Σε νέο αυστηρότερο πλαίσιο εποπτείας εισέρχεται το εγχώριο τραπεζικό σύστημα μετά τη δεύτερη ανακεφαλαιοποίησή του με κρατική βοήθεια. Με το νομοσχέδιο που κατατέθηκε την Παρασκευή στη Βουλή και με τις υπουργικές αποφάσεις που θα υπογραφούν τα επόμενα 24ωρα αυξάνεται σημαντικά ο βαθμός ελέγχου που θα ασκεί το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) στους τέσσερις συστημικούς ομίλους.
Οπως επισημαίνει τραπεζική πηγή, τα ποσοστά που θα κατέχει το Ταμείο μετά τις επικείμενες αυξήσεις κεφαλαίου δεν θα παίζουν και τόσο μεγάλο ρόλο στον τρόπο παρέμβασής του στις τράπεζες. Και αυτό διότι με τη νέα νομοθεσία ακόμη και 1 ευρώ στήριξης από δημόσια κεφάλαια θα συνεπάγεται μία σειρά από νέες υποχρεώσεις για το πιστωτικό ίδρυμα που την έλαβε.
Οι τραπεζικές διοικήσεις θα καλούνται να δίνουν λογαριασμό σχεδόν για κάθε τους κίνηση που μπορεί να επηρεάσει την αξία της περιουσίας του ΤΧΣ. Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για αλλαγές που στοχεύουν στην αποτελεσματικότερη εταιρική διακυβέρνηση, η οποία επιχειρείται να διασφαλιστεί μέσω της αυξημένης παρεμβατικότητας του Ταμείου ακόμη και σε θέματα καθημερινής λειτουργίας των τραπεζών.
Επιλογή διοικήσεων
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο που επρόκειτο να ψηφιστεί το Σάββατο το βράδυ, καθορίζονται αυστηρά κριτήρια για την επιλογή των μελών των διοικήσεων των τραπεζών, εισάγονται διαδικασίες συνεχούς αξιολόγησής τους, ενώ το Ταμείο μέσω των εκπροσώπων του στα διοικητικά συμβούλια και στις επί μέρους επιτροπές θα παίζει καθοριστικό ρόλο στη λήψη των αποφάσεων.
Και το ερώτημα είναι: Σε ποιον ανήκει το ΤΧΣ; Αν και τα κεφάλαια που χρησιμοποιεί για τη συμμετοχή του στις αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών προέρχονται από δάνειο του Ελληνικού Δημοσίου, παραμένει ανοιχτό το ενδεχόμενο μεταφοράς εξουσιών προς τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (European Stability Mechanism – ESM), ο οποίος χρηματοδοτεί το όλο εγχείρημα.
Ειδικότερα, με βάση τη συμφωνία της ελληνικής κυβέρνησης με τους δανειστές, οι μετοχές που κατέχει το ΤΧΣ στις τράπεζες θα μεταφερθούν στο… νέο ΤΑΙΠΕΔ. Ο λόγος για το υπερταμείο που θα συσταθεί για την αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου. Σε αυτά περιλαμβάνεται και η συμμετοχή του στις τράπεζες, η οποία αν «γυρίσει» η οικονομία είναι από τις πρώτες που θα ρευστοποιηθεί.
Με τον τρόπο αυτόν δημιουργείται εμμέσως πλην σαφώς ένας επιπλέον κλοιός επιρροής στον εγχώριο τραπεζικό κλάδο. Μέσω του Ταμείου Αποκρατικοποιήσεων, το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα μπορεί να καταλήξει προς… μεταβίβαση σε μεγάλους ευρωπαϊκούς ομίλους. Το προϊόν της ρευστοποίησης, όπως έχει συμφωνηθεί, θα χρησιμοποιηθεί για την αποπληρωμή του τραπεζικού πακέτου των 25 δισ. ευρώ που έχει χορηγήσει ο ESM.
Εταιρική διακυβέρνηση
Εξάλλου, σύμφωνα με το σχετικό νομοσχέδιο, το ΤΧΣ με τη βοήθεια ανεξάρτητου συμβούλου θα αξιολογεί το πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης των τραπεζών. Στο πλαίσιο αυτό, θα εξετάζονται το μέγεθος, η δομή και η κατανομή των αρμοδιοτήτων εντός του ΔΣ, αλλά και των επιτροπών.
Επιπλέον, θα θεσπιστούν συγκεκριμένα κριτήρια με τα οποία θα βαθμολογούνται τα μέλη της διοίκησης κάθε τράπεζας, σύμφωνα με διεθνείς βέλτιστες πρακτικές. Κατόπιν αξιολόγησης, το ΤΧΣ θα προβαίνει σε προτάσεις για βελτιώσεις και αλλαγές.
Παράλληλα, τίθενται ελάχιστα προσόντα για τα μέλη του ΔΣ και των επιτροπών κάθε τράπεζας. Αυτά είναι τα εξής:
- Να διαθέτουν τουλάχιστον δεκαετή διεθνή εμπειρία, με τρία έτη ως μέλη ΔΣ.
- Να μην έχουν διατελέσει τα τελευταία πέντε χρόνια σε ανώτατες πολιτικές ή διοικητικές θέσεις του Δημοσίου ή της κυβέρνησης.
- Να γνωστοποιήσουν όλες τις οικονομικές σχέσεις τους με την τράπεζα πριν από τον διορισμό τους.
Κανόνες ορίζονται και ως προς τη σύνθεση του διοικητικών συμβουλίων, καθώς σε αυτό θα πρέπει να συμμετέχουν τρία μη εκτελεστικά μέλη με μακρόχρονη εμπειρία σε άλλες τράπεζες, χωρίς ωστόσο να έχουν εργαστεί στον κλάδο στην Ελλάδα τα προηγούμενα δέκα έτη.
Ενα μέλος του ΔΣ θα διαθέτει σχετική εξειδίκευση και διεθνή εμπειρία τουλάχιστον πέντε ετών στους τομείς της διαχείρισης κινδύνων και των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Το μέλος αυτό θα προεδρεύει σε κάθε επιτροπή που ασχολείται με το θέμα των επισφαλειών.
Αν διαπιστωθεί πως δεν πληρούνται τα παραπάνω κριτήρια, τότε το ΤΧΣ θα ενημερώνει τις εποπτικές αρχές και θα υπάρχει σύσταση για συγκεκριμένες αλλαγές. Αν σε τρεις μήνες οι γενικές συνελεύσεις δεν εγκρίνουν τις προτεινόμενες τροποποιήσεις, τότε το Ταμείο θα δημοσιοποιεί μέσα σε έναν μήνα στην ιστοσελίδα του πλήρη αναφορά για το θέμα.
Το Ταμείο θα εκπροσωπείται με ένα μέλος στα διοικητικά συμβούλια των τεσσάρων συστημικών ομίλων. Στο πλαίσιο αυτό και ανεξάρτητα από το ποσοστό του, θα έχει ενισχυμένα δικαιώματα στη λήψη των αποφάσεων, καθώς:
Πρώτον, θα μπορεί να συγκαλεί γενικές συνελεύσεις.
Δεύτερον, θα έχει δικαίωμα να ασκήσει βέτο για οποιαδήποτε απόφαση του ΔΣ σχετίζεται με:
- Διανομή μερισμάτων και bonus στα ανώτερα διοικητικά στελέχη, από τους αναπληρωτές γενικούς διευθυντές ως τον πρόεδρο και τον διευθύνοντα σύμβουλο.
- Την επιχειρηματική στρατηγική του κάθε ομίλου και τη διαχείριση στοιχείων ενεργητικού και παθητικού.
- Κινήσεις που μπορεί να επηρεάσουν τα ποσοστά συμμετοχής του Ταμείου στην τράπεζα.
Τρίτον, θα μπορεί να αναβάλλει επί τρεις εργάσιμες ημέρες τη συνεδρίαση διοικητικών συμβουλίων, ώστε να λάβει οδηγίες από την εκτελεστική επιτροπή του Ταμείου.
Τέταρτον, θα μπορεί να συγκαλεί διοικητικά συμβούλια.
Πέμπτον, έχει το δικαίωμα να εγκρίνει τον οικονομικό διευθυντή της τράπεζας.
Το ΤΧΣ και οι επισφάλειες
Η διαχείριση των «κόκκινων» δανείων
Ενισχύεται ο τρόπος παρέμβασης του ΤΧΣ στη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων. Το Ταμείο σε συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος καλείται να αποτυπώσει τις δυσκολίες που υπάρχουν ώστε να αναπτυχθεί μια δυναμική και ευέλικτη αγορά επισφαλειών, να θέσει κριτήρια αποδοτικότητας στη διαχείρισή τους και να αποτυπώσει ένα σχέδιο δράσης αναφορικά με τη διαχείριση προβληματικών χορηγήσεων στις μεγάλες επιχειρήσεις.
Στο πλαίσιο αυτό, κάθε τράπεζα θα παρακολουθείται εντατικά, ώστε να διαπιστώνεται αν οι στόχοι επιτυγχάνονται και όπου χρειάζονται προσαρμογές στη στρατηγική να εφαρμόζονται το συντομότερο δυνατόν. Είναι προφανές ότι μέσω της αγοράς αυτής το ΤΧΣ θα έχει στα χέρια του όλα τα απαραίτητα… εργαλεία για την αναμόρφωση του εγχώριου επιχειρηματικού χάρτη μέσω της αναδιάρθρωσης των δανείων.
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Το ΤΧΣ θα ελέγχει τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων και σε συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος θα εκπονήσει σχέδιο δράσης αναφορικά με τη διαχείριση προβληματικών χορηγήσεων στις μεγάλες επιχειρήσεις.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
