Σαν σήμερα, στις 6 Σεπτεμβρίου 1997, η Βρετανία, και μαζί της ολόκληρος ο κόσμος, αποχαιρέτησαν την «πριγκίπισσα του λαού».
Η κηδεία της Νταϊάνα στο Λονδίνο εξελίχθηκε σε ένα από τα πιο συγκλονιστικά παγκόσμια γεγονότα της δεκαετίας του ’90.
Ο θάνατός της, μόλις λίγες μέρες νωρίτερα, στις 31 Αυγούστου στο Παρίσι, προκάλεσε παγκόσμιο σοκ και δυσπιστία. Το Παλάτι βρέθηκε αντιμέτωπο με μια άνευ προηγουμένου κρίση, καθώς η βρετανική κοινωνία έδειχνε να συγκρούεται με τη σιωπή και τη ψυχρότητα του θεσμού.
Χιλιάδες πολίτες συνέρρεαν καθημερινά στα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ αφήνοντας λουλούδια, γράμματα και κεριά, σε μια πρωτοφανή έκρηξη δημόσιου πένθους.
Η Νταϊάνα είχε καταφέρει να κερδίσει την αγάπη των πολιτών με την αμεσότητα και τον αυθορμητισμό της. Ως πρόσωπο που συνδύασε το παραδοσιακό βάρος της μοναρχίας με μια νέα, πιο προσιτή εικόνα, η πριγκίπισσα της Ουαλίας είχε μετατραπεί σε σύμβολο μιας νέας εποχής.
Ο διεθνής Τύπος κατέγραψε με λεπτομέρειες τόσο το μοιραίο βράδυ στο Παρίσι, όσο και τις εικασίες, τις κατηγορίες και τις θεωρίες συνωμοσίας που τροφοδότησαν το μυστήριο γύρω από το δυστύχημα.
Η κηδεία και το παγκόσμιο πένθος
Η ημέρα του αποχαιρετισμού αποτυπώθηκε σε ρεκόρ τηλεθέασης και σε εικόνες που έκαναν τον γύρο του κόσμου, καταδεικνύοντας το μέγεθος της συγκίνησης που είχε προκαλέσει ο θάνατος της πιο αγαπητής πριγκίπισσας.
«ΤΟ ΒΗΜΑ», 7.9.1997, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
«ΤΑ ΝΕΑ», της 8ης Σεπτεμβρίου 1997, μεταφέρουν τα στοιχεία που δημοσιοποίησε το BBC την επόμενη ημέρα της κηδείας:
«Τουλάχιστον 31 εκατομμύρια Βρετανοί – το 60% του συνολικού πληθυσμού – παρακολούθησαν από την τηλεόραση την κηδεία της πριγκίπισσας της Ουαλίας, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε χθες στη δημοσιότητα το BBC, σχολιάζοντας ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη θεαματικότητα που αφορά μόνο ένα γεγονός.
»Η τελετή μεταδόθηκε μέσω της τηλεόρασης του BBC ζωντανά σε 185 χώρες, ενώ σε άλλες 45 το BBC παρείχε επιλογή πλάνων από την κηδεία».
Εκτιμάται ότι περίπου 2,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον πλανήτη παρακολούθησαν την τελετή τηλεοπτικά.
Το χρονικό
Όσο ο κόσμος παρακολουθούσε συγκλονισμένος την κηδεία, ο Τύπος αναζητούσε απαντήσεις για την τραγική νύχτα στο Παρίσι.
«ΤΑ ΝΕΑ» της 3ης Σεπτεμβρίου 1997, παραθέτουν λεπτό προς λεπτό τη μοιραία διαδρομή που έμελλε να έχει οδυνηρό τέλος:
«Το τραγικό χρονικό αρχίζει γύρω στα μεσάνυκτα. Μετά το δείπνο στο ξενοδοχείο “Ριτζ”, η Νταϊάνα και ο Ντόντι αναχωρούν με προορισμό την έπαυλη του Ντόντι. Είκοσι φωτορεπόρτερ τους περιμένουν έξω από το “Ριτζ”.
»Το ζευγάρι αποφασίζει να τους παραπλανήσει. Ο οδηγός που χρησιμοποιούν συνήθως η Νταϊάνα και ο Ντόντι βγαίνει άξαφνα από το ξενοδοχείο με ένα Ρέιντζ Ρόβερ. Καταφέρνει να τραβήξει την προσοχή των φωτορεπόρτερ. Κάποιοι τον ακολουθούν.
»Όμως, την ίδια στιγμή, αναχωρούν από το “Ριτζ” κάποιες λιμουζίνες. Άγνωστο παραμένει αν η αναχώρησή τους ήταν μέρος του σεναρίου παραπλάνησης ή αν ήταν ένα γεγονός τυχαίο.
Η αναχώρηση
»Η Νταϊάνα, ο Ντόντι και ο σωματοφύλακάς της Τρέβορ Ρις Τζόους αναχωρούν με μία Μερσεντές.
«ΤΑ ΝΕΑ», 3.9.1997, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
»Το πολυτελές αυτοκίνητο διαθέτει μηχανή 193 ίππων και τη δυνατότητα να ξεπεράσει τα 200 χιλιόμετρα την ώρα.
»Ο σωματοφύλακας κάθεται στη θέση του συνοδηγού και το ζευγάρι πίσω. Οδηγός είναι ο ηλικίας 41 ετών Ανρί Πολ, πρώην στρατιωτικός και ο υπ’ αριθμόν δύο του προσωπικού ασφαλείας του “Ριτζ”. Εκείνο το βράδυ τον είχαν φωνάξει από το σπίτι του για να συνοδεύσει το ζευγάρι.
»Η Μερσεντές κατευθύνεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα προς την κατοικία του Ντόντι. Είναι περικυκλωμένη από καμιά δεκαριά φωτορεπόρτερ που δεν ξεγελάστηκαν και που τραβούν αδιάκοπα φωτογραφίες. Ένα κλασικό κυνηγητό των παπαράτσι. Φωτορεπόρτερ παντού. Μπροστά, πίσω, ολόγυρα από τη Μερσεντές.
Το τέλος
»Το αυτοκίνητο μπαίνει στο τούνελ κάτω από το Πον ντ’ Αλμά. Ανώτατο όριο ταχύτητας 50 χιλιόμετρα.
»Τότε, ο οδηγός παίρνει τη μοιραία απόφαση να ξεφύγει από τους φωτορεπόρτερ. Πατάει τέρμα το γκάζι. Σε λίγα δευτερόλεπτα όλα είχαν πια τελειώσει».
«ΤΑ ΝΕΑ», 1.9.1997, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
Την επομένη του μοιραίου τροχαίου, «ΤΑ ΝΕΑ» της 1ης Σεπτεμβρίου 1997 μετέδιδαν πως ο οδηγός προσπάθησε να ξεφύγει από τους παπαράτσι, μπαίνοντας στο τούνελ με ταχύτητα άνω των 150 χλμ/ώρα:
«Η Μερσεντές προσέκρουσε σε μια κολόνα και μετατράπηκε σε άμορφη μάζα.
»Ο Αλ Φαγιέντ, γιος του ιδιοκτήτη του “Χάροντς” και του “Ριτζ”, σκοτώθηκε ακαριαία, όπως και ο οδηγός.
»Η Νταϊάνα και ο σωματοφύλακας μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο La Petie – Salpetriere, όπου οι γιατροί έκαναν απεγνωσμένες προσπάθειες να τους σώσουν.
»Η 36χρονη πριγκίπισσα όμως δεν τα κατάφερε. Στις 5 το πρωί, ώρα Ελλάδας, πέθανε από καρδιακή ανακοπή λόγω εσωτερικής αιμορραγίας από τα πολλαπλά κατάγματα στον θώρακα.
«ΤΑ ΝΕΑ», 1.9.1997, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
Κατηγορίες και Μαρτυρίες
Η απώλεια μιας τόσο αγαπητής μορφής γέννησε ερωτήματα και ο κόσμος περίμενε πειστικές απαντήσεις για τις συνθήκες του δυστυχήματος και την απόδοση ευθυνών.
Η οργή στράφηκε εξαρχής στους παπαράτσι.
Σύμφωνα με «ΤΑ ΝΕΑ» της 3ης Σεπτεμβρίου 1997, επτά φωτογράφοι συνελήφθησαν και οι κάμερές τους κατασχέθηκαν. Ωστόσο, τις επόμενες μέρες προσφέρονταν ήδη σε εφημερίδες, φωτογραφίες της τραυματισμένης Νταϊάνα, έναντι 1.000.000 δολαρίων η καθεμία.
Η πρώτη αναφορά της αστυνομίας κατηγορούσε τους φωτογράφους πως όχι μόνο συνέχισαν να τραβούν φωτογραφίες μετά το δυστύχημα, αλλά και εμπόδισαν εσκεμμένα την παροχή βοήθειας.
«ΤΑ ΝΕΑ», 1.9.1997, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
Ο οδηγός και τα «τρία πάθη»
Σύντομα, το βλέμμα στράφηκε και στον οδηγό, Ανρί Πολ, του οποίου η κατάσταση υγείας και οι συνήθειες άνοιξαν νέο κύκλο ερωτημάτων.
«ΤΑ ΝΕΑ» της 4ης Σεπτεμβρίου 1997, σκιαγραφούν τον δημοφιλή υπάλληλο του Ριτζ:
«Ο Ανρί Πολ δούλευε χρόνια στο “Ριτζ”, ήταν από τους πιο δημοφιλείς υπαλλήλους του γέρο Αλ Φαγιέντ (που έχει αγοράσει και το περίφημο ξενοδοχείο) και δεν είχε παρά τρία πάθη:
- Την κουβέντα με τους υψηλούς πελάτες, με τους οποίους γινόταν εύκολα φίλος – πράγμα που έφερνε κάποτε σε αμηχανία τα αφεντικά του.
- Την παρέα με τα λαμπερά πρόσωπα, όπως η Νταϊάνα, που είχε τραβήξει από την πρώτη στιγμή το ενδιαφέρον του, αφού ήταν και η αχώριστη πλέον συνοδός του γιου του αφεντικού.
- Και το καλό κρασί.
«ΤΑ ΝΕΑ», 4.9.1997, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
»Αυτό το τελευταίο έπαιξε ως φαίνεται τον ρόλο του την ώρα που η εύθυμη παρέα διέτρεχε το τούνελ που βγάζει στην πλατεία Αλμά.
»Αυτό τους έριξε όλους στη μοιραία 13η κολώνα, και εξατμίστηκε μαζί με τις ζωές τους και τα όνειρά τους. Για να μείνουν λίγες μόνο σταγόνες στα σπλάχνα του μακαρίτη Ανρί Πολ, όσο χρειαζόταν για να κάνουν οι γιατροί της Σαλπετριές τη διάγνωση της μέθης του…».
Αμφιβολίες και αντιφάσεις
Οι επίσημες εξηγήσεις των αρχών δεν στάθηκαν αρκετές για να κατευνάσουν την κοινή γνώμη, κι έτσι άρχισαν να διακινούνται σενάρια και θεωρίες συνωμοσίας γύρω από το θάνατο του δημοφιλούς ζευγαριού.
Ο Μοχάμεντ Αλ Φαγιέντ, πατέρας του Ντόντι δεν αποδέχτηκε ποτέ τα επίσημα πορίσματα. Αμφισβήτησε τις τοξικολογικές εξετάσεις και άφησε υπόνοιες για σκοτεινά κίνητρα πίσω από το δυστύχημα.
Οι νομικοί εκπρόσωποί του άρχισαν να παραθέτουν στοιχεία που αμφισβητούσαν τις επίσημες ανακοινώσεις.
Όπως γράφουν «ΤΑ ΝΕΑ», της 3ης Σεπτεμβρίου 1997, εκπρόσωπός του στο Λονδίνο δήλωσε ότι ο δείκτης ταχύτητας της Μρσέντες μετά τη σύγκρουση ήταν μηδενικός και όχι 190, όπως είχε διαρρεύσει.
Οι δικηγόροι της οικογένειας επισήμαναν, επίσης, ότι η γαλλική Αστυνομία δεν είχε δώσει ποτέ επίσημα στη δημοσιότητα το γεγονός ότι ο οδηγός βρισκόταν υπό την επήρεια αλκοόλ.
«TO BHMA» της 15ης Φεβρουαρίου 1998, μεταφέρει τις δηλώσεις του Μοχάμεντ Αλ Φαγέντ σε συνέντευξή του στην εφημερίδα “Mirror” που είχε δημοσιευθεί προ ολίγων ημερών:
“Πιστεύω μέσα από την καρδιά μου ότι κατά 99,9% δεν ήταν δυστύχημα. Υπήρχε μια συνωμοσία και δεν θα ησυχάσω αν δεν βρω ακριβώς τι έγινε.
Πιστεύω ότι υπάρχουν άνθρωποι που δεν ήθελαν τη σχέση του Ντόντι με την Νταϊάνα”.
«Προσέθεσε επίσης ότι η Νταϊάνα είχε δεχθεί την πρόταση γάμου του Ντόντι και ότι αυτός της είχε αγοράσει ένα δαχτυλίδι αρραβώνων αξίας 150.000 στερλινών το οποίο θα της χάριζε εκείνη ακριβώς τη μοιραία νύχτα.
Οι χλευασμοί του βρετανικού Τύπου
Οι ισχυρισμοί του Αλ Φαγέντ προκάλεσαν την σκωπτική αντιμετώπισή του από τον βρετανικό Τύπο.
“Φαραώ των φαντασιώσεων” τον αποκάλεσε η Daily Mail. Η Sun τον προέτρεψε “Φέρε αποδείξεις ή σκάσε”, ενώ η Daily Telegraph τον κατηγόρησε ότι εργαλειοποιεί τις θεωρίες συνωμοσίας στον πόλεμό του κατά του βρετανικού κατεστημένου.
«Διεθνής συνωμοσία, εμπλοκή μυστικών υπηρεσιών και συγκάλυψη»
Η περιφρόνηση του από υον βρετανικό Τύπο δεν εμπόδισε τον Αλ Φαγέντ να συνεχίσει να μιλά για διεθνή συνωμοσία.
«ΤΟ ΒΗΜΑ» της 29ης Αυγούστου 2000, μεταφέρει τις δηλώσεις του μεγάλου επιχειρηματία, λίγο πριν από την τρίτη επέτειο του δυστυχήματος:
“Η βρετανική κυβέρνηση, η βασιλική οικογένεια και οι μυστικές υπηρεσίες της Βρετανίας και των ΗΠΑ ευθύνονται για το δυστύχημα”
»Τα πυρά του κ. Αλ Φαγέντ έχει δεχθεί πολλές φορές κατά το παρελθόν ο πρίγκιπας Φίλιππος, σύζυγος της βασίλισσας Ελισάβετ, τον οποίο ο αιγύπτιος μεγιστάνας θεωρεί ιθύνοντα νου της συνωμοσίας για τη δολοφονία των εραστών.
»Ο κ. Αλ Φαγέντ πιστεύει ότι η αμερικανική CIA και οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες M15 και M16 συγκάλυψαν στη συνέχεια τη συνωμοσία.
Η άρνηση της βρετανικής κυβέρνησης για ανεξάρτητη έρευνα
»Οι επανειλημμένες εκκλήσεις του προς τη βρετανική κυβέρνηση να διατάξει έρευνα για τις συνθήκες του δυστυχήματος προσκρούουν σε επίμονη άρνηση.
»Ο κ. Αλ Φαγέντ δίνει δικαστική μάχη στις ΗΠΑ για την πρόσβαση σε 39 απόρρητους φακέλους που αποτελούνται από 1.000 σελίδες πληροφοριών της CIA για την πριγκίπισσα Νταϊάνα και τον Ντόντι αλ Φαγέντ.
»Οι αμερικανικές αρχές αρνούνται το αίτημά του επικαλούμενες λόγους εθνικής ασφαλείας».
Ξανά ανοίγει ο «φάκελος Νταϊάνα»
Ύστερα από έρευνες πέντε ετών οι γαλλικές αρχές απέδωσαν το 2002, πλήρη υπαιτιότητα στον οδηγό για το δυστύχημα.
«Είχε καθήσει στο τιμόνι τύφλα στο μεθύσι»
Το 2006, όμως, ο «φάκελος Νταϊάνα» ανοίγει ξανά, με νέες υποψίες για την αξιοπιστία των τοξικολογικών εξετάσεων του οδηγού.
Ο γενικός εισαγγελέας του Παρισιού ζήτησε επανεξέταση της υπόθεσης, με έμφαση στις ιατροδικαστικές εκθέσεις, ώστε να διαπιστωθεί αν ο Ανρί Πολ ήταν πράγματι μεθυσμένος τη νύχτα του δυστυχήματος.
Οι αντιφάσεις των ιατροδικαστικών εκθέσεων
«ΤΟ ΒΗΜΑ» της 3ης Σεπτεμβρίου 2006, γράφει για «αντιφάσεις» στα δείγματα αίματος και για λάθη που έθρεφαν εκ νέου τις θεωρίες συνωμοσίας.
Οι δικηγόροι των οικογενειών Φαγέντ και Πολ κατήγγειλαν σοβαρές ανακολουθίες στις ιατροδικαστικές εκθέσεις.
Ο γάλλος ανακριτής Τιερί Μπετανκούρ έκρινε βάσιμες αυτές τις καταγγελίες και αποφάσισε να επανεξετάσει την καθηγήτρια Ντομινίκ Λεκόντ, η οποία είχε αναλάβει τη νεκροψία του Πολ, και τον δρα Ζιλμπέρ Πεπέν, ο οποίος είχε κάνει τις αιματολογικές αναλύσεις.
Από τα νέα στοιχεία που περιήλθαν σε γνώση των δικαστικών αρχών προέκυψαν οι εξής σοβαρές αντιφάσεις:
- Διαφορά στον αριθμό δειγμάτων αίματος που δηλώθηκαν και καταγράφηκαν
- Τιμές αλκοόλ που δεν καταχωρήθηκαν επίσημα
- Αντικρουόμενες μετρήσεις στο ίδιο δείγμα
Αυτές οι διαπιστώσεις ενίσχυαν τους ισχυρισμούς του πατέρα Αλ Φαγέντ περί δολοφονίας της Νταϊάνα και του γιου του Ντόντι, καθώς και περί πλαστογράφησης των εξετάσεων αίματος του οδηγού».
Ήταν έγκυος η Νταϊάνα;
Κεντρικό στοιχείο στις καταγγελίες του Αλ Φαγέντ υπήρξε ο ισχυρισμός ότι η Νταϊάνα κυοφορούσε το παιδί του γιου του και γι’ αυτό ο Δούκας του Εδιμβούργου διέταξε τη «δολοφονία» της.
»Ο ισχυρισμοί όμως περί εγκυμοσύνης καταρρίφθηκαν από τη μαρτυρία του διευθυντή του νεκροτομείου του Λονδίνου όπου είχε μεταφερθεί το σώμα της νεκρής πριγκίπισσας».
Σε συνέντευξή του ο διευθυντής του νεκροτομείου του Λονδίνου, Ρόμπερτ Τόμσον αποκάλυψε ότι η Νταϊάνα δεν περίμενε παιδί και αυτό το είχε διαπιστώσει ο εντεταλμένος από το βρετανικό υπουργείο Εσωτερικών ιατροδικαστής που έκανε την αυτοψία.
«Ο κ. Τόμσον ήταν παρών κατά την αυτοψία και θυμάται ότι ο ιατροδικαστής Ρόμπερτ Τσάπμαν του είχε πει επί λέξει: “Πάντως έγκυος δεν ήταν…”.
Το τελικό πόρισμα
Παρά τις αμφιβολίες, η επίσημη έρευνα ολοκληρώθηκε θέτοντας ένα τέλος στις εικασίες.
To επίσημο και οριστικό συμπέρασμα είναι ότι επρόκειτο για τροχαίο δυστύχημα, χωρίς ένδειξη συνωμοσίας.
Το δυστύχημα αποδόθηκε στην κατάσταση μέθης του οδηγού, στην υπερβολική ταχύτητα και στην καταδίωξη από παπαράτσι.
Κι όμως, σχεδόν τρεις δεκαετίες μετά, η τραγωδία της Νταϊάνα εξακολουθεί να αφήνει αναπάντητα ερωτήματα και να στοιχειώνει τη συλλογική μνήμη.
