Τεχνικά, ο Λύκος της Wall Street (Πατάκης, 2013) δεν ανήκει στην τρέχουσα λογοτεχνία περί κρίσης (της οποίας, ειρήσθω εν παρόδω, οι διαστάσεις τείνουν ήδη να εξισωθούν υψομετρικά με εκείνες των Ιμαλαΐων). Περιγράφοντας πρόσωπα και γεγονότα της δεκαετίας του ’90, εντάσσεται περισσότερο στο ίδιο χωροχρονικό συνεχές με το Μανχάτταν (Πόλις, 1995) του Τζέι Μακίνερνι – τον κόσμο που βίωσε και διαμορφώθηκε από τη χρηματιστηριακή κατάρρευση του 1987. Ο «λύκος», κατά κόσμον Τζόρνταν Μπέλφορτ, είναι 20 χρόνια πίσω από το προηγμένο πάρτυ σοφιστικέ καταχρήσεων που υπήρξαν οι φούσκες του 2008. Αλλά καθώς η αυτοβιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις το 2007 δικαιούται χρονικά να προσμετρηθεί στη σύγχρονη γραμματεία περί παθολογίας της κρίσης, φωτίζοντας το σήμερα με την απατηλή λάμψη της χθεσινής ματαιοδοξίας.
Αυτό που βρίσκει κανείς στη φωλιά του λύκου είναι μια αδιαμεσολάβητη μαρτυρία για τα «ζωώδη ένστικτα» του Τζον Μέιναρντ Κέινς, τη διάβρωση των εννοιών και την αναμόρφωση των κατηγοριών της πραγματικότητας που επιβάλλει η οικονομία της αγοράς. Για παράδειγμα, από τα αναρίθμητα πορτρέτα χρηματιστών / υποτακτικών που ο Μπέλφορτ σκιαγραφεί, άξιο να διασωθεί είναι εκείνο του ανώνυμου συνεργάτη ο οποίος δεν σνιφάρει ναρκωτικά, δεν διακορεύει κορασίδες, δεν διαλαλεί τους θριάμβους του με άναρθρες κραυγές, δεν διατηρεί ζώα της ζούγκλας στο χώρο εργασίας όπως άλλοι συνάδελφοί του, απλώς ποζάρει στο ράφτη της επιχείρησης για τα μέτρα ενός χειροποίητου κουστουμιού 2.000 δολαρίων όσο αλιεύει τηλεφωνικά πελάτες (σ. 78-79). Ο χρόνος στη Stratton Oakmont μεταφράζεται σε τόσο και τέτοιο χρήμα ώστε καμία στιγμή δεν επιτρέπεται να πάει χαμένη. Ο Μπέλφορτ σχολιάζει σε αυτό το σημείο επαινετικά την αφοσίωση του υπαλλήλου του στο εταιρικό ιδεώδες, αλλά είναι η εσωτερίκευση της έννοιας του χρόνου ως αξίας ταυτόσημης με το κέρδος που προηγείται της αφοσίωσης: ο καπιταλιστικός παράδεισος προσφέρεται μόνο σε όσους αντιλαμβάνονται ότι εντός του οι αξίες μεταλλάσσονται.
Κάτι που γίνεται ίσως σαφέστερο σε μια αποστροφή του ίδιου του Μπέλφορτ, όταν επιχειρεί να δικαιολογήσει μια σειρά από θεσμοθετημένα αυστοσχέδια θεάματα εντός του γραφείου προς τέρψιν του πλήθους. Για τον Μπέλφορτ, η ενοικίαση και ρίψη νάνων σε στόχους μετατρέπεται σε μίνι ηθικό δίλημμα. Αναρωτιέται μεταξύ σοβαρού και αστείου (κλείνοντας το μάτι στον αναγνώστη από τη σκοπιά του «στερνή μου γνώση») «πώς ο άνθρωπος μπορεί να μετρήσει την επιτυχία του, αν όχι πραγματοποιώντας μία μία τις εφηβικές του φαντασιώσεις όσο αλλόκοτες κι αν είναι». Η απάντηση είναι ένα παράθυρο στα θεμέλια της λυκίσιας ιδεολογίας: οι όποιες παρεκτροπές θα πρέπει να επιτρέπονται, αρκεί να καταβάλλεται το ανάλογο τέλος. «Αν η πρώιμη επιτυχία επέφερε αμφισβητήσιμες μορφές συμπεριφοράς, τότε κάθε συνετός νέος θα έπρεπε να επιδίδεται σε απρεπείς πράξεις, τις οποίες κάποια στιγμή στο μέλλον, όταν θα γινόταν γηραιότερος, σοφότερος και πιο κατασταλαγμένος, θα αντιστάθμιζε με πράξεις καλοσύνης η γενναιοδωρίας: ένα είδος ηθικής πίστωσης δηλαδή» (σ. 150). Η κραυγή των λύκων που συνιστά το καπιταλιστικό ιδανικό του Μπέλφορτ υπαγορεύει εδώ την ασυδοσία του πλούτου (η επιτυχία συγχωρεί τις απρεπείς πράξεις) και την αντίληψη της ηθικής ως συναλλακτικής πράξης. Στην απόλυτη οικονομική θεώρηση των πραγμάτων, η ηθική καταλήγει συνώνυμη της πιστωτικής κάρτας.
Από την άποψη αυτή, ο Λύκος της Wall Street αίρεται πάνω από το σύνολο των απίστευτων περιπετειών και μεταστροφών της τύχης που προσέλκυσαν τον Μάρτιν Σκορσέζε στη σουρεαλιστική οσκαρική κινηματογράφησή του και υποδεικνύει μια καίρια ιδιότητα των μικρών και μεγάλων πρωταγωνιστών της εποχής της κρίσης – την ικανότητά τους να τιμολογούν με ακρίβεια τις αφηρημένες έννοιες, να τους βάζουν πωλητήριο και να εισπράττουν το αντίτιμο. Αντί για αέρα, είναι επικερδέστερο τελικά να εμπορεύεσαι άϋλες αξίες.
