Το Σάββατο, 4 Οκτώβρη, ήταν μια ιστορική μέρα τόσο για το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα και την Ιαπωνία ταυτόχρονα. Κι αυτό, γιατί η ανάδειξη της Σανάε Τακαΐτσι στην ηγεσία της παράταξης σηματοδοτεί μια νέα αρχή, τόσο για το πολιτικό σύστημα της χώρας όσο και για το κόμμα που σχεδόν μονοπωλεί την εξουσία τα τελευταία 70 χρόνια, αφού στο πρόσωπο της ίδια συγκεντρώνονται και οι δύο ιδιότητες.
Μια πιο προσεκτική ματιά ωστόσο στο ιστορικό της, την πορεία της και τις θέσεις της σε μια σειρά ζητημάτων εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής αρκεί να εξηγήσει γιατί η επόμενη πρωθυπουργός – η οποία αποκαλείται «Ντόναλντ Τραμπ της Ιαπωνίας»- δικαιώνει τον επιθετικό προσδιορισμό «νέα» μόνο σε χρονολογικό επίπεδο.
Τραμπ ή Θάτσερ;
Η αναλογία της 64χρονης Τακαΐτσι με τον πρόεδρο των ΗΠΑ προκύπτει από τον τρόπο ανέλιξης στην ηγεσία του κόμματος αλλά και από τις θέσεις τις οποίες πρεσβεύει. Η ίδια –όπως ο Τραμπ το 2016- θεωρούνταν αουτσάιντερ έναντι του 44χρονου υπουργού Γεωργίας, Σιντζίρο Κοιζούμι, κατόρθωσε όμως να κερδίσει την «κούρσα» της διαδοχής, εξαιτίας της καλής σχέσης που διατηρεί με το συντηρητικό κατεστημένο του ιστορικού κόμματος (η επικράτησή της στους εκπροσώπους των περιφερειακών επιτροπών τις εξασφάλισε ουσιαστικά τη νίκη).
Αλλά και οι πεποιθήσεις της δεν απέχουν πολύ από τον συντηρητισμό που εκπέμπει το τραμπικό φαινόμενο, αφού η αρχηγός του ιαπωνικού κράτους θεωρείται υπερσυντηρητική. Διατηρεί ισχυρές αντιμεταναστευτικές θέσεις, αντιτίθεται στον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών αλλά και στο δικαίωμα των συζύγων να διατηρούν ξεχωριστό επώνυμο μετά τον γάμο τους.
Εκεί τελειώνουν και οι ομοιότητες, αφού η Τακαΐτσι, σε αντίθεση με το αμερικανικό πρωτότυπο, τρέφει βαθύ σεβασμό για τους τύπους της αυτοκρατορικής ιεραρχίας, ενώ η καταγωγή της από οικογένεια της ανώτερης μεσαίας τάξης τη συνδέει με το είδωλό της, την ιστορική –κι αμφιλεγόμενη- βρετανίδα πρωθυπουργό Μάργκαρετ Θάτσερ. Αν το συγκεκριμένο ταξικό υπόβαθρο είναι το ένα ειδοποιό χαρακτηριστικό της που τη συνδέει με το θηλυκό αρχέτυπο του νεοφιλελεύθερου συντηρητισμού, το άλλο αφορά τη μειωμένη προσοχή που δίνει στα ζητήματα έμφυλης ισότητας.
«Όταν μπήκα στην πολιτική ένιωθα μυρμήγκι απέναντι σε ελέφαντες, τώρα όμως δεν είναι το ίδιο» σημείωσε σε πρόσφατη συνέντευξή της, επιβεβαιώνοντας πως δεν έχει καμία σχέση με κάποιου είδους ρεύμα προοδευτικού φεμινισμού. Είναι άλλωστε ενδεικτικό πως σε μια χώρα που μόνο το 15% των πολιτικών είναι γυναίκες και μόλις το 10% βουλευτές, η ίδια δεν έθεσε κανένα ζήτημα δομικής άμβλυνσης των ανισοτήτων, ενώ στο επίκεντρο των υποσχέσεών της βρέθηκαν παροχές που αφορούν τα παραδοσιακά οικογενειακά πρότυπα.
Οι συνέπειες
Οι ανησυχίες πάντως σχετικά με την ανάδειξη της Τακαΐτσι δεν είναι τόσο ισχυρές σε ότι αφορά την εσωτερική πολιτική ζωή της Ιαπωνίας όπου καταγράφεται μια κάποια προβλεψιμότητα (το κυβερνών κόμμα συνεργάζεται ήδη με το μετριοπαθές, βουδιστικό Κομειτό και υπάρχουν δεξαμενές συνεργασίας με δύο μικρότερα κεντροδεξιά κόμματα).
Εξάλλου, εντός του κραταιού κυβερνητικού κόμματος υπάρχουν περισσότερο φιλελεύθερες και παραδοσιακές τάσεις, ικανές να εξισορροπούν τις όποιες πρωτοβουλίες θεωρείται πως υπερβαίνουν τις όποιες ατομικές στρατηγικές.
Το βασικό ζήτημα δεν είναι άλλο από την εξωτερική πολιτική της χώρας. Η νέα ηγέτης της Ιαπωνίας, συνεχίζοντας την παράδοση που εγκαινίασε τις προηγούμενες δεκαετίες ο πανίσχυρος Σίνζο Άμπε, διέπεται από μια διάθεση αποκατάστασης του ιαπωνικού μεγαλείου, γεγονός που συνδυάζεται με ένα έντονα αντικινεζικό αίσθημα. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως η Τακαΐτσι δίνει έμφαση στην ισχυροποίηση των σχέσεων με την Ταϊβάν, στη λογική πως Τόκιο και Ταϊπέι μοιράζονται τον κοινό στόχο της ανάσχεσης του Πεκίνου.
Η ίδια προκρίνει τον περιορισμό των επενδύσεων αλλά και των τεχνολογικών προϊόντων που προέρχονται από την γειτονική υπερδύναμη, ενώ είναι αναπολογητικά υπέρμαχος της αναθεώρησης της Ιστορίας, με ότι αυτό σημαίνει για τις εύθραυστες διμερείς σχέσεις κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αξίζει να σημειωθεί πως τα τελευταία 13 χρόνια επισκέφθηκε 12 φορές τον ναό Γιακουσούνι, που είναι αφιερωμένος στους πεσόντες εκατομμύρια νεκρούς από τους πολέμους της Ιαπωνίας, συμπεριλαμβανομένων 14 υψηλόβαθμων στρατιωτικών που καταδικάστηκαν για εγκλήματα πολέμου τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, και των οποίων η Κίνα υπήρξε το κύριο θύμα.
Γνώστες ωστόσο της εγχώριας πραγματικότητας εκτιμούν πως αφενός η κυβερνητική αστάθεια και αφετέρου η ασυμμετρία ισχύος υπαγορεύουν μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση, παρά τις όποιες αναμενόμενες ρητορικές εξάρσεις.
