Δεν υπάρχουν πια ηγέτες παγκοσμίου κύρους

Μεταβαίνει στην Αθήνα η «ευρωπαϊκή ηγεσία» έγραφε την περασμένη Τρίτη η ιστοσελίδα του «European Observer» των Βρυξελλών. Ηγεσία; Υπάρχει κάτι τέτοιο; Υπάρχουν δηλαδή κάποιοι, έστω κάποιος, με όραμα, με έμπνευση, με κύρος και πυγμή που να εμπνέει σήμερα, να κατευθύνει την Ευρώπη; Χρειάστηκαν πέντε εβδομάδες συζητήσεων οι σύμβουλοι του αμερικανικού περιοδικού «Time» για να επιλέξουν το «Πρόσωπο της χρονιάς». Δεν κατέληξαν σε κάποιο πολιτικό πρόσωπο διεθνούς κύρους ή έστω έναν επιστήμονα ο οποίος να έχει συμβάλει ουσιαστικά στο «ευ ζην» της παγκόσμιας κοινωνίας. Τελικά ανακήρυξαν τον Πάπα Φραγκίσκο. «Για πρώτη φορά τα τελευταία 11 χρόνια (…) το όνομα οποιασδήποτε πολιτικής προσωπικότητας εξαφανίστηκε από τις πρώτες επιλογές μας» δήλωσε συντάκτης του περιοδικού. Και προσέθεσε: «Ονόματα όπως Ομπάμα, Κλίντον, Πούτιν, Μέρκελ κ.ά. αποκλείστηκαν στο τέταρτο κοσκίνισμα που κάναμε».

Δύο έντυπα κύρους, το «Paris Review» και το «CS Monitor», είχαν προφανώς το ίδιο πρόβλημα. Προτίμησαν να χωρίσουν τις «προσωπικότητες που έλαμψαν» το 2013 σε Ευρωπαίους και μη Ευρωπαίους και αξιολόγησαν τον κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ πρώτο και από τα δύο. Η γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ, ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν και ο πρόεδρος της ΕΕ Χέρμαν βαν Ρομπάι ακολουθούν, με πέμπτο τον ιταλό πρωθυπουργό Ενρίκο Λέτα. Φυσικά ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα είναι πρώτος μεταξύ των μη Ευρωπαίων αλλά μόλις έβδομος μεταξύ των αμερικανικών προσωπικοτήτων –τις έξι πρώτες θέσεις κατέχουν τραπεζίτες, αθλητές κ.ά.

Δεν χρειαζόταν η αξιολόγηση αυτών των εντύπων για να διαπιστωθεί ότι σήμερα όσο ποτέ ίσως τα τελευταία 20 χρόνια δεν υπάρχουν ηγέτες παγκοσμίου κύρους, παρ’ ότι η διεθνής πραγματικότητα έδωσε, δυστυχώς, ευκαιρίες σε πολιτικούς και κοινοβουλευτικούς να αναδειχθούν. Με τον ΟΗΕ υπό την «ηγεσία» τού άνευ πνοής και πυγμής Γενικού Γραμματέα του Μπαν Κι Μουν να έχει καταντήσει ίδρυμα παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας, με τον Λευκό Οίκο να μην έχει ούτε όραμα ούτε διάθεση να παίξει έναν ουσιαστικά διεθνή ρόλο αλλά να «καταναλώνεται» στο να επουλώνει κατά το δυνατόν σφάλματα των προκατόχων του και με τον κινέζο πρόεδρο να αυτοπεριορίζεται «στα του οίκου του», ο οποίος χρειάζεται μεγάλη φροντίδα, έρχονται στο προσκήνιο η γερμανίδα καγκελάριος και ο ρώσος πρόεδρος όχι γιατί έκαναν κάτι σπουδαίο αλλά γιατί η πρώτη προωθεί έναν νέο πολιτικο-οικονομικό χάρτη για την Ευρώπη αμφίβολης αποδοχής από τους ευρωπαίους εταίρους της και ο ρώσος πρόεδρος επειδή βρήκε τη μαγική λύση στο πρόβλημα των χημικών αερίων της Συρίας –στην πραγματικότητα επειδή διέσωσε τον ομόλογό του Μπαράκ Ομπάμα από το αδιέξοδο στο οποίο και ο ίδιος συνέβαλε.

Απορεί ο (ανώνυμος) σχολιαστής στην ιστοσελίδα του Brookings Institution της Ουάσιγκτον για τη «σπατάλη» ανθρώπινου υλικού και για τη «μηδενική απόδοση» των εκατοντάδων ερευνητών, σπουδαστών και επιμελητών των ανά την υφήλιο think tanks. Μόνο στις ΗΠΑ, γράφει, υπάρχει μια δεκάδα ιδρυμάτων στα οποία διδάσκουν πολλοί αξιόλογοι και έμπειροι δάσκαλοι οι οποίοι εκπαιδεύουν κάθε χρόνο χιλιάδες νέους και νέες που κατευθύνονται στην πολιτική και σε υψηλά κυβερνητικά πόστα. Πώς «κατορθώνουν να εξαφανίζονται» αυτοί και, ακόμη χειρότερο, «να παίρνουν αποφάσεις οι οποίες χαντακώνουν τους ίδιους και μαζί τους χιλιάδες ψυχές πολλές φορές»;

Ο σχολιαστής δεν δίνει απάντηση και δεν είναι ο μόνος που απορεί. Καταλήγει όμως με μια σκέψη-ερώτηση το ίδιο αναπάντητη: Μήπως το κοινωνικό – πολιτικό μας σύστημα «σκούριασε» και δεν μπορεί να γεννήσει πλέον ηγέτες;