ΤΟ ΒΗΜΑ logo

Τι σημαίνει «Αστερομάτα»; Από τη Σμύρνη στη Eurovision, ένα βλέμμα που λάμπει στο χρόνο

Τι σημαίνει «Αστερομάτα»; Από τη Σμύρνη στη Eurovision, ένα βλέμμα που λάμπει στο χρόνο 1

Πίσω από τη ρομαντική λέξη, κρύβεται ένα ολόκληρο λεξιλόγιο ομορφιάς και αισθητικής που άνθισε στη Σμύρνη, γεφυρώνοντας εποχές, γυναίκες και πολιτισμούς.

ΑΠΟ GRACE TEAM

Η 22χρονη Klavdia με την «Αστερομάτα» της, χάρισε την έκτη θέση στην Ελλάδα στον φετινό τελικό της Eurovision. Εξαρχής, γνωρίζαμε ότι το συγκεκριμένο τραγούδι μιλούσε για τη γενοκτονία των Ποντίων, τον πόνο και τον ξεριζωμό, με την ποντιακής καταγωγής τραγουδίστρια να συγκινεί την Ευρώπη με την εκφραστική φωνή της. Τι σημαίνει όμως «αστερομάτα»;

Ο όρος «αστερομάτα» προέρχεται από τη μικρασιατική παράδοση και χρησιμοποιούνταν για να περιγράψει γυναίκες με φωτεινά, εκφραστικά και εντυπωσιακά μάτια. Στη Σμύρνη και τις γύρω περιοχές, η γλώσσα που χρησιμοποιούσαν για να περιγράψουν την ομορφιά μιας γυναίκας ήταν πλούσια και πολυσύνθετη, με λέξεις που συχνά συνδύαζαν τη φυσική εμφάνιση με κοινωνικές και πολιτισμικές αξίες.

Πέρα από το «αστερομάτα», υπήρχαν και άλλοι χαρακτηρισμοί όπως «περδικομάτα» και «σκιζαμυγδαλάτη», που επίσης επικεντρώνονταν στα μάτια, ενώ όροι όπως «βεργετόστομη» αναφέρονταν στο στόμα και τη φωνή. «Σουρμαδού» ήταν η κοκέτα που γνώριζε να φροντίζει και να περιποιείται τον εαυτό της, ενώ οι «τσελεμπίνες» ήταν οι γυναίκες με αέρα αρχοντικό. Ο πλούτος αυτής της γλωσσικής παράδοσης αντανακλούσε την ιδιαίτερη σημασία που έδιναν οι κάτοικοι της Σμύρνης στην εμφάνιση, την κομψότητα και την κοινωνική θέση.

Το «αστερομάτα» δεν ήταν απλώς μια αισθητική περιγραφή, αλλά κι ένα σημάδι ταυτότητας και πολιτισμικής κληρονομιάς. Αντιπροσώπευε την εκτίμηση σε χαρακτηριστικά που θεωρούνταν ελκυστικά και αξιόλογα και αντικατόπτριζε τις κοινωνικές αξίες και την αισθητική της εποχής.

Σήμερα, ο όρος φαίνεται να έχει βρει νέα ζωή. Το τραγούδι «Αστερομάτα» της Κλαυδίας, που διακρίθηκε στον τελικό της Eurovision, αναδεικνύει αυτήν την πολιτισμική συνέχεια, συνδέοντας την παράδοση με το παρόν. Μέσα από τους στίχους και τη μελωδία του, το τραγούδι αναζωογονεί την έννοια του όρου, θυμίζοντας τη βαθιά ρίζα που έχει στη συλλογική μνήμη και στην πολιτισμική ταυτότητα.

Η διατήρηση και η χρήση τέτοιων όρων δεν είναι απλώς γλωσσική αναφορά, αλλά μια προσπάθεια να διατηρηθεί ζωντανή η πολιτισμική κληρονομιά της Μικράς Ασίας, ένα κομμάτι της ιστορίας που συνεχίζει να επηρεάζει και να εμπνέει. Το «αστερομάτα» παραμένει ένας όρος φορτισμένος με νόημα, που μεταφέρει μέσα του την ομορφιά, την παράδοση και την ανθρώπινη σύνδεση ανάμεσα σε παρελθόν και παρόν.

ΑΠΟΡΡΗΤΟ