Πριν ο Peter Lindbergh απαθανατίσει το dream team των 90s, Naomi, Cindy, Claudia, Linda, Christy και Tatjana σε εκείνο το θρυλικό ασπρόμαυρο εξώφυλλο, πριν η έννοια «supermodel» καθίσει στα χείλη όλων μας, υπήρχε η Gia Carangi. Νέα, ωμή και ακατέργαστη, χάραξε τον δρόμο για όλα τα supermodels που θα ακολουθούσαν.
Η Gia γεννήθηκε στη λάθος πόλη, την λάθος εποχή, αλλά με το σωστό πρόσωπο. Ένα πρόσωπο που θα έμενε κρεμασμένο στους τοίχους των στούντιο ως υπόμνηση του πώς μοιάζει το φως, όταν παίρνει μορφή.
Μόνο που το φως έσβησε νωρίς. Στα 26 της από AIDS, το 1986 έπειτα από χρόνια χρήση ηρωίνης. Σε μια εποχή που ούτε τα στόματα άνοιγαν ούτε οι εφημερίδες τολμούσαν να γράψουν την αλήθεια, η Gia πέθανε σχεδόν αθόρυβα - η μόνη γυναίκα στον κόσμο της μόδας, που στάθηκε τόσο σθεναρά ανυπότακτη, ώστε να γίνει θρύλος ακριβώς επειδή δεν έκρυψε ποτέ τον εαυτό της.
Φιλαδέλφεια: Bowie Kids και η αρχή μιας απόδρασης
Γεννημένη στις 29 Ιανουαρίου 1960 στο Torresdale της Φιλαδέλφειας, κόρη ενός ιδιοκτήτη αλυσίδας με σάντουιτς (Hoagie City) και μιας όμορφης, εύθραυστης γυναίκας με θυελλώδη ιδιοσυγκρασία, η Gia μεγάλωσε σε ένα έκρυθμο περιβάλλον γεμάτο καβγάδες. Η βία των γονιών της, της άφησε ένα μόνιμο κενό∙ μια δίψα για αγάπη που θα προσπαθούσε να γεμίσει αργότερα με λάθος ανθρώπους και ακόμη πιο λάθος ουσίες. Στα 5 της κακοποιήθηκε σεξουαλικά, χωρίς να αποκαλύψει ποτέ από ποιον. Οι συγγενείς της την περιέγραφαν ως κακομαθημένη, χειριστική και «mommy’s girl». Όταν ήταν 11 ετών, η μητέρα της έφυγε από το σπίτι, αφήνοντάς της ένα βαθύ τραύμα εγκατάλειψης.
Στο Λύκειο Lincoln μεταμορφώθηκε σε «Bowie kid», εκείνη τη φυλή των πιτσιρικάδων που έβλεπαν στον David Bowie, όχι απλώς έναν καλλιτέχνη, αλλά έναν ολόκληρο χάρτη διαφυγής. Κοντό μαλλί, έντονα χρώματα και high-glam αισθητική, δανεικά ανδρικά πουκάμισα από thrift shops, ξεχειλωμένα Levi’s 501 και δερμάτινες μπότες. Από μικρή λάτρευε το αδρόγυνο ντύσιμο το οποίο φορούσε σαν δεύτερο δέρμα.
Σύχναζε στο DCA, ένα gay club της πόλης, όπου γνώρισε τη Sharon Beverley, μια από τις πρώτες γυναίκες που σημάδεψαν πραγματικά τη ζωή της. Παρά κάποιες παροδικές περιπέτειες με άντρες, η Gia αυτοπροσδιοριζόταν ως λεσβία. Κι ας είχε το χιούμορ να δηλώσει κάποτε: «Ναι, μια φορά έκανα σεξ με άντρα. Θα μπορούσα να το είχα κάνει και με ένα γερμανικό ποιμενικό»
Παιδί χωρίς πατρίδα που να την κρατά στα σπλάχνα της, η Gia έψαχνε οικογένεια στις παρέες, στα φώτα, στις νύχτες όπου οι άνθρωποι του περιθωρίου, της θύμιζαν πως η διαφορετικότητα μπορεί να γίνει το νέο σπίτι της.
Scouted!
Πολύ πριν βρεθεί στο επίκεντρο της μόδας, η Gia ήταν απλώς ένα κορίτσι που εργαζόταν πίσω από τον πάγκο της καντίνας του πατέρα της. Μέχρι που ένας τοπικός φωτογράφος, ο Maurice Tannenbaum, την είδε σε ένα gay bar της πόλης και έμεινε άφωνος: «Είδα αυτή την πανέμορφη κοπέλα και απλώς κατακλύστηκα», θα δήλωνε αργότερα.
Η πρώτη σειρά φωτογραφιών την οδήγησε στη Νέα Υόρκη, στα 17, στα γραφεία της Wilhelmina Models, όπου η ίδια η Wilhelmina Cooper αναγνώρισε ότι μπροστά της στεκόταν ένα ακατέργαστο διαμάντι. Η Gia Carangi, με τα σκούρα χαρακτηριστικά της, δεν έμοιαζε με τα μοντέλα που σημείωναν επιτυχία στις πασαρέλες εκείνη την περίοδο. Παρ' όλα αυτά, αυτό ακριβώς την έκανε να ξεχωρίζει. Η Wilhelmina έγινε κάτι σαν θετή μητέρα για την Gia. Της έμαθε να ποζάρει και να περπατά, τη δίδαξε πειθαρχία και επαγγελματισμό. Και η Gia, πεινασμένη για φροντίδα, κρεμάστηκε πάνω της.
1978–1980: Το πρώτο supermodel
Στη Νέα Υόρκη, την πόλη που δεν συγχωρεί τίποτα, η Gia δεν χρειάστηκε να παλέψει για να ξεχωρίσει. Έμπαινε στο στούντιο άβαφη, άυπνη, με ένα τσιγάρο στα χείλη της και μια υποδόρια αδιαφορία στο βλέμμα της. Η εποχή διψούσε για κάτι που να αντιστέκεται στο καλογυαλισμένο πρότυπο των preppy ξανθών με τα γαλάζια μάτια. Η Gia ήταν ωμή, σχεδόν βρώμικη με την πιο λυτρωτική έννοια, μια έκρηξη προσωπικότητας μέσα σε μια βιομηχανία συνηθισμένη να πουλάει κούκλες.
Εκεί, στα ίδια στούντιο, γνώρισε τη Sandy Linter, τη make-up artist που θα γινόταν ο μεγάλος έρωτάς της. Η πρώτη τους κοινή φωτογράφιση, γυμνές πίσω από ένα συρματόπλεγμα για τον φακό του Chris von Wangenheim, έμεινε στην ιστορία∙ ήταν η στιγμή που ο κόσμος είδε καθαρά ποια ήταν η Gia. Η Sandy θα πει χρόνια αργότερα πως ήξερε από εκείνη την πρώτη λήψη ότι είχε μπροστά της ένα αστέρι.
Και δεν είχε άδικο. Μέχρι τα δεκαοχτώ της, η Gia είχε ήδη κατακτήσει εξώφυλλα σε Ιταλία, Βρετανία, Αμερική και Παρίσι, είχε γίνει το πρόσωπο καμπανιών για Armani, Dior, Versace, Yves Saint Laurent και Calvin Klein, είχε φωτογραφηθεί από τον Newton, τον Scavullo και τον Elgort, είχε κάνει cameo στο βίντεο κλιπ “Atomic” των Blondie και περνούσε τα Σαββατοκύριακα στο σπίτι του Calvin Klein, όπου η Diane von Furstenberg παραδεχόταν χωρίς περιστροφές ότι τη γούσταρε. Ο βιογράφος της, Stephen Fried, θα περιέγραφε αργότερα το στυλ της ως ένα «boy–girl» κράμα, μια αισθητική που άλλαζε τους κανόνες χωρίς να το επιδιώκει.
Όπως είχε παραδεχτεί και η ίδια η Gia, η επιτυχία ήρθε άμα τη εμφανίσει της στον χώρο της μόδας. Μέσα σε έναν χρόνο ήταν ήδη υπολογίσημη δύναμη και ένα από τα αγαπημένα μοντέλα των φωτογράφων, ενώ ο μισθός της άγγιζε το μισό εκατομμύριο τον χρόνο. «Δεν πρόλαβα να “χτίσω” την καριέρα μου ως μοντέλο. Απλώς έγινα», θα εξηγούσε η ίδια. Η άνοδός της ήταν το ίδιο μετεωρική με την πτώση της.
Σε αφιερώματα για τη ζωή της, θα διαβάσατε ότι ήταν το πρώτο supermodel. Ιστορικά αυτό δεν είναι ακριβές, καθώς υπήρχαν άλλες γυναίκες που είχαν χαρακτηριστεί supermodel πριν την Carangi: Margaux Hemingway, Lisa Fonssagrives, Twiggy, Jean Shrimpton και, φυσικά, η Janice Dickinson (Αν θέλουμε να είμαστε ιστορικά ακριβείς, το πρώτο supermodel ήταν πιθανότατα η Evelyn Nesbit, της οποίας την τραγική ιστορία θα βρείτε στο GRACE). Απλώς με την Gia, ο όρος δραπέτευσε από τα ρεπορτάζ μόδας και εισήλθε στον καθημερινό λόγο.
1980: Ο θάνατος της Wilhelmina και η αρχή της πτώσης
Ο θάνατος της Wilhelmina Cooper διέλυσε την Gia. Η γυναίκα που την είχε ανακαλύψει, προστατεύσει, στηρίξει, πέθανε από καρκίνο στους πνεύμονες τον Μάρτιο του 1980. Η Gia, γνωστή στις τουαλέτες του Studio 54 και του Mudd Club για την αγάπη της για την κοκαϊνη, βυθίστηκε απότομα. Η εποχή άλλαζε ρυθμό· η κόκα έδινε τη θέση της στην ηρωίνη και η φήμη ότι «εθίζεσαι μόνο αν την κάνεις ενδοφλέβια», αποδείχτηκε ένα από τα πιο επικίνδυνα ψέματα της δεκαετίας. Μια ολόκληρη γενιά εξαρτήθηκε «από λάθος». Η Gia ήταν στην πρώτη γραμμή αυτού του κύματος.
Γρήγορα, η χρήση της άρχισε να επηρεάζει αρνητικά τη δουλειά της, αφού συχνά έβαζε τα κλάματα, μάλωνε ή εξαφανιζόταν από φωτογραφίσεις για να αγοράσει ναρκωτικά. Στο ημερολόγιό της σημείωνε «Get Heroine» (αντί για heroin), μια ορθογραφική παρανόηση για μια επιλογή που θα τη διέλυε. Στις φωτογραφίσεις, τα σημάδια των ενέσεων φαίνονταν ακόμη και κάτω από το make-up. Στο περίφημο ταξίδι στην Καραϊβική με τον Francesco Scavullo, εκείνος θα θυμόταν ότι η Gia έπαθε στερητικό επεισόδιο επειδή γνώριζε πως στο νησί δε θα μπορούσε να βρει τη δόση της. Με την παραγωγή σε πανικό, o φωτογράφος θυμάται να την κρατά αγκαλιά μέχρι που κοιμήθηκε. Ο Scavullo ήταν από τους τελευταίους που εξακολουθούσαν να τη ζητούν για δουλειές. Οι υπόλοιποι φωτογράφοι δεν είχαν την ίδια υπομονή και τα πρακτορεία γνώριζαν πως η Carangi ήταν μεγάλο ρίσκο.
Τον Νοέμβριο του 1980 έφυγε από το πρακτορείο της Wilhelmina και πέρασε στο Ford για μόλις λίγες εβδομάδες. Η καριέρα της είχε ήδη πάρει απότομη κατηφόρα. Οι φίλοι της στη μόδα -ακόμη και η Sandy Linter- άρχισαν να απομακρύνονται, όχι από σκληρότητα αλλά από φόβο πως η σύνδεση μαζί της θα κατέστρεφε και τις δικές τους πορείες. Η Gia, στην προσπάθεια να κόψει τα ναρκωτικά, γύρισε στη Φιλαδέλφεια με τη μητέρα και τον πατριό της στις αρχές του 1981.
1981-83: Πρώην supermodel
Ακολούθησε ένα πρόγραμμα αποτοξίνωσης 21 ημερών, αλλά η νηφαλιότητα κράτησε λίγο. Συνελήφθη μετά από μια άτσαλη σύγκρουση με έναν φράχτη, έπειτα από καταδίωξη, με αλκοόλ και κοκαΐνη στο αίμα της. Μετά την αποφυλάκισή της, προσπάθησε ξανά να σταθεί στα πόδια της υπογράφοντας με ένα νέο πρακτορείο, το Legends, και δούλεψε σποραδικά, κυρίως στην Ευρώπη. Ήταν όμως εμφανές πως ο κύκλος της είχε αρχίσει να κλείνει. Το 1981 γράφτηκε στο Elite, όμως, πλέον έκλεινε δουλειές εκτός Αμερικής, για καταλόγους και καταστήματα ρούχων β’ διαλογής.
Χρόνια αργότερα, όταν η Angelina Jolie ετοιμαζόταν να την υποδυθεί, θα έλεγε μια φράση που έμεινε καρφωμένη πάνω στην ιστορία της Gia: «Όταν ήταν ελεύθερη κι απλώς ο εαυτός της, ήταν απίστευτη. Το τραγικό είναι ότι δεν χρειαζόταν τα ναρκωτικά - η ίδια ήταν ναρκωτικό».
Το 1982 ο Scavullo, στενός της φίλος και υποστηρικτής μέχρι το τέλος, τη φωτογράφισε για ένα εξώφυλλο στο Cosmopolitan. Αυτή θα ήταν η τελευταία της δουλειά στις ΗΠΑ. Ο βοηθός του θα δήλωνε αργότερα για εκείνες τις φωτογραφίες: «Αυτό που έκανε στον εαυτό της, φαινόταν πλέον ξεκάθαρα και στις φωτογραφίες της. Μπορούσα να δω την αλλαγή στην ομορφιά της. Υπήρχε ένα κενό στα μάτια της».
Την ίδια χρονιά, έκλεισε μια δουλειά με τη γερμανική εταιρεία ρούχων Otto GmbH. Λιανικό εμπόριο, χωρίς καν φυσικά καταστήματα αλλά με ταχυδρομικές παραγγελίες, απείχε παρασάγγας από τις καμπάνιες που έκλεινε μόλις δυο χρόνια πριν. Η φωτογράφιση θα γινόταν στην Τυνησία. Με το που την είδαν να κάνει ηρωίνη, οι Γερμανοί διέκοψαν τη φωτογράφιση και την έστειλαν σπίτι της. Ο χώρος της μόδας τής είχε δώσει αρκετές ευκαιρίες, όμως, πλέον τις είχε ξεβράσει. Στη Νέα Υόρκη ήταν πλέον «ξένο σώμα» και έπρεπε να επιστρέψει πίσω στη Φιλαδέλφεια.
Εκεί, βρήκε δουλειά σε γηροκομείο, πουλούσε τζιν σε καταστήματα και μπήκε σε πρόγραμμα μεθαδόνης, όμως, η νηφαλιότητα δεν κράτησε πολύ. Την έσωζαν προσωρινά οι φίλοι της αλλά κάθε φορά ξανακυλούσε. Κοιμόταν σε καναπέδες, σε πατώματα, σε κρεβάτια αγνώστων. Σε μία από τις πολλές επισκέψεις της στην αποτοξίνωση, γνωρίζει τον Rob Fay. Οι δυο τους ταίριαξαν αμέσως. Ήταν πλατωνικός έρωτας και δίπλα του πέρασε ίσως τις μοναδικές στιγμές καθαρής χαράς: χόρευαν στους διαδρόμους του νοσοκομείου, λίγο πριν το τέλος, και το πνεύμα που την είχε κάνει θρύλο έμενε ζωντανό. «Η Gia πέθανε καθαρή και νηφάλια» έχει τονίσει ο Fay.
1985–1986: Η διάγνωση και το τέλος
Τον Δεκέμβριο του 1985 η Gia εισάγεται στο Warminster General Hospital με πνευμονία. Γρήγορα αποκαλύπτεται η αλήθεια: AIDS. Ο ιός είχε εισχωρήσει στη ζωή της μέσα από κοινές βελόνες, χωρίς δραματικότητα, χωρίς υστερία. Η ίδια είχε διαβάσει για τον νέο ιό και δεν φοβόταν. Ήταν ήδη τόσο κουρασμένη που ο θάνατος δεν φάνταζε εχθρός. Στις 18 Νοεμβρίου 1986, στο Hahnemann Hospital, η Gia Carangi πεθαίνει στα 26 της χρόνια. Κανείς από τη μόδα δεν το έμαθε εγκαίρως και κανείς δεν παρευρέθηκε στην κηδεία της. Στις τελευταίες της ημέρες, στο ημερολόγιό της, γράφει με το δικό της χιούμορ «Ελπίζω να μου φέρουν μία σέξι νοσοκόμα». Ήταν ακόμα η Gia, ίδια, άγρια και ελεύθερη όσο ποτέ.
Την ίδια χρονιά η μόδα ερωτεύεται το επόμενο «It girl», που ακούει στο όνομα Cindy Crawford. Η βιομηχανία τη φωνάζει «Baby Gia», λόγω της ομοιότητάς τους. Η Cindy είναι τέλεια: μοιάζει πολύ στη Gia, όμως, είναι νηφάλια, καθαρή, μηδενικό ρίσκο. Η ομάδα της, της κλείνει συναντήσεις με όλους τους φωτογράφους που είχαν αγαπήσει την Gia. «Αγαπούσαν τόσο πολύ το λουκ της, που δέχτηκαν αμέσως να με δουν» θα έλεγε η Crawford αργότερα.
Μετά θάνατον
Το 1993, ο Stephen Fried καταγράφει τη ζωή της στο βιβλίο Thing of Beauty. Ο τίτλος ήταν εμπνευσμένος από τον Ενδυμίωνα του Τζον Κιτς. Πέντε χρόνια αργότερα το HBO γυρίζει την ταινία Gia. Η Mila Kunis ερμηνεύει τη μικρή Gia, η Angelina Jolie την ενήλικη και η Faye Dunaway τη Wilhelmina Cooper. Η Jolie μελετά ώρες βιντεοσκοπήσεις της Gia. Αρχικά την αντιπαθεί αλλά τελικά παραδέχεται στους New York Times: «Θα ήθελα να βγω ραντεβού με τη Gia. Θα ήθελα να είμαι η ερωμένη της». Η ερμηνεία της κερδίζει Χρυσή Σφαίρα και ο κόσμος ανακαλύπτει ξανά τη γυναίκα που η μόδα είχε εγκαταλείψει στην πιο δύσκολη στιγμή της.
Η Gia ήταν κάτι παραπάνω από ένα πρόσωπο. Ήταν μια εποχή, ένα φυσίγγιο ενέργειας που έσκασε πολύ νωρίς. Μια γυναίκα που έζησε όλα όσα ονειρεύονται όσοι θέλουν να ξεφύγουν από ασφυκτικά προάστια και τοξικές οικογένειες και έπεσε σε όλα όσα φοβούνται οι γονείς. Είχε γράψει κάποτε, σαν προφητεία: «Ζωή και θάνατος, ενέργεια και ειρήνη. Αν σταματούσα σήμερα, άξιζε. Ακόμη και τα χειρότερα λάθη που θα ξε-έκανα αν μπορούσα. Όλα άξιζαν, επειδή περπάτησα εκεί που περπάτησα: στην κόλαση της γης, στον παράδεισο της γης, πίσω ξανά, μέσα, κάτω, ανάμεσα, πέρα από όλα».
Κι εκεί βρίσκεται η ουσία της, αφού στο τέλος, η Gia ήθελε να είναι απλώς ο εαυτός της, να αρέσει στον καθρέφτη της. «Όταν κοιτάζομαι στον καθρέφτη, θέλω απλώς να μου αρέσω… Κι αν μου αρέσω, τότε δείχνω όμορφη», δήλωνε. Η Gia Carangi δεν έγινε supermodel επειδή τη δημιούργησε η βιομηχανία. Ήταν supermodel γιατί η ζωή δεν θα μπορούσε να τη φανταστεί αλλιώς. Ένα κορίτσι από τη Φιλαδέλφεια, ένα Bowie Kid, το πρώτο σύγχρονο supermodel, μια γυναίκα που χάθηκε μέσα σε μια ιστορία που δεν της έδωσε χρόνο να μεγαλώσει. Κι όμως, τη θυμόμαστε μέχρι σήμερα για την αδάμαστη λάμψη της.
