Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη εισχωρεί όλο και περισσότερο στην καθημερινότητά μας με σκοπό να την κάνει πιο εύκολη και γρήγορη, μια νέα έρευνα του MIT Media Lab εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της χρήσης εργαλείων, όπως το ChatGPT στη γνωστική λειτουργία και τη μαθησιακή ανάπτυξη.
Η μελέτη, στην οποία συμμετείχαν 54 άτομα ηλικίας 18 έως 39 ετών, ανέδειξε σημαντικές διαφορές στην εγκεφαλική δραστηριότητα μεταξύ όσων χρησιμοποίησαν το ChatGPT, όσων κατέφυγαν σε μηχανές αναζήτησης όπως η Google και όσων εργάστηκαν χωρίς καμία τεχνολογική βοήθεια. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να συγγράψουν ένα δοκίμιο διάρκειας 20 λεπτών, ενώ η εγκεφαλική τους δραστηριότητα παρακολουθούνταν σε πραγματικό χρόνο.
Τα αποτελέσματα ήταν ξεκάθαρα: όσοι βασίστηκαν στο ChatGPT παρουσίασαν τη χαμηλότερη εγκεφαλική ενεργοποίηση, τις φτωχότερες επιδόσεις και έτειναν να αναπαράγουν έτοιμες φράσεις χωρίς ουσιαστική κριτική επεξεργασία. Τα κείμενά τους κρίθηκαν από καθηγητές ως «χωρίς ψυχή» και επαναλαμβανόμενα, χωρίς πρωτοτυπία ή βάθος.
Αντίθετα, οι συμμετέχοντες που εργάστηκαν χωρίς καμία εξωτερική βοήθεια εμφάνισαν υψηλότερα επίπεδα δημιουργικότητας, μνήμης και νοηματικής επεξεργασίας, με έντονη συνδεσιμότητα στις εγκεφαλικές ζώνες άλφα, θήτα και δέλτα. Η ομάδα αυτή, σύμφωνα με τη βασική ερευνήτρια Nataliya Kosmyna, επέδειξε συγκέντρωση, περιέργεια και ενεργή εμπλοκή στη διαδικασία. Η χρήση της Google παρείχε επίσης οφέλη, ενεργοποιώντας γνωστικά κέντρα που συνδέονται με την επιλογή, την κρίση και την αξιολόγηση.
Η Kosmyna, μέλος του MIT Media Lab από το 2021, εστίασε την έρευνα στις επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης στον εκπαιδευτικό χώρο, καθώς ολοένα και περισσότεροι μαθητές και φοιτητές χρησιμοποιούν AI εργαλεία για την παραγωγή γραπτών εργασιών. Η ανησυχία της είναι ότι η διευκόλυνση που προσφέρουν αυτές οι τεχνολογίες ενδέχεται να λειτουργεί μακροπρόθεσμα ανασταλτικά στην ανάπτυξη βασικών γνωστικών δεξιοτήτων.
Η εν λόγω μελέτη δεν έχει ακόμη υποβληθεί σε peer-review, ωστόσο εντάσσεται σε ένα ευρύτερο ερευνητικό ενδιαφέρον του MIT για τις κοινωνικές και ψυχολογικές επιπτώσεις της generative AI. Σε άλλες μελέτες του Media Lab διαπιστώθηκε ότι η παρατεταμένη χρήση του ChatGPT μπορεί να ενισχύσει αισθήματα μοναξιάς και αποστασιοποίησης.
Το MIT μάλιστα αποστασιοποιήθηκε πρόσφατα από μελέτη που πρότεινε βελτιώσεις στην αποδοτικότητα των εργαζομένων χάρη στο AI, επισημαίνοντας την ανάγκη για πιο σύνθετη και πολυπαραγοντική ανάλυση.
Η συζήτηση για το ρόλο της τεχνητής νοημοσύνης στην εκπαίδευση και στην καθημερινή ζωή, μόλις ξεκινά. Αν και τα εργαλεία αυτά προσφέρουν σημαντικά πλεονεκτήματα, η ανεξέλεγκτη και παθητική χρήση τους ενδέχεται να αλλοιώσει βαθιά την ποιότητα της ανθρώπινης σκέψης και δημιουργίας.
