοασφάλεια ως επαγγελματική διαδρομή, θα σας έλεγα "απλώς προχωρήστε". Με την άνοδο της τεχνητής νοημοσύνης, η σημασία της κυβερνοασφάλειας και της διαχείρισης κινδύνων στην πληροφορική θα συνεχίσει να αυξάνεται στον τεχνολογικό τομέα, και οι γυναίκες πρέπει να αποτελούν μέρος αυτής της ανάπτυξης. Μην ανησυχείτε αν δεν έχετε γνώσεις hacking ή προγραμματισμού. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι η διάθεσή σας να μάθετε νέες δεξιότητες και να διευρύνετε συνεχώς τις γνώσεις σας στον τομέα».
