Το Victoria & Albert Museum μετατράπηκε σε σκηνικό βγαλμένο από τις αίθουσες των Βερσαλλιών, παρουσιάζοντας την πιο φιλόδοξη έκθεση της σεζόν: Marie Antoinette Style. Μια εμπειρία που δεν μοιάζει με κλασική ιστορική αναδρομή, αλλά με αισθητηριακό ταξίδι στην υπερβολή, τη λάμψη και την ακαταμάχητη γοητεία της βασίλισσας που σημάδεψε όσο καμία άλλη την έννοια του style.
Από την πρώτη στιγμή που ο επισκέπτης εισέρχεται στην αίθουσα με τα δάπεδα σε μοτίβο Βερσαλλιών και τους τοίχους βαμμένους σε ροζ της πούδρας, η Μαρία Αντουανέτα δεν παρουσιάζεται ως χαρακτήρας βιβλίου ιστορίας αλλά ως αληθινό fashion icon. Το πορτρέτο της από την Élisabeth Vigée Le Brun, όπου σαγηνεύει τυλιγμένη σε μεταξωτές κορδέλες, θέτει τον τόνο: εδώ η μόδα γίνεται γλώσσα προσωπικής αφήγησης.
Και το θέαμα συνεχίζεται. Νυφικά από μπροκάρ και ασήμι που μοιάζουν σκαλισμένα στο χέρι, τεράστιες φούστες σε ριγέ ζαχαρωτά, άπειρα βολάν, μετάξι που γυαλίζει στο φως, όλα τοποθετημένα σε παιδικές φιγούρες, για να θυμίζουν πως η Αντουανέτα βρέθηκε έφηβη μέσα στο θέατρο της εξουσίας. Παρότι κανένα ολόκληρο φόρεμά της δεν σώθηκε, η ομάδα του V&A ανασύνθεσε την αισθητική της με εξονυχιστική ακρίβεια μέσα από υφάσματα, αρχεία και το περίφημο «βιβλίο γκαρνταρόμπας» της.
© Tim Walker/ V&A Museum
Το αποτέλεσμα είναι συγκλονιστικό: λεπτεπίλεπτα παπούτσια κεντημένα με χάντρες, δαντελένια κολάρα και θραύσματα από τουαλέτες που αντανακλούσαν το φως των κεριών, εκτίθενται δίπλα σε κοσμήματα που για πρώτη φορά αποχωρίστηκαν τις Βερσαλλίες. Μια αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστικά στα κοσμήματά της αποκαλύπτει διαμάντια, πετράδια και το προσωπικό της κοσμηματοκιβώτιο – μια υπενθύμιση ότι η λάμψη της βασίλισσας δεν ήταν ποτέ τυχαία.
Και όμως, η έκθεση δεν περιορίζεται σε ρούχα και διαμάντια. Υπάρχουν βεντάλιες σαν έργα τέχνης, μικρά έπιπλα από το Petit Trianon, πορσελάνινα πιάτα και ακόμη… αρώματα. Τέσσερις οσφρητικές «στάσεις» μεταφέρουν τον επισκέπτη από τα αρωματισμένα boudoirs της βασίλισσας και τους ευωδιαστούς κήπους της μέχρι την υγρή, σκοτεινή φυλακή της, όπου ένα ίχνος αρκεύθου μαρτυρά την απέλπιδα προσπάθειά της να καθαρίσει τον βαρύ αέρα.
Η κορύφωση έρχεται με τη δραματική αίθουσα του τέλους: κόκκινοι τοίχοι, σκίτσα από τη φυλάκισή της, το τελευταίο σημείωμα που έγραψε, η λεπίδα της γκιλοτίνας και στο κέντρο, η λευκή λινή νυχτικιά της. Το μοναδικό ένδυμα που διασώζεται ακέραιο, αιωρούμενο σαν φάντασμα, φέρνει τον θεατή πρόσωπο με πρόσωπο με την πιο ανθρώπινη στιγμή της.
Κι εκεί που το συναίσθημα κορυφώνεται, η έκθεση κάνει ένα θεαματικό άλμα στο παρόν: Galliano για Dior, Vivienne Westwood, Maria Grazia Chiuri, Manolo Blahniks που σχεδιάστηκαν για την ταινία της Sofia Coppola, couture κομμάτια από το The Great, μέχρι και ένα blush-pink jumpsuit της Rihanna για Fenty X Puma. Ανάμεσά τους, φωτογραφίες της Kate Moss από τον Tim Walker και το περίφημο feathered Chanel του Karl Lagerfeld για το εξώφυλλο μεγάλου αμερικανικού περιοδικού.
V&A Museum
Στο φινάλε, οι τοίχοι γεμίζουν με μακαρόν πύργους Ladurée και μια εντυπωσιακή εγκατάσταση πορσελάνης με τίτλο Marie Antoinette’s Folly.
Η έκθεση είναι ένα μαγευτικό tableau vivant που αναδεικνύει τη Μαρία Αντουανέτα ως την πρώτη γυναίκα που κατανόησε ότι η μόδα είναι δύναμη, ταυτότητα και μνήμη. Ένα ταξίδι που αποδεικνύει πως, ακόμη και δύο αιώνες μετά, η «βασίλισσα της υπερβολής» εξακολουθεί να εμπνέει τη σύγχρονη couture.
