Τρία θεατρικά έργα του Κώστα Πρετεντέρη συγκεντρώνονται σε έναν τόμο που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Εστία, με αφορμή τη συμπλήρωση 20 χρόνων από τον θάνατο του δημοφιλούς δημιουργού. Το βιβλίο περιλαμβάνει το έργο Ο κουνενές, το τελευταίο που έγραψε ο Κώστας Πρετεντέρης και που ανέβηκε στις 7 Οκτωβρίου 1978 στο θέατρο Γκλόρια, και τα έργα Η κόμισσα της φάμπρικας και Ενας ιππότης για τη Βασούλα που έγραψε από κοινού με τον Ασημάκη Γιαλαμά. Πρόκειται για ένα πολύ μικρό δείγμα από τη δουλειά του συγγραφέα που διέπρεψε σε πολλά είδη θεάματος, ακόμη και στην τηλεόραση της νηπιακής εποχής ή στο ραδιόφωνο της «μαγικής» εποχής. Εκεί όμως όπου αποτύπωσε με χιούμορ και οξύτητα τη νέα αστική και μεσοαστική τάξη πραγμάτων στη μετεμφυλιακή Ελλάδα είναι στα θεατρικά έργα του. Η εργογραφία του Πρετεντέρη, που δημοσιεύεται στο βιβλίο ως επίμετρο, περιλαμβάνει 55 θεατρικά έργα (κωμωδίες και επιθεωρήσεις) τα οποία καλύπτουν το κρίσιμο διάστημα 1953-1978. Πολλοί από τους ήρωες του συγγραφέα είναι ταυτισμένοι, ιδιαίτερα μέσα από τις κινηματογραφικές μεταφορές των έργων του, με δημοφιλείς ηθοποιούς. Αλλωστε ευτύχησε να δει τους ήρωές του στη σκηνή να υπηρετούνται από σημαντικούς θιάσους: Αρνίδη, Μπουρνέλη, Καλουτά, Ντιριντάουνα, Κατερίνας, Φωτόπουλου-Ηλιόπουλου, Χατζηχρήστου, Τζένης Καρέζη, Κοντού-Ληναίου, Βουτσά-Χρονοπούλου, Κωνσταντάρα.
Γεννημένος στην Αθήνα το 1926, άρχισε να γράφει νούμερα για επιθεωρήσεις προτού ακόμη τελειώσει το Πειραματικό Σχολείο στο οποίο φοιτούσε. Εγραψε τεράστιες επιτυχίες για το ραδιόφωνο και ήταν τόσο μεγάλη η απήχηση που οι παλαιότεροι θυμούνται τους δρόμους να αδειάζουν την ώρα της μετάδοσης των εκπομπών, όπως Το ημερολόγιο ενός θυρωρού, Τα καθημερινά του καθημερινού με τον Δημήτρη Χορν, Το νυφικό κρεβάτι με την Ελλη Λαμπέτη και τον Δημήτρη Χορν. Σε 12 χρόνια, από το 1953 ως το 1961, έγραψε 15 επιθεωρήσεις. Η πρώτη του Και ο μήνας έχει 9 ανέβηκε στο θέατρο Περοκέ από τον θίασο Αρνίδη. Σε αυτή την πρώτη περίοδο έγραψε τις επιθεωρήσεις Κόκα-Κόλα, που παίχθηκε από τον θίασο Ντιριντάουνα, Δόγμα γυναίκας, Σιγά και με το μαλακό, Ροζ μπαλέτα, που ανέβηκαν στο θέατρο Ακροπόλ από τον θίασο Μπουρνέλη, Ελλάδα για την Ελλάδα και Πασχαλινό κοκτέιλ, που παρουσιάστηκαν στο θέατρο Κυβέλης από τον θίασο Καλουτά.
Το 1962 αρχίζει μια νέα δημιουργική περίοδος για τον Κώστα Πρετεντέρη που γράφει το πρώτο έργο πρόζας σε συνεργασία με τον Ασημάκη Γιαλαμά. Πρόκειται για το έργο Τα παιδιά μας οι κέρβεροι, το οποίο ανέβηκε με μεγάλη επιτυχία από τον θίασο της Κατερίνας. Το συγγραφικό ντούο συνεργάστηκε επί μία δεκαετία και παρουσίασε περί τις 20 κωμωδίες. Πολύ μεγάλη απήχηση είχαν έργα όπως Η δεσποινίς διευθυντής από τον θίασο Τζένης Καρέζη το 1963, Μιας πεντάρας νιάτα από τον θίασο Χριστίνας Σύλβα στο θέατρο Μινώα το 1965, Η κόμισσα της φάμπρικας από τον θίασο Κοντού-Ληναίου στο θέατρο Φλόριντα το 1966, Κάτι κουρασμένα παλικάρια από τον θίασο Κωνσταντάρα-Κοντού στο θέατρο Διάνα το 1967 και τον ίδιο χρόνο Ενας ιππότης για τη Βασούλα από τον θίασο Τζένης Καρέζη στο θέατρο Αττικό. Στη δεκαετία του ’70 έγραψε οκτώ επιθεωρήσεις ενώ κάθε χρόνο παιζόταν τουλάχιστον μία κωμωδία του σε κάποιο θέατρο.
Ο Κώστας Πρετεντέρης ήταν από τους πρώτους που εργάστηκαν στην ελληνική τηλεόραση από τις αρχές της δεκαετίας του ’70. Εγραψε τον Κύριο συνήγορο, την πρώτη ελληνική σειρά γραμμένη ειδικά για την τηλεόραση, και τα σίριαλ Κοκορόμυαλη, Ονειροπαρμένος, Εκείνες κι εγώ, Τα παιδιά του Ζεβεδαίου και το θρυλικό Η γειτονιά μας. Παράλληλα με τις συγγραφικές του δραστηριότητες ο Κώστας Πρετεντέρης εργάστηκε στις αθηναϊκές εφημερίδες «Βραδυνή», «Αθηναϊκή», «Καθημερινή» και «Ελευθεροτυπία», βρίσκοντας έναν ακόμη τρόπο για να διοχετεύσει το χιούμορ του μέσα από ευθυμογραφήματα.
Μάριος Πλωρίτης:
Το προλογικό σημείωμα του Μάριου Πλωρίτη έχει τίτλο «Ο χαρίεις Πρετεντέρης». Αναφέρεται στις παρέες που μαζεύονταν τα βράδια κατά τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 στο κομμάτι της Φωκίωνος Νέγρη που ήταν γνωστό ως «Τα νερά». Γράφει λοιπόν ο Μάριος Πλωρίτης: «Σίγουρα καθένας είχε κι εγωισμούς και «πλέγματα» και πίκρες κι αντιπάθειες. Δεν τις έκαναν όμως τρόπο και σκοπό της ζωής τους. Κι εκεί στα νυχτερινά «Νερά», σαν να τις παρόπλιζαν κι αυτές, κι οι συζητήσεις ως τις μικρές ώρες ήταν περισσότερο μια ατέρμονη αντισφαίριση από ειρωνικά σχόλια, αλμυρές ιστορίες, γουστόζικα πειράγματα, απ’ όπου δεν εξαιρούσαν οι «πειραχτές» ούτε τον εαυτό τους. Οι πιο κεφάτοι εκείνων των συνάξεων ήταν ο Νίκος Τσιφόρος και ο Κώστας Πρετεντέρης. Περισσότερο κοφτός και καυτερός ο πρώτος. Περισσότερο απαλός και γελαστός ο δεύτερος. Κι έτσι τον θυμάμαι πάντα ένα γελαστό παιδί. Ως το τέλος, το τόσο πρόωρο κι απρόσμενο».
Για τη συνεργασία σε κωμωδίες με τον Ασημάκη Γιαλαμά ο Μάριος Πλωρίτης αναφέρει: «Εκεί έδωσε (έδωσαν) τα διαπιστευτήριά του (τους), που θα μπορούσες να πεις ότι έχουν αυτήν την αγαθότητα: όχι μόνο στέρεη σκηνική τεχνική, εύστροφο διάλογο, ευρηματικά επεισόδια. Αλλά και το σπουδαιότερο σωστή διαγραφή της ρωμέικης πραγματικότητας, όπου η κωμωδία δεν γίνεται ποτέ κλωτσοπατινάδα, η σάτιρα δεν ξεπέφτει ποτέ στη χυδαιότητα, τα πρόσωπα δεν είναι ανδρείκελα και καρικατούρες. Τα έργα αυτά σέβονται και τη λογική και το κοινό, έχουν «αλήθεια» που χωρίς της, η κωμωδία καταντά κακό τσίρκο και «συμπάθεια» για τους ταλαίπωρους και ταλαιπωρούντες ήρωές τους. Θα προσθέσω, ακόμα, και μια λέξη που σήμερα μοιάζει «παλαιομοδίτικη» αλλά ποτέ δεν είναι: ευγένεια, που πηγάζει από τον χαρακτήρα και το ήθος του δημιουργού τους. Σε όσα έγραψε, ο Κώστας Πρετεντέρης γελάει με τα πάθη και τα παθήματα των ανθρώπων και της εποχής δεν σαρκάζει με κακεντρέχεια. Ευθυμεί το θέατρο δεν το ευτελίζει. Τέρπει το κοινό δεν το εκβαρβαρώνει. Κι αυτό, δεν είναι μικρό χάρισμα και δώρημα, σ’ έναν καιρό και σ’ έναν κόσμο, όπου το γέλιο παίρνει συχνά τη μορφή βιασμού και εκφαυλισμού».
Ασημάκης Γιαλαμάς: «Ξεχώρισε από τη χορεία των ομοτέχνων του»
Στον πρόλογό του ο Ασημάκης Γιαλαμάς υπογραμμίζει ότι τα θεατρικά κείμενα ήταν ένα μόνο μέρος του ταλαντούχου συγγραφέα: «Η δημιουργία του Κώστα Πρετεντέρη, στο θέατρο, στον κινηματογράφο, στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση, ήταν πολύ σημαντική. Τόσο, που τον ξεχώρισε από τη χορεία των ομοτέχνων του.
Και σήμερα, αναφερόμενη, αποτελεί δείγμα και μαρτυρία τού τι θα μπορούσε να προσφέρει ακόμη, αν η Μοίρα δεν του έκοβε το νήμα της ζωής, πάνω στο ωριμότερο στάδιο της ηλικίας του. Αυτός ο τόμος αυτής της μαρτυρίας αποτελεί στοιχείο. Της μαρτυρίας τού πόσο μεγάλη ήταν η απώλεια αυτού του ανθρώπου, με το λαμπρό πνεύμα και τις μεγάλες συγγραφικές ικανότητες».
