Ποιος φοράει τα παντελόνια εδώ μέσα; (Και τι με νοιάζει;)

Προφανώς ο Σαίξπηρ σήμερα, κατά πάσα πιθανότατα, θα επαναδιατύπωνε τη διάσημη ρήση του «τα ρούχα κάνουν τον άντρα» (clothes make the man) σε κάτι πιο καυστικά επίκαιρο: «Τα ρούχα κάνουν τον άντρα… αλλά προφανώς όχι τη γυναίκα».

Ο «παντελονάτος» μέσα στην αστειότητα της έκφρασής του επιμένει να διαχωρίζει το ανδρικό από το γυναικείο –όμως, οι κοινωνικές ανισότητες, πόσο μάλλον οι έμφυλες, είναι σαν το καλάθι με τα άπλυτα: όσο συνεχίζουμε να βάζουμε πλυντήριο βάσει χρωματιστών και ασπρόρουχων τόσο ο πάτος του καλαθιού δεν αδειάζει.

Είναι σαν να παίζουμε σε λούπα το παλιό τραγούδι του αρχοντορεμπέτη Βασίλη Τσιτσάνη, «Μάγκας βγήκε για σεργιάνι» το οποίο, αν το καλοσκεφτεί κανείς, είναι ύμνος στην τρυφερότητα μεταμφιεσμένη με αντριλίκι.

Δε μάθαμε τίποτα, τελικά, από τη θαρραλέα Έριν Μπρόγκοβιτς όταν η Τζούλια Ρόμπερτς κοιτάζει τα «τσακάλια», τα οποία μάχεται με εκείνο το μισο-ειρωνικό βλέμμα σα να λέει «καμία γυναίκα δεν έχει ανάγκη κανένα ντύσιμο για να της αναγνωρίσεις την πυγμή». Εις μάτην διατυμπάνιζε η Σιμόν ντε Μποβουάρ πως «δε γεννιέσαι γυναίκα, γίνεσαι».

Αντί να λέμε «παντελονάτος», θα μπορούσαμε να πούμε «ωραίος τύπος». Κι αν χρειαστεί να χρησιμοποιήσουμε μια παρομοίωση, μια μεταφορά ή λοιπά καλολογικά στοιχεία γιατί να μην φτιάξουμε μια δική μας butoh, γλωσσική εκδοχή; Να πούμε π.χ. «αυτός έχει γερό κορμό» ή «αυτή έχει βαθιές ρίζες» -όχι, δεν είναι γραφικότητα, είναι θέση.

Η γλώσσα αλλάζει με τις μικρές καθημερινές επιλογές μας. Με το πώς μιλάμε στον εαυτό μας, στους απέναντι, στους πρεσβύτερους, στα παιδιά. Με το πώς περιγράφουμε το σωστό και το λάθος, το θάρρος και τη δειλία, την ομορφιά και την ασχήμια, την εντιμότητα και τη «μαγκιά». Δεν χρειαζόμαστε την εικόνα του άνδρα που «φοράει παντελόνια» για να ορίσουμε τι εστί ακεραιότητα. Η εντιμότητα δεν έχει φύλο, ούτε μπατζάκια.

Επιμύθιο: Ο «παντελονάτος» είναι θεωρητικά το αντίθετο του performative male -και οι δύο, ωστόσο, είναι ρόλοι άνευ ουσίας. Άλλωστε «η γλώσσα μπορεί εύκολα να γίνει εργαλείο ψεύδους» όπως έλεγε κι ο Όργουελ.