Σε έναν κόσμο όπου η ταχύτητα της καθημερινότητας έχει γίνει η φυσική μας κατάσταση και η μοναξιά συχνά εμφανίζεται ως αθόρυμος συνοδός, τα κατοικίδια έχουν αναδειχθεί σε αθόρυβους θεραπευτές. Δεν είναι μόνο η συντροφικότητα ή η χαρά που φέρνει ένα γουργουριστό νιαούρισμα ή ένας σκύλος που τρέχει να σε χαιρετήσει στο σπίτι· είναι η επίδραση που έχουν τα ζώα στην ψυχολογία, τη σωματική υγεία και την κοινωνική μας ισορροπία, ακόμη και σε περιπτώσεις βαριάς ψυχολογικής δυσφορίας.
Μια σειρά από μελέτες της τελευταίας δεκαετίας δείχνει ότι η παρουσία ενός κατοικιδίου μπορεί να μειώσει σημαντικά τα επίπεδα άγχους και στρες. Για παράδειγμα, έρευνες του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης έχουν δείξει ότι η αλληλεπίδραση με σκύλους και γάτες αυξάνει τα επίπεδα οξυτοκίνης, της λεγόμενης «ορμόνης της αγάπης», ενώ παράλληλα μειώνει την κορτιζόλη, την ορμόνη του στρες. Οργανισμοί όπως το American Psychological Association αναγνωρίζουν πλέον ότι τα κατοικίδια μπορούν να λειτουργήσουν ως συμπληρωματικό μέσο θεραπείας για ανθρώπους με άγχος, κατάθλιψη ή μοναξιά. Τα therapy dogs, ειδικά εκπαιδευμένα για επισκέψεις σε νοσοκομεία, κέντρα αποκατάστασης και γηροκομεία, έχουν τεκμηριωμένα αποτελέσματα στη βελτίωση διάθεσης, μείωση αρτηριακής πίεσης και ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Συχνά, τα λεγόμενα κατοικίδια θεραπείας «χορηγούνται» από τους ειδικούς σε ασθενείς με κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές και μετατραυματικό στρες (PTSD), αλλά όχι μόνο.
Όμως, η θεραπευτική αξία ενός κατοικιδίου δεν περιορίζεται στα προγράμματα επαγγελματικής υποστήριξης. Στην καθημερινή ζωή, η φροντίδα ενός ζώου δημιουργεί ρουτίνα, ευθύνη και αίσθηση σκοπού. Μια μελέτη του Ινστιτούτου Human-Animal Bond Research (ΗΠΑ) δείχνει ότι ιδιοκτήτες σκύλων βιώνουν υψηλότερα επίπεδα κοινωνικής σύνδεσης και μειωμένο αίσθημα μοναξιάς. Οι στιγμές που περνάει κανείς με το κατοικίδιό του — μια αγκαλιά, ένα παιχνίδι, μια βόλτα στο πάρκο — λειτουργούν σαν μικρές δόσεις καθημερινής ψυχοθεραπείας, μειώνοντας τη συναισθηματική ένταση και ενισχύοντας την ψυχική ανθεκτικότητα.
Η αλληλεπίδραση αυτή έχει και βιολογική διάσταση. Έρευνα του Πανεπιστημίου του Μιζούρι αναφέρει ότι οι ιδιοκτήτες σκύλων παρουσιάζουν μειωμένο κίνδυνο καρδιολογικών προβλημάτων, ενώ οι γάτες φαίνεται να μειώνουν τα επίπεδα άγχους και να βελτιώνουν την ποιότητα ύπνου. Ουσιαστικά, τα κατοικίδια λειτουργούν ως καταλύτες βιολογικής και ψυχολογικής ισορροπίας.
