Με τον υδράργυρο να σκαρφαλώνει σταθερά προς τα πάνω, την γκαρνταρόμπα να έχει μπει σε mood εξωστρέφειας και το μυαλό να καταστρώνει το πλάνο της μεγάλης απόδρασης από την πόλη, το καλοκαίρι είναι εδώ και κάνει αισθητή την παρουσία του στη διάθεση, στις αισθήσεις αλλά και στην επιδερμίδα μας. Για την παγκόσμια δερματολογική κοινότητα, η έκθεση στον ήλιο έχει σταματήσει εδώ και καιρό να είναι θέμα συζήτησης για το καλοκαίρι και μόνο καθώς έρευνες έχουν αποδείξει πέρα από κάθε αμφιβολία ότι η υπεριώδης ακτινοβολία είναι το ίδιο επικίνδυνη για το δέρμα όλες τις εποχές του χρόνου. Ωστόσο κάθε αφορμή για να κάνουμε update σε όσα γνωρίζουμε –ή πρέπει να γνωρίζουμε– για τη σχέση μας με τον ήλιο, τις παγίδες που κρύβει και πώς θα τις αποφύγουμε είναι καλοδεχούμενη, και η άφιξη του καλοκαιριού είναι ιδανική!
Η ανατοµία των ακτίνων UV
Η υπεριώδης ακτινοβολία είναι μόλις το 5% της ηλιακής ακτινοβολίας που φτάνει στη Γη, ωστόσο είναι αρκετή για να μας απασχολήσει σοβαρά σε σχέση με την υγεία και την ομορφιά της επιδερμίδας μας. Η ακτινοβολία UV περιλαμβάνει τις ακτίνες UVB, οι οποίες ενεργοποιούν τη διαδικασία του μαυρίσματος και ευθύνονται για το ηλιακό έγκαυμα και τον καρκίνο του δέρματος. Οι δερματολόγοι τονίζουν ότι το έγκαυμα από τον ήλιο δεν είναι μόνο μια επώδυνη κατάσταση – συνδέεται και με την ανάπτυξη μελανώματος αφού ακόμα και ένα σοβαρό τέτοιο έγκαυμα πριν από την ηλικία των 20 ετών είναι ικανό να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης αυτής της επικίνδυνης για την υγεία της επιδερμίδας νόσου στην ενήλικη ζωή. Οι UVA αποτελούν το 95% της υπεριώδους ακτινοβολίας, διεισδύουν βαθύτερα στο χόριο και προκαλούν βλάβες σε όλες τις στιβάδες της επιδερμίδας. Πιο συγκεκριμένα, επιδρούν κατευθείαν στους ινοβλάστες καταστρέφοντας το κολλαγόνο και την ελαστίνη, τα βασικά δομικά υλικά του δέρματος, και θεωρούνται υπεύθυνες για την πρόωρη γήρανση, ενώ συνδέονται και με τον καρκίνο του δέρματος. Υπάρχουν όμως και ακόμα πιο απειλητικές ακτίνες από αυτές: ο λόγος για τις ultra μακρές UVA, οι οποίες εισχωρούν βαθύτερα στο δέρμα από όλο το φάσμα των UVA, έχουν τόσο βιολογικές όσο και κλινικές επιπτώσεις –και στο δέρμα και στο ανοσοποιητικό– και προξενούν σοβαρό οξειδωτικό στρες, καταστροφές και μεταλλάξεις του DNA καθώς και καρκίνο του δέρματος. Μάλιστα οι έρευνες έχουν δείξει ότι σχεδόν το 90% των ορατών σημαδιών γήρανσης δεν οφείλονται στο πέρασμα του χρόνου, αλλά στην έκθεση στον ήλιο, η οποία προκαλεί στα δερματικά κύτταρα σιωπηλές βλάβες που συσσωρεύονται με την πάροδο των ετών και οδηγούν την επιδερμίδα στην πρόωρη γήρανση.
Φαίνεται όμως πως δεν είναι μόνο οι ακτίνες UV επικίνδυνες, αλλά και το ορατό φως –π.χ., των λαμπτήρων και το μπλε φως που εκπέμπουν οι digital συσκευές–, το οποίο προξενεί οξειδωτικό στρες και βλάβες στα δερματικά κύτταρα και επιταχύνει τη γήρανση του δέρματος, όπως αποδεικνύουν πρόσφατες μελέτες. Από όλα αυτά τα δεδομένα, το συμπέρασμα που προκύπτει είναι προφανές: η ανάγκη για προστασία της επιδερμίδας από την ακτινοβολία UV είναι ζωτικής σημασίας, τόσο το καλοκαίρι, όταν η έκθεση στον ήλιο είναι δεδομένη, όσο και κάθε μέρα του χρόνου, ακόμα κι εκείνες που μας ξεγελά πίσω από τα σύννεφα.
Περί SPF, PPD και αντηλιακών φίλτρων
