Βίωσε το ρατσισμό, τις δυσκολίες, την διάκριση ως το μοναδικό Ρομά κορίτσι στο δημοτικό που πήγαινε. Όταν στο σχολείο οι μαθητές γέμιζαν ψείρες, ήταν σίγουρο ότι εκείνη έφταιγε. Στο γυμνάσιο οι στόχοι της δεν έπρεπε να είναι υψηλοί, σύμφωνα με κάποιους καθηγητές της, και όταν αποφάσισε ότι θα δώσει Πανελλαδικές ήξερε ότι θα γίνει δικηγόρος, γιατί ένιωσε το άδικο πολύ κοντά της. Εκείνη ήταν αποφασισμένη να υπερασπιστεί εκείνες τις ευάλωτες ομάδες που δεν είχαν φωνή. Η Αλεξάνδρα αγωνίστηκε για να τα καταφέρει και αφού τα κατάφερε, αγωνίζεται καθημερινά για να τα καταφέρουν και άλλες γυναίκες και άλλοι άνθρωποι από τη δική της κοινότητα, και όχι μόνον. Eίναι μέλος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), εκπρόσωπος στο Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας και η πρώτη εκλεγμένη γυναίκα στο Δ.Σ. της Πανελλαδικής Συνομοσπονδίας Ελλήνων Ρομά «ΕΛΛΑΝ ΠΑΣΣΕ», στη θέση της Ειδικής Γραμματέως Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Η Αλεξάνδρα Καραγιάννη είναι μία (ακόμα) σπουδαία γυναίκα.
Τι σημαίνει για σένα η Ημέρα αυτή ως πολύτεκνη μητέρα, μαχόμενη δικηγόρος, Ρομά που για ένα διάστημα μετά τον χωρισμό σου ήσουν μονογονιός και τώρα με τον σύντροφό σου ξανά μία μεγάλη οικογένεια;
Είναι πολύ δύσκολο να είσαι πολύτεκνη μητέρα και μαχόμενη δικηγόρος. Είναι μία δουλειά η οποία απαιτεί πλήρη αφοσίωση. Πολλές φορές νιώθω, δεν θα πω ψέματα, ότι δεν έχω τη στήριξη που θα έπρεπε να έχει μία γυναίκα δικηγόρος με τέσσερα παιδιά, για να μπορώ να ασκώ το επάγγελμά μου ανεμπόδιστα και να προσφέρω στην οικογένειά μου. Δηλαδή, θα ήθελα κάποια παραπάνω μέτρα στήριξης, π.χ. να μπορώ να αφήσω κάπου τα παιδιά μου, να είμαι σίγουρη ότι αν πάω να κάνω μία αίτηση σε έναν παιδικό σταθμό, να ξέρω ότι θα τα πάω και να μην είμαι με το άγχος αυτό, γιατί οι θέσεις είναι περιορισμένες κτλ.
Αυτό είναι το ένα κομμάτι που το περνάμε πολλές γυναίκες. Το άλλο κομμάτι έχει να κάνει με τα στερεότυπα. Εγώ ως Ρομά και ως μονογονεϊκή οικογένεια που ήμουν παλιότερα, είναι κάτι με το οποίο ζω. Έχω αντιμετωπίσει πολλά στερεότυπα. Τώρα το θέμα είναι πώς στέκεται κανείς απέναντι σε αυτά. Όταν ξέρεις ποια είσαι, τι έχεις καταφέρει στη ζωή σου, τι μπορείς να καταφέρεις, νομίζω ότι ξέρεις ποιος είναι ο τρόπος να τα αντιμετωπίσεις γιατί πρέπει να τα αντιμετωπίσεις: πρέπει να απαντάς στα στερεότυπα, πρέπει να απαντάς στο ρατσισμό, πρέπει να αντιδράς σε αυτό και να μην το αφήνεις να περνά έτσι. Και εγώ αυτή τη τακτική ακολουθώ στη ζωή μου. Οπότε, τα στερεότυπα υπάρχουν μεν, όμως υπάρχει και η πλειοψηφία που εκτιμά το έργο μου και εκτιμά αυτό που είμαι. Αυτό με ισορροπεί.
Ως Ρομά γυναίκα δικηγόρος στο χώρο σου έχεις αντιμετωπίσει σεξιστικές ή/και ρατσιστικές συμπεριφορές;
Ως υπερασπίστρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ως δικηγόρος πολλές φορές αντιμετωπίζω τα στερεότυπα και για τους άλλους δηλαδή όχι μόνο αυτά που υπάρχουν στο πρόσωπό μου αλλά πολλές φορές και όταν εκπροσωπείς έναν άνθρωπο Ρομά, μια γυναίκα που έχει δεχτεί βία, έναν πρόσφυγα έναν άνθρωπο που ανήκει σε μια πιο ευάλωτη κοινωνική ομάδα. Πολλές φορές έχω δεχτεί τα στερεότυπα κατά αυτών των ανθρώπων που πρέπει να αντιμετωπίσω όπως για π.χ. είναι Ρομά άρα αυτός έκανε το αδίκημα ή είναι γυναίκα άρα κάτι του έκανε εκείνη για να αξίζει αυτή τη συμπεριφορά, χωρίς να το πολυψάχνουμε. Στερεότυπα που υπάρχουν κατά αυτόν τον άνθρωπο που έπρεπε εγώ να τα αντιμετωπίσω ως υπερασπίστρια το οποίο είναι αρκετά σοβαρό. Σε ό,τι αφορά την δική μου θέση στο επάγγελμα έχω βρεθεί κάποιες φορές στη θέση να πρέπει να απολογηθώ ως Ρομά, για το στερεότυπο που υπάρχει ότι οι Ρομά είναι παραβατικοί. Εγώ έχω δεχτεί κήρυγμα από προϊστάμενό μου για την παραβατικότητα των Ρομά και με έφερε σε μια θέση να πρέπει να απολογηθώ.
Να γυρίσουμε πίσω το χρόνο και θα ήθελα να μου πεις πώς ήταν να είσαι το μοναδικό κορίτσι Ρομά στο δημοτικό σχολείο που πήγαινες στην Αγία Βαρβάρα;
Ήμουν πάντα η διαφορετική, γιατί τότε ήταν και άλλες εποχές. Τότε η διαφορετικότητα σε έναν χώρο ήταν πιο περιορισμένη, δεν ήταν τόσο διευρυμένη όσο σήμερα που υπάρχει η ποικιλομορφία στο σχολείο με παιδιά από τρίτες χώρες, μετανάστες, πρόσφυγες, Ρομά. Εγώ ήμουν σε ένα σχολείο, το μοναδικό παιδί Ρομά. Οπότε ξεχώριζα λόγω της εμφάνισης, ήμουν πιο μελαμψή οπότε με ξεχώριζαν γι’ αυτό. Με λέγανε μαύρη. Όμως ήξεραν ότι είμαι παιδί Ρομά οπότε με έβλεπαν λίγο καχύποπτα και όχι μόνο οι μαθητές, οι συμμαθητές μου, έτσι με έβλεπαν και οι δάσκαλοι. Ήταν πάρα πολύ άσχημο το γεγονός ότι τότε στο δημοτικό μας ψάχνανε για ψείρες. Την πρώτη- δεύτερη μέρα ψάξανε όλα τα παιδιά, μετά από ένα σημείο ψάχνανε μόνο εμένα για ψείρες. Έμπαινα στο γραφείο των δάσκαλων που ψάχνανε μόνο εμένα και αυτό το πράγμα γινόταν κάθε μέρα. Ήταν πραγματικά η πρώτη φορά στη ζωή μου που κατάλαβα τι σημαίνει διάκριση, που έκανα δηλαδή την ερώτηση στον εαυτό μου «γιατί εμένα και όχι τους άλλους». Όμως πέρα από το στερεότυπα και την καχυποψία που μπορεί να υπήρχε και εγώ ίδια ένιωθα αρκετά περίεργα στο σχολείο γιατί ήμουν ένα παιδί δίγλωσσο μιλούσα δύο μητρικές γλώσσες, την τσιγγάνικη και την Ελληνική οπότε πολλές φορές μπερδευόμουν και δεν μπορούσα να ξεχωρίσω αυτές τις δύο γλώσσες οπότε ένιωθα μια ανασφάλεια μέσα στη τάξη να μιλήσω γιατί δεν ήμουν σίγουρη αν θα με καταλάβουν, και αυτό με έκανε ένα παιδί λίγο πιο μαζεμένο. Και περνώντας στο γυμνάσιο έλαβα μεν πάρα πολλή στήριξη από αρκετούς καθηγητές, όμως είχα και έναν καθηγητή θυμάμαι ότι όταν του είχα πει ότι θέλω να μπω στη στρατιωτική ιατρική και μου απάντησε: «Καραγιάννη είπαμε να στοχεύουμε ψηλά, αλλά όχι πια και τόσο ψηλά». Εγώ δεν το είχα καταλάβει εκείνη τη στιγμή αλλά θεωρώ ότι αν αυτό το όνειρο το είχε εκφράσει ένα οποιοδήποτε άλλο παιδί η απάντηση του θα ήταν τελείως διαφορετική. Θεωρώ ότι είχε να κάνει ξεκάθαρα με την καταγωγή μου δηλαδή ότι ένα κορίτσι Ρομά θέλει να μπει σε αυτή τη σχολή που έχει τόσο υψηλή βάση εντάξει το πιθανότερο είναι ότι ένα κορίτσι σαν και μένα θα παντρευτεί σε νεαρή ηλικία και θα κάνει παιδιά και θα παρατήσει το σχολείο.
