ΤΟ ΒΗΜΑ logo

Ο Διονύσης Σαββόπουλος μέσα από τα δικά του λόγια – «Έτσι κι αλλιώς, στο τέλος όλοι θα σε κρίνουν»

Ο Διονύσης Σαββόπουλος μέσα από τα δικά του λόγια – «Έτσι κι αλλιώς, στο τέλος όλοι θα σε κρίνουν» 1
Studio Panoulis

Οι φράσεις, οι μνήμες και οι αλήθειες που άφησε πίσω του ένας δημιουργός που σημάδεψε τη σύγχρονη Ελλάδα

ΑΠΟ ΤΟΝΙΑ ΤΖΑΦΕΡΗ

Με αφορμή τον θάνατο του Διονύση Σαββόπουλου, επιστρέφουμε σε μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές του εξομολογήσεις, όπως τις είχε καταθέσει σε παλιότερες συνεντεύξεις του στο Βήμα. Από τα δύσκολα χρόνια της νιότης του στην Αθήνα, μέχρι τη στάση ζωής και τέχνης που υπερασπίστηκε μέχρι τέλους, ο Σαββόπουλος αποκαλύπτεται μέσα από τις ίδιες του τις λέξεις – απλές, ειλικρινείς, ανεπιτήδευτες.

Ο Διονύσης Σαββόπουλος μέσα από τα δικά του λόγια – «Έτσι κι αλλιώς, στο τέλος όλοι θα σε κρίνουν» 2

Λίγοι καλλιτέχνες κατόρθωσαν να αφηγηθούν τη μεταπολεμική Ελλάδα όπως ο Διονύσης Σαββόπουλος. Με το βλέμμα του στραμμένο στους δρόμους, στα πρόσωπα και στα όνειρα μιας ολόκληρης γενιάς, έπλεξε το προσωπικό με το συλλογικό και τη μουσική με την ποίηση.

Τώρα, καθώς η φωνή του σιγεί, μένουν πίσω οι ιστορίες του – εκείνες που είχε αφηγηθεί με το χιούμορ, τη φιλοσοφική του διάθεση και μια τρυφερότητα σπάνια για άνθρωπο που έζησε τόσα.

Από το “αχ, πάλι αυτός” στην κορυφή

«Το ’63, λοιπόν, που έφτασα εδώ, δεν ήξερα κανένα. Είχα μόνο 100 δραχμές και πήγα το πρώτο βράδυ κι έφαγα στου Τσιτσάνη» θυμόταν ο ίδιος. Από εκείνο το πρώτο βράδυ, μέχρι το πρώτο του άλμπουμ, μεσολάβησαν χρόνια αγώνα, φτώχειας και δημιουργικής εμμονής.

Δεν δίσταζε να παραδεχτεί με αυτοσαρκασμό ότι τραγουδούσε “μη ακουόμενος” και πως το κοινό τον υποδεχόταν με ένα “αχ, πάλι αυτός”.

Όμως η πορεία του έμελλε να αλλάξει χάρη στους ανθρώπους που πίστεψαν σ’ εκείνον.

«Με βοήθησε ο Νίκος Μαμαγκάκης. Αυτός μου βρήκε δουλειά στη “Στοά” και με πήγε στη “Λύρα”. Επέμενε να γυρίσω δίσκο».

Και πιο πριν, ο Μάνος Λοΐζος – ο πρώτος φίλος και συμπαραστάτης:

«Δεν μπόρεσε να μου εξασφαλίσει δουλειά αλλά με φιλοξένησε στο σπίτι του στον Ταύρο και μου έδειχνε κιθάρα».

Από αυτές τις συναντήσεις, γεννήθηκε ένας από τους πιο πρωτότυπους και προσωπικούς ήχους του ελληνικού τραγουδιού.

Ο Σαββόπουλος δεν έκρυψε ποτέ ότι έζησε δύσκολα

Ο Διονύσης Σαββόπουλος μέσα από τα δικά του λόγια – «Έτσι κι αλλιώς, στο τέλος όλοι θα σε κρίνουν» 3

«Έκανα διάφορες δουλειές. Δημοσιογράφος στον “Ελεύθερο Τύπο”, γυμνό μοντέλο στη Σχολή Καλών Τεχνών, κι άλλοτε άστεγος. Κοιμόμουν πάνω σε αφίσες που έγραφαν “περπάτα κι εσύ”».

Αυτή η εμπειρία, της πείνας και της αβεβαιότητας, τον σημάδεψε για πάντα. Ίσως γι’ αυτό, ακόμη και στις πιο λυρικές του στιγμές, υπήρχε πάντα μια αίσθηση ρεαλισμού, μια βαθιά γνώση της φθοράς και της ανάγκης.

“Δεν θα περάσει ο φασισμός”

Ήταν η φωνή μιας εποχής που έβραζε. Το 1967, λίγες μόλις ημέρες πριν τη Χούντα, τραγουδούσε αγκαλιασμένος με τον Λοΐζο και τη Φαραντούρη:

«Δεν θα περά, δεν θα περάσει ο φασισμός» — «τι κωμωδία!» θα έλεγε αργότερα, αναγνωρίζοντας τη δραματική ειρωνεία της Ιστορίας.

Η “χρυσή μποεμία” της δεκαετίας του ’60 τελείωνε, και μια νέα, σκοτεινή εποχή άρχιζε.

Μετά το πραξικόπημα, ο Σαββόπουλος έφυγε από τη χώρα:

«Παντρεύτηκα και τριγύρναγα με τη γυναίκα μου στο εξωτερικό μέχρι το ’69».
Ο Διονύσης Σαββόπουλος μέσα από τα δικά του λόγια – «Έτσι κι αλλιώς, στο τέλος όλοι θα σε κρίνουν» 4

Τα χρόνια εκείνα τα περιέγραφε ως “χρόνια αυτοεξορίας”, αλλά και αυτογνωσίας. Όταν επέστρεψε, δεν ήταν πια ο ίδιος: είχε αποκτήσει εκείνη τη ματιά που έβλεπε τα πράγματα με απόσταση και ειρωνεία, χωρίς να παύει να τα αγαπά.

“Δεν ανήκω σε κανένα κόμμα”

Η σχέση του με την πολιτική ήταν πάντα αντιφατική, αλλά ποτέ ψεύτικη.

«Δεν χρειάζεται να με ρωτάτε αν είμαι ή όχι αριστερός. Με ξέρετε. Είμαι ο Διονύσης Σαββόπουλος».

Η τέχνη του, πίστευε, έπρεπε να παραμένει ελεύθερη από κάθε εξουσία:

«Η πραγματική τέχνη δεν έχει καμία δουλειά ούτε με τη δύναμη ούτε με την εξουσία».

Η ευαισθησία, έλεγε, είναι “η άλλη Αριστερά”:

«Δεν έχει κόμμα η ευαισθησία μας. Μόνο αθάνατα φτερά».

Ήταν, ουσιαστικά, ένας άνθρωπος που αρνήθηκε να ανήκει οπουδήποτε — εκτός από το τραγούδι και τον εαυτό του.

Οι λέξεις, η δεύτερη ζωή του

«Χάρη στις λέξεις εγώ έζησα μία δεύτερη ζωή, πολλές φορές πιο αληθινή από τούτη εδώ», έγραφε στο βιβλίο του "Γιατί τα χρόνια τρέχουν χύμα".

Ο Διονύσης Σαββόπουλος μέσα από τα δικά του λόγια – «Έτσι κι αλλιώς, στο τέλος όλοι θα σε κρίνουν» 5

Μια φράση που συνοψίζει την πορεία του: ο Σαββόπουλος δεν ήταν απλώς τραγουδοποιός, ήταν ένας αφηγητής. Ένας άνθρωπος που βίωσε τη ζωή μέσα από το φίλτρο της γλώσσας και της μουσικής.

Σήμερα, διαβάζοντας ξανά τα λόγια του, καταλαβαίνουμε ότι ο Σαββόπουλος δεν έζησε μόνο τη δική του ιστορία. Έζησε – και έγραψε – τη δική μας.

Με τις αντιφάσεις του, με το φως και τη σκιά του, με το πείσμα και την τρυφερότητά του, ήταν και παραμένει ένας από τους τελευταίους αληθινούς παραμυθάδες της ελληνικής ψυχής.

Και όπως είχε πει ο ίδιος:

«Έτσι κι αλλιώς, στο τέλος όλοι θα σε κρίνουν όχι απ’ αυτά που ξέρεις αλλά απ’ αυτά που μπόρεσες».

Demy: Όρια, φόβοι και η επιστροφή στον πυρήνα

Η Ειρήνη και η Έλενα υποδέχονται στο στούντιο τη Demy για μια ειλικρινή συζήτηση που θα σας αγγίξει περισσότερο από όσο φαντάζεστε.


READ MORE

ΑΠΟΡΡΗΤΟ