Τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο Νεπάλ – Πέρα από τη νεανική οργή, ένα ξέσπασμα ενάντια στη διαφθορά

Η απαγόρευση προκάλεσε άμεσα μαζικές συγκεντρώσεις σε Κατμαντού, Ποκάρα και Ιταχάρι. Στις 9 Σεπτεμβρίου, οι διαδηλώσεις κλιμακώθηκαν: χιλιάδες νέοι προσπάθησαν να εισβάλουν στο κοινοβούλιο, η αστυνομία απάντησε με δακρυγόνα, πλαστικές σφαίρες αλλά και πραγματικά πυρά. Ο απολογισμός: τουλάχιστον 19 νεκροί και 100 τραυματίες μέσα σε μία ημέρα. Μέχρι το βράδυ της 10ης Σεπτεμβρίου, ο αριθμός των θυμάτων είχε φτάσει τους 22, ενώ πάνω από 200 άνθρωποι μεταφέρθηκαν στα νοσοκομεία με τραύματα από σφαίρες και γκλομπ.

Μπροστά στη διεθνή κατακραυγή και τις εκκλήσεις του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Volker Türk, για «άμεση διερεύνηση της δυσανάλογης χρήσης βίας», ο Oli υπέβαλε την παραίτησή του. «Αποχωρώ για να ανοίξει ο δρόμος σε μια συνταγματική λύση», ανέφερε σε σύντομη ανακοίνωση το απόγευμα της 10ης Σεπτεμβρίου.

Η βαθύτερη αιτία: η οργή για τη διαφθορά και τα "Nepo Kids"

Η απόσυρση της απαγόρευσης δεν έφερε ηρεμία. Οι διαδηλωτές επιμένουν ότι η μάχη τους ξεπερνά τα social media. «Δεν είναι το Instagram που καιγόμαστε να ξανανοίξουμε· είναι το μέλλον μας που καίνε αυτοί οι άνθρωποι», δήλωσε στην τοπική εφημερίδα Kathmandu Post η 19χρονη φοιτήτρια Binu KC.

@cnn Protests in Nepal's capital Kathmandu were initially triggered by a ban on social media, but quickly expanded to include issues of wider corruption, lack of economic opportunities and police violence against demonstrators. CNN's Kristie Lu Stout breaks down the so-called "Gen Z" protests that has seen young people criticize "nepo babies," or entitled children of government officials. #cnn #news #nepal #protests ♬ original sound - CNN

Η οργή είχε ήδη φουντώσει τους προηγούμενους μήνες μέσα από μια διαδικτυακή καμπάνια κατά των λεγόμενων “Nepo Kids” ή "Nepo Babies", των γόνων των πολιτικών και υψηλόβαθμων αξιωματούχων που κάνουν επίδειξη του πλούτου τους σε TikTok και Instagram, με ακριβά αυτοκίνητα, επώνυμα ρούχα και ταξίδια στο εξωτερικό. Σε μια χώρα όπου το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι 180 με 200 ευρώ τον μήνα (!) και η ανεργία των νέων αγγίζει το 20%, οι εικόνες αυτές λειτούργησαν ως σύμβολο του χάσματος ανάμεσα στην ελίτ και τους απλούς πολίτες.

Ποιος κυβερνάει τώρα

Μετά την παραίτηση του Oli, το κενό εξουσίας είναι εμφανές. Το βράδυ της 10ης Σεπτεμβρίου, ο αρχηγός του στρατού στρατηγός Ashok Raj Sigdel ανακοίνωσε ότι «όλοι οι μηχανισμοί ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένου του στρατού, είναι έτοιμοι να αναλάβουν τον έλεγχο της κατάστασης». Η δήλωση αυτή ερμηνεύτηκε από πολλούς ως απειλή στρατιωτικής διακυβέρνησης.

Ταυτόχρονα, ο μόνος αιρετός που πήρε δημόσια θέση υπέρ των διαδηλωτών είναι ο δήμαρχος του Κατμαντού, Balen Shah, ο οποίος μέσω Twitter κάλεσε τους νέους «να επιμείνουν ειρηνικά για το μέλλον που τους ανήκει».

View this post on Instagram

A post shared by The Times of India (@timesofindia)

Το μήνυμα της Gen Z

Οι διαδηλώσεις δεν έχουν κεντρική ηγεσία. Οργανώθηκαν μέσω των ίδιων κοινωνικών δικτύων που η κυβέρνηση επιχείρησε να κλείσει. Πανεπιστημιακοί και μαθητές βγήκαν στους δρόμους με βιβλία στα χέρια, ενώ πανό με συνθήματα όπως «#NepoKidsOut» και «Gen Z for Justice» κατέκλυσαν την πόλη του Κατμαντού. Όπως είπε η 26χρονη ακτιβίστρια Safal Andolankari στο AFP: «Αυτό που βλέπετε δεν είναι μια εξέγερση για το TikTok. Είναι η οργή που βράζει εδώ και δύο δεκαετίες για τη διαφθορά».

Το διεθνές πλαίσιο

Η περίπτωση του Νεπάλ θυμίζει τις πρόσφατες εξεγέρσεις σε Σρι Λάνκα (2022), Μπαγκλαντές (2024) και προσφάτως στην Ινδονησία (όπου οι εξεγέρσεις συνεχίζονται). Θυμίζουμε ότι στη Σρι Λάνκα και το Μπαγκλαντές, η φοιτητική νεολαία οδήγησε στην ανατροπή κυβερνήσεων βυθισμένων στη διαφθορά. Ωστόσο, η πρόκληση για το Νεπάλ είναι διπλή: η χώρα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα εμβάσματα των μεταναστών εργατών και έχει ένα πολιτικό σύστημα κατακερματισμένο, με τα κόμματα να συμμαχούν και να διαλύονται με ευκολία. Οι φόβοι ότι οι ίδιες ελίτ θα ανασυνταχθούν γρήγορα είναι διάχυτοι.

View this post on Instagram

A post shared by Al Jazeera English (@aljazeeraenglish)

Στο πλευρό του λαού

Η εξέγερση στο Νεπάλ δεν μπορεί να αποδοθεί σε «νεανική παρορμητικότητα». Είναι μια αυθεντική κοινωνική διεκδίκηση απέναντι σε δεκαετίες αδικίας. Η απαγόρευση των social media ήταν απλώς η σπίθα· το καύσιμο είναι η συστημική διαφθορά και η πρόκληση των «Nepo Kids» που επιδεικνύουν τον πλούτο τους σε μια φτωχή χώρα, βουτηγμένη στη διαφορά, την αστυνομική βία και την αλαζονεία των πολιτικών.

Το μήνυμα των νέων Νεπαλέζων είναι σαφές: η δημοκρατία δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς διαφάνεια και λογοδοσία. Και όσο οι δρόμοι του Κατμαντού φλέγονται, τόσο περισσότερο ο υπόλοιπος κόσμος οφείλει να σταθεί αλληλέγγυος, όχι για να υπερασπιστεί την πρόσβαση στο Instagram, αλλά για να υπερασπιστεί το ίδιο το δικαίωμα μιας κοινωνίας να ορίζει το μέλλον της.