Τουλάχιστον 1.000 Τούρκοι πολεμούν στις τάξεις του Ισλαμικού Κράτους (ISIS). Κέντρα μυστικής στρατολόγησης μαχητών του ISIS έχουν ξεφυτρώσει στην Αγκυρα και σε άλλες τουρκικές πόλεις. Τα σύνορα μεταξύ Τουρκίας και Συρίας είναι διάτρητα. Οπλα και ξένοι μαχητές περνούν προς τη Συρία, καθώς και, προς την αντίθετη κατεύθυνση, πετρέλαιο που παράγει το ISIS και τραυματισμένοι μαχητές του.
Η Τουρκία είναι φοβισμένη και απρόθυμη να συμβάλει στην καταπολέμηση των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους. Ηταν η μόνη χώρα από τις 30 που συμμετείχαν στη διεθνή διάσκεψη για το Ιράκ τη Δευτέρα στο Παρίσι που δεν δεσμεύθηκε να βοηθήσει την κυβέρνηση της Βαγδάτης στον αγώνα κατά του ISIS. Ηταν επίσης η μόνη από τις 10 αραβικές χώρες που συναντήθηκαν στην Τζέντα την περασμένη εβδομάδα που δεν υπέγραψε το ψήφισμα υποστήριξης προς τη διεθνή εκστρατεία κατά του ISIS.
Ο αμερικανικός Τύπος χαρακτηρίζει «μη σύμμαχο» την Αγκυρα. Ακόμη και ο τουρκικός Τύπος παρατηρεί ότι η τουρκική ηγεσία αποφεύγει να επικρίνει ευθέως το ISIS ενώ δεν διστάζει να κατακεραυνώσει τις ΗΠΑ ή την ΕΕ.
Η τουρκική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι έχει τα χέρια της δεμένα. Η κυριότερη ανησυχία της ήταν η τύχη των 49 Τούρκων (διπλωματών, στρατιωτικών και αμάχων) που είχε συλλάβει ως ομήρους το ISIS στις αρχές Ιουνίου αλλά τους απελευθέρωσε χθες. Η κίνηση αυτή των τζιχαντιστών είχε χαρακτηριστεί διορατική, διότι προκατέλαβε τις εξελίξεις, εξουδετερώνοντας την προθυμία της Τουρκίας ως μέλους της διεθνούς συμμαχίας.
Αλλη μεγάλη ανησυχία της Αγκυρας είναι ότι τα όπλα που η Δύση θα στείλει στους Κούρδους του Βόρειου Ιράκ και της Συρίας για να πολεμήσουν το ISIS θα καταλήξουν στα χέρια του ΡΚΚ, με το οποίο η τουρκική κυβέρνηση βρίσκεται σε ειρηνευτικές συνομιλίες προσπαθώντας να πετύχει τον αφοπλισμό των μαχητών του. Υπάρχει και η λιγότερο ανοιχτά εκφρασμένη ανησυχία ότι μέσα στο γενικότερο χάος και τις αποσχιστικές τάσεις οι Κούρδοι θα ανακηρύξουν την αυτονομία της Νοτιοανατολικής Τουρκίας, ακολουθώντας το παράδειγμα των ομοεθνών τους στο Ιράκ και στη Συρία.
Αν οι ΗΠΑ εξοπλίσουν και υποστηρίξουν τον ιρακινό στρατό, στον οποίο κυριαρχούν οι σιίτες, οι σουνίτες θα περιθωριοποιηθούν ακόμη περισσότερο, ενώ θα ενισχυθεί η επιρροή της Τεχεράνης στο Ιράκ, πράγμα που δεν καλοβλέπει η Τουρκία. Οπως και το ότι παράλληλα στη Συρία η αμερικανική επέμβαση κατά του ISIS θα ενισχύσει τον Μπασάρ αλ Ασαντ, καθώς οι τζιχαντιστές αποτελούν την κυριότερη δύναμη που πολεμά σήμερα το συριακό καθεστώς.
Η Τουρκία είναι η πιο ευάλωτη σε τυχόν επιθέσεις από το ISIS. Οχι μόνο συνορεύει με τη Συρία αλλά και φιλοξενεί 1,2 εκατομμύριο σύρους πρόσφυγες σε διάφορες πόλεις, στους οποίους μπορούν εύκολα να εισχωρήσουν τζιχαντιστές. Ηδη έχουν σημειωθεί επιθέσεις σε σιιτικά τζαμιά της Κωνσταντινούπολης.
Λόγω όλων αυτών, ο ρόλος της Αγκυρας στη διεθνή συμμαχία κατά του ISIS θα είναι δευτερεύων. Θα περιορίζεται σε ανταλλαγή πληροφοριών, υλικοτεχνική υποστήριξη και ανθρωπιστική βοήθεια. Η Αγκυρα έχει δεχθεί να ελέγχει στενότερα τους επιβάτες των πτήσεων προς Τουρκία για να εντοπίσει τους 6.000 ευρωπαίους τζιχαντιστές που της επεσήμανε η ΕΕ, ενώ αύξησε και τις περιπολίες στα σύνορα με τη Συρία. Ωστόσο τα σύνορα παραμένουν διάτρητα και αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα.
Εξι «αγκάθια»
Ο πρόεδρος Ερντογάν εξέφρασε στον αμερικανό πρόεδρο Ομπάμα τους έξι λόγους για τους οποίους η Τουρκία βρίσκεται σε αδυναμία να συμβάλει αποφασιστικά στην καταπολέμηση των τζιχαντιστών:
1. Η τύχη των 49 τούρκων ομήρων που κρατούσε το ISIS αλλά απελευθέρωσε χθες.
2. Η αύξηση της τεράστιας ροής προσφύγων από τη Συρία και το Ιράκ προς την Τουρκία. Ηδη στο τουρκικό έδαφος έχει καταφύγει μία ανθρωποθάλασσα 850.000 αμάχων (επί συνόλου περίπου τριών εκατομμυρίων προσφύγων του συριακού εμφυλίου).
3. Η περίπτωση να καταλήξουν σε λάθος χέρια, δηλαδή σε σκληροπυρηνικές ομάδες του κουρδικού PKK, τα όπλα που θα δοθούν σε όσους πολεμούν το ISIS, όπως οι Κούρδοι «Πεσμεργκά» στο Βόρειο Ιράκ.
4. Η πιθανότητα να βγει κερδισμένος από τον συνεχιζόμενο εμφύλιο της Συρίας, έστω και με απώλεια εδαφών, ο σιίτης πρόεδρος Μπασάρ αλ Ασαντ.
5. Οι «παράπλευρες απώλειες» αμάχων στον πόλεμο κατά του ISIS.
6. Η ενίσχυση της διεθνούς αντιπαράθεσης μεταξύ σουνιτών και σιιτών.
Μάικλ Στίβενς
«Πώς να σφραγίσεις μεθόριο 900 χιλιομέτρων;»
«Η Τουρκία είναι ο σύμμαχος – κλειδί. Είναι αναγκαίο να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων επειδή είναι εκείνη που ελέγχει τα σύνορα» των 900 χλμ. με τη Συρία, λέει στο «Βήμα» ο Μάικλ Στίβενς, υποδιευθυντής του παραρτήματος στην Ντόχα του βρετανικού think tank Royal United Services Institute (RUSI). «Πολύς λόγος γίνεται για το Κατάρ και τη Σαουδική Αραβία. Το θέμα όμως δεν είναι το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία, αλλά το πώς θα σφραγίσουν αυτή τη μεθόριο».
Ο κ. Στίβενς και το RUSI έχουν στοιχεία για ανάμειξη της Τουρκίας στο λαθρεμπόριο του πετρελαίου που παράγει το ISIS, το οποίο ελέγχει από 40 έως 70 πετρελαιοπηγές εντός του εδάφους του «χαλιφάτου». Εξηγεί στο «Βήμα» ότι το πετρέλαιο αυτό «πολύ απλά φορτώνεται σε φορτηγά και στέλνεται βόρεια, περνάει λαδώνοντας τα σύνορα της Τουρκίας και από εκεί διοχετεύεται στην υπόλοιπη Τουρκία, στο Ιράν, ακόμη και στη Δύση». Υπάρχουν πληροφορίες ότι καταλήγει ακόμη και στην Κύπρο ή στη Μάλτα.
«Αναμειγνύονται πολλοί κούρδοι λαθρέμποροι αλλά και Τούρκοι. Ο καθένας παίρνει το μερίδιό του στα κέρδη. Το ISIS το πουλάει γύρω στα 25 δολάρια (19 ευρώ) το βαρέλι και οι λαθρέμποροι 45 δολάρια (35 ευρώ). Ακόμη κι έτσι, όμως, είναι πολύ φθηνότερο από το νόμιμο πετρέλαιο. Μόλις αναμειχθεί με το τακτικό απόθεμα, δεν μπορεί κανείς να ξεχωρίσει ποιο προήλθε από το ISIS. Μόλις περάσει το αρχικό εμπόδιο, που είναι τα σύνορα με την Τουρκία, η διαδικασία είναι απλή» συνεχίζει ο κ. Στίβενς.
Και καταλήγει: «Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το πετρέλαιο του ISIS αναμειγνύεται με την παγκόσμια τροφοδοσία. Η ποσότητα είναι αρκετή για να βγάζει το ISIS μεγάλα κέρδη, αλλά όχι τόση ώστε να βοηθήσει την τουρκική οικονομία. Η Αγκυρα είναι ένας απρόθυμος εταίρος της συμμαχίας κατά του ISIS όχι τόσο λόγω πετρελαίου αλλά κυρίως λόγω των 49 τούρκων ομήρων, της ανησυχίας για τρομοκρατικές επιθέσεις εντός της Τουρκίας και του φόβου μήπως ενισχυθούν οι Κούρδοι της Συρίας και το ΡΚΚ. Ολοι αυτοί οι λόγοι κάνουν την Αγκυρα να μην παίρνει καθαρή θέση κατά του ISIS, να μη σφραγίζει τα σύνορά της με τη Συρία, αλλά να παριστάνει απλώς ότι υποστηρίζει τη διεθνή συμμαχία».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
