Οι 4 τύποι αντίδρασης στο στρες. Ποιος είναι ο δικός σου;

Ίσως έχεις ακουστά τις “πέντε γλώσσες της αγάπης”, μπορεί μάλιστα να έχεις διαβάσει και το ομώνυμο βιβλίο όπου ο Dr. Gary Chapman αναλύει τους πέντε τρόπους μέσα από τους οποίους κάποιος δείχνει την αγάπη του (αλλά και πώς επιθυμεί να τη λαμβάνει). Σύμφωνα με τον συγγραφέα του, οι πέντε αυτές “γλώσσες” είναι οι πράξεις φροντίδας, τα λόγια επιβεβαίωσης της αγάπης, ο ποιοτικός χρόνος, η σωματική επαφή και τα δώρα. Αν γνωρίζεις ποια γλώσσα αγάπης μιλάει ο σύντροφός σου αλλά και ποια εκφράζει καλύτερα εσένα, αυτό μπορεί να επηρεάσει πολύ θετικά την σχέση σου. Ωστόσο, το ίδιο σημαντικό μπορεί να αποδειχθεί και το να γνωρίζεις πώς αντιδρά στις στρεσογόνες καταστάσεις, τονίζει η mental fitness expert Maya Raichora. Κάτι που ισχύει και για εσένα.

Είτε κανείς αντιμετωπίζει μία δύσκολη κατάσταση στη δουλειά είτε απογοητεύεται και θυμώνει με το σύντροφό του, το να γνωρίζετε και οι δύο πώς αντιδράτε σε καταστάσεις που προκαλούν στρες μόνο θετική επίδραση μπορεί να έχει στη σχέση σας. Η “γλώσσα” του στρες είναι ο τρόπος με τον οποίον κάποιος αντιδρά στο στρες καθώς και πώς το εκφράζει -κάτι που διαφέρει σε κάθε άνθρωπο. Αν όμως γνωρίζεις πώς να επικοινωνείς στη γλώσσα που μιλά ο σύντροφός σου -και το αντίστροφο- μπορείτε να διαχειριστείτε καλύτερα τη σχέση, τα συναισθήματα και να κατανοήσετε τον εαυτό σας, σύμφωνα με την expert. Παρακάτω, παραθέτουμε τις τέσσερις γλώσσες του στρες ή τους τέσσερις τρόπους αντίδρασης στο στρες, αν προτιμάς αυτή την διατύπωση, γνωστοί στους ψυχολόγους και ως “τα 4 F” (fight – flight – freeze – fawn) Σε ποια απ’ όλες αναγνωρίζεις περισσότερο τον εαυτό σου;

Η πάλη

Αν αντιδράς με οποιονδήποτε από τους παρακάτω τρόπους τότε η γλώσσα του στρες που “μιλάς” είναι η πάλη:

• Λες φράσεις όπως: “κάνεις λάθος”, “εγώ έχω δίκιο” κ.α.
• Αντιμετωπίζεις το ερέθισμα που εκλαμβάνεις ως απειλή με επιθετικό τρόπο
• Έχεις σχετικά έντονες σωματικές αντιδράσεις
• Φωνάζεις, τσακώνεσαι, γρονθοκοπάς τοίχους κ.α.
• Η καρδιά σου χτυπά πιο γρήγορα
• Έχεις την τάση να γίνεσαι εκρηκτικός/ή

Οι άνθρωποι που ταυτίζονται περισσότερο με αυτόν τον τύπο αντίδρασης στο στρες τείνουν να έχουν συσσωρευμένο ή καταπιεσμένο θυμό και τους είναι δύσκολο να ηρεμήσουν έπειτα από μία διένεξη. Γι’ αυτόν τον λόγο, συστήνεται ν’ ανακαλύψουν πρακτικές όπως το mindfulness, να κάνουν διαλογισμό ή ψυχοθεραπεία για να εξισορροπούν τα συναισθήματα τους.

Η φυγή

Εκείνοι που έχουν τη φυγή ως “γλώσσα” του στρες έχουν συνήθως κάποιες από τις παρακάτω αντιδράσεις:

• Λένε φράσεις όπως “ας μιλήσουμε καλύτερα για κάτι άλλο”
• Φεύγουν, “δραπετεύουν” για ν’ αναζητήσουν ασφάλεια κάπου αλλού
• Επιθυμούν να κρυφτούν ή ν’ αποφύγουν το πρόβλημα
• Νιώθουν νευρικοί και παγιδευμένοι
• Γίνονται εργασιομανείς
• Εμφανίζουν έντονο άγχος ή πανικό

Οι άνθρωποι αυτοί συνήθως αποδιώχνουν τα συναισθήματά τους και εστιάζουν σε άλλα πράγματα που τους αποσπούν την προσοχή για να ξεχαστούν. Ωστόσο, μακροπρόθεσμα, αυτή δεν είναι μια υγιής τακτική. Θα πρέπει να “διαπραγματευτούν” με τα συναισθήματά τους, ν’ αποδεχτούν την πραγματικότητα και να βρουν υγιείς λύσεις στα προβλήματά τους.

Το πάγωμα

Οι άνθρωποι που έχουν το πάγωμα ως γλώσσα του στρες, ταυτίζονται καλύτερα με τις παρακάτω αντιδράσεις:

• Κομπιάζουν, δεν ξέρουν τι να πούν
• Δεν μπορούν να μιλήσουν, γίνονται σιωπηλοί
• Επιθυμούν να μείνουν μόνοι τους
• Δεν μπορούν να αντιληφθούν και να συγκρατήσουν συμβουλές ή οδηγίες (αποπροσανατολίζονται)
• “Αποσυνδέονται”, απομακρύνονται
• Δυσκολεύονται να πάρουν αποφάσεις

Οι άνθρωποι που ανήκουν στον τύπο αυτό αυτό τείνουν να αποσυνδέονται από το εξωτερικό περιβάλλον προκειμένου να προστατέψουν τον εαυτό τους από το να πληγωθούν, να τραυματιστούν ψυχικά. Η ψυχοθεραπεία θα μπορούσε ν’ αποτελέσει ιδανική λύση για να ενδυναμωθούν ψυχικά.

Η παραίτηση

Οι άνθρωποι που έχουν τη συρρίκνωση ως τρόπο αντίδρασης στο στρες ταυτίζονται καλύτερα με τις παρακάτω αντιδράσεις:

• Θέλουν να ευχαριστούν τους άλλους ανθρώπους και να ξεπεράσουν τις διενέξεις το συντομότερο δυνατόν
• Λένε συνέχεια ναι
• Απολογούνται υπερβολικά
• Φοβούνται να πούν αυτό που σκέφτονται
• Δεν θέλουν να μένουν μόνοι τους
• Δυσκολεύονται να διατηρήσουν υγιή όρια στις σχέσεις τους
• Αντιδρούν άμεσα προς την κατεύθυνση της αποφυγής της σύγκρουσης

Αυτός ο τύπος αντίδρασης στο στρες κάνει τους ανθρώπους ν’ αποφεύγουν τις καταστάσεις που τους δυσκολεύουν, ευχαριστώντας μονίμως τους άλλους, κάτι που αποδεικνύεται επιζήμιο για την δική τους ψυχική υγεία. Δυσκολεύονται πολύ να υπερασπιστούν τον εαυτό τους και συχνά καταλήγουν θυματοποιημένοι. Οι άνθρωποι που ταυτίζονται καλύτερα με αυτό τον τύπο είναι καλή ιδέα να προτιμήσουν την ψυχοθεραπεία ή τις θετικές δηλώσεις για να επαναπρογραμματίσουν τις αντιλήψεις που έχουν για τον εαυτό τους.