Ο Javier Bardem έχει μόλις ολοκληρώσει ένα από τα πιο απαιτητικά κινηματογραφικά γυρίσματα της καριέρας του. Αυτή τη φορά, φωτογραφήθηκε και μίλησε στο βρετανικό GQ- όπως πάντα, αθεράπευτα γοητευτικός. Ακόμα πιο γοητευτικό, όμως, είναι το πάθος με το οποίο υπερασπίζεται όσα πιστεύει.
Στο F1, την επερχόμενη υπερπαραγωγή για τον κόσμο της Formula 1, υποδύεται τον Ruben, έναν πρώην οδηγό που πλέον διευθύνει μια καταρρέουσα ομάδα και παλεύει να σώσει το όνειρό του. Στο Silverstone, μπροστά σε 160.000 θεατές, ο Bardem γύρισε μια σκηνή με τον Brad Pitt και τον Damson Idris μέσα στην πραγματική εκκίνηση ενός Grand Prix- σε ένα μόνο take, λίγο πριν ξεκινήσει ο κανονικός αγώνας. Ήταν μόλις η πρώτη του μέρα στα γυρίσματα. Κι όμως, αυτό το χάος- η πίεση, οι φωνές, η αδρεναλίνη- τον ενέπνευσε. «Είπα: αυτό είναι αληθινή τρέλα», θυμάται με ενθουσιασμό.
Από τα φώτα της Formula 1 στις αμμοθύελλες του Αρράκις, η κουβέντα κάποια στιγμή πηγαίνει στον Stilgar (και τα memes που κυκλοφoρούν στο διαδίκτυο γύρω από αυτόν)- τον ηγέτη των Fremen που ενσάρκωσε στο Dune: Part Two. Μια φιγούρα τραγική, που φέρει το βάρος της πίστης σε έναν ψευδομεσσία- και, όπως λέει ο Bardem, το βάρος της τύφλης πίστης.
Όσο αστεία και να είναι τα memes, o ίδιος βλέπει ανησυχητικές ομοιότητες με τη σημερινή πραγματικότητα. Ο φανατισμός, λέει, η αβεβαιότητα και η άκριτη εμπιστοσύνη σε «σωτήρες» αναδεικνύουν βαθιά προβλήματα στην κοινωνία του 2025.
«Ποιον να εμπιστευτείς;» αναρωτιέται. «Σε ποιον να δώσεις την ψήφο σου;» Οι άνθρωποι, λέει, πείθονται ότι ο υποψήφιος που υποστηρίζουν «ίσως τους βοηθήσει άνευ όρων, ενώ κάτι τέτοιο δεν υπάρχει». Δεν αναφέρει ονομαστικά τον Donald Trump, αλλά η αναφορά είναι ξεκάθαρη.
Σε ερώτηση για το αν ανησυχεί για τις πρόσφατες πολιτικές του Προέδρου – τις μαζικές απελάσεις, τις κρατήσεις, τις απειλές για επιβολή δασμών στη βιομηχανία του θεάματος – απαντά με αφοπλιστικότητα:
«Και ναι και όχι. Υπάρχουν άνθρωποι που με επικρίνουν γιατί λέω φωναχτά αυτό που πιστεύω – σε αυτή την περίπτωση, για το θέμα της Παλαιστίνης».
Η ακτιβιστική του στάση για την κρίση στη Γάζα
Όταν τον Σεπτέμβριο παρέλαβε το βραβείο για το σύνολο της καριέρας του στο Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν, ο Bardem δήλωσε ανοιχτά ότι δεν μπορούσε να χαρεί τη νίκη: «Αυτό που συνέβη στη Γάζα είναι απαράδεκτο».
Οκτώ μήνες μετά, το πάθος του για το ζήτημα είναι ακόμη εντονότερο. Σύμφωνα με τον Bardem, πολλές οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων μιλούν για γενοκτονία. (Η κατηγορία αυτή εξετάζεται σήμερα στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, με διαδικασίες που ενδέχεται να διαρκέσουν χρόνια).
Ο ίδιος όμως δεν διστάζει: «Πρόκειται για γενοκτονία. Δεν υπάρχει άλλη πρόθεση από την κυβέρνηση Νετανιάχου, πέρα από το να εξαλείψει τον παλαιστινιακό πολιτισμό, τον παλαιστινιακό λαό, τις ρίζες και την ιστορία του, που ανήκουν σε εκείνη τη γη». Και συνεχίζει: «Η στρατιωτική εκστρατεία του Ισραήλ δεν έχει καμία σχέση με αυτοάμυνα – ούτε καν με την απελευθέρωση των ομήρων».
«Αυτό είναι ένα ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πέρα από τη θρησκεία και πέρα από την πολιτική. Πρέπει να αντιμετωπιστεί όπως αρμόζει – μέσω της δικαιοσύνης, μέσω της δίωξης εκείνων που είναι υπεύθυνοι. Σε αυτή την περίπτωση, ο Νετανιάχου και το υπουργικό του συμβούλιο, όπως και εκείνοι που ευθύνονται για τους φόνους της 7ης Οκτωβρίου από τη Χαμάς».
Το γεγονός ότι ένας ηθοποιός όπως ο Bardem στρέφει τη συζήτηση από μια μεγάλη χολιγουντιανή παραγωγή προς τον πόνο των Παλαιστινίων δεν περνά απαρατήρητο- αλλά δεν είναι και χωρίς κόστος.
Τον Μάιο, λίγο πριν ανοίξει το Φεστιβάλ των Καννών, πάνω από 350 ηθοποιοί, σκηνοθέτες και παραγωγοί – ανάμεσά τους οι Ralph Fiennes, Mark Ruffalo και ο Bardem – υπέγραψαν ανοιχτή επιστολή καταγγέλλοντας τη σιωπή της κινηματογραφικής βιομηχανίας, ιδίως μετά τον θάνατο της 25χρονης φωτορεπόρτερ Fatima Hassouna από ισραηλινή αεροπορική επίθεση.
Όσοι παίρνουν θέση υπέρ των Παλαιστινίων αντιμετωπίζουν συνέπειες. Πρόσφατα, το Variety αποκάλυψε ότι ο παραγωγός του Snow White της Disney ζήτησε από τη Rachel Zegler να κατεβάσει ανάρτηση που έγραφε: «Free Palestine». (Η ανάρτηση παραμένει online). Ο Bardem φοβάται πως όλα αυτά αποπροσανατολίζουν από την ουσία: «Πάντα καταλήγει να στρέφεται η προσοχή σε αυτόν που μίλησε, αντί σε αυτό για το οποίο μίλησε».
Ο Bardem, στα 56 του, ποτέ δεν φοβήθηκε να μιλήσει. Χρησιμοποιεί τη φήμη του για να φέρει στο προσκήνιο ζητήματα που τον απασχολούν. Πριν λίγα χρόνια ταξίδεψε στην Ανταρκτική με τον αδερφό του και γύρισε ντοκιμαντέρ για την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος. Το Instagram του @bardemantarctic – είναι γεμάτο με θέματα για την κλιματική κρίση και κοινωνικά προβλήματα.
Η συζήτηση κυλά φυσικά από τη Γάζα στις απελάσεις των ΗΠΑ, από τους δικτάτορες στην άνοδο του φασισμού.
«Πρέπει να υποστηρίξουμε την ελευθερία και τις προοδευτικές πολιτικές, εκείνες που βοηθούν να δημιουργηθεί ένας κόσμος με δικαιοσύνη και ισότητα για όλους».
Και, με χαρακτηριστική ειρωνεία, δηλώνει: «Ξέρω ότι αυτό βγαίνει εκτός θέματος. Αλλά πρέπει να είμαστε εκτός θέματος. Αλλιώς… καλημέρα σας! Σβήστε τα φώτα και πέστε για ύπνο!»
Για τον Bardem, η τέχνη και ο ακτιβισμός δεν διαχωρίζονται.
