«Πρώτη πατρίδα μας είναι η μητέρα» είχε πει πριν από χρόνια στο «Βήμα», μιλώντας για τη γενέτειρά του τη Χίο, ο σκηνοθέτης Δήμος Αβδελιώδης, ο κατ’ εξοχήν «σκηνοθέτης της Χίου». «Η μητέρα είναι ο χώρος από τον οποίο παίρνουμε την πρώτη εικόνα. Ανεξάρτητα από το αν ο χώρος αυτός είναι μικρός ή μεγάλος, επώνυμος ή ανώνυμος…». Αργότερα, βέβαια, όπως ήταν φυσικό, πλήθος εικόνων και εντυπώσεων του γενικότερου χώρου στοιβάχτηκαν διά παντός στη μνήμη του Αβδελιώδη.
Εικόνες από το νησί της Χίου, από τη Μέσα Διδύμα στη νοτιοανατολική πλευρά, όπου γεννήθηκε, 16 χλμ. από την πρωτεύουσα. Αυτές οι εικόνες και οι αναμνήσεις θα σηματοδοτούσαν αργότερα όχι μόνο τη ζωή αλλά και την τέχνη του σε υπέροχες κινηματογραφικές ταινίες που έχουν γράψει ιστορία, όπως «Το δέντρο που πληγώναμε» (1986) και η «Εαρινή σύναξις των αγροφυλάκων» (1999)…
Ενα αφιέρωμα στις ομορφιές του νησιού δεν μπορεί φυσικά να παρακάμψει τη στενόχωρη συγκυρία των ημερών. Την Κυριακή 22 Ιουνίου ξέσπασε στη Χίο πυρκαγιά µε τραγικά αποτελέσµατα. Στο µεγάλο µέτωπο, που εξαπλώθηκε στο κεντρικό τµήµα του νησιού, επιχείρησαν εκατοντάδες πυροσβέστες, οµάδες πεζοπόρων, δεκάδες οχήµατα και εναέρια µέσα. Σύµφωνα µε τις πρώτες δορυφορικές εικόνες της καταστροφής, υπολογίζεται ότι οι δασικές και αγροτικές εκτάσεις που επλήγησαν ξεπερνούν τα 40.000 στρέµµατα.

Η διάσημη παραλία Μαύρα Βόλια.
Βουτιές και Ιστορία
Πίσω στις ιδιαίτερες οµορφιές της «µυροβόλου Χίου», όπως συνηθίζεται να αποκαλείται, µε την ελπίδα η φύση να ανακάµψει το συντοµότερο δυνατό. Με περισσότερες από 90 παραλίες, εκ των οποίων πολλές δεν είναι ιδιαίτερα γνωστές στο ευρύ κοινό, και με σήμα κατατεθέν τη φημισμένη στα πέρατα της Γης μαστίχα της, η Χίος, το πέμπτο μεγαλύτερο σε έκταση ελληνικό νησί, αποτελεί εξαιρετικό συνδυασμό σύγχρονου τρόπου ζωής και παράδοσης.
Δεν πρέπει άλλωστε να ξεχνάμε ότι η Χίος, από την αρχαιότητα μέχρι και τη σημερινή εποχή, έχει συνδεθεί με ανθρώπους που υπηρέτησαν τα γράμματα και τις τέχνες, όπως μεταξύ άλλων ο μαθηματικός Ιπποκράτης ο Χίος (περ. 470-400 π.Χ.), ενώ η περίπτωση του Ομήρου είναι πιο σύνθετη – συγκεκριμένα, επτά πόλεις ερίζουν για την καταγωγή του μεγαλύτερου ποιητή όλων των εποχών, με επικρατέστερες τη Σμύρνη και τη Χίο.
Από τα Μαύρα Βόλια, την πιο γνωστή παραλία της Χίου (και από τις πιο όμορφες), μέχρι την Αγία Δύναμη, την Αγία Φωτιά, τα Βρουλίδια, τον Ναγό και τον Γιόσωνα, τα σημεία που προσφέρονται για μπάνιο διακρίνονται από μια ποικιλία χαρακτηριστικών, με κοινή συνισταμένη πάντα τα καταγάλανα, καθαρά νερά που αγκαλιάζουν το νησί. Για παράδειγμα, η πυκνή βλάστηση με τα πλατάνια μέσα στα ρυάκια είναι το χαρακτηριστικό της παραλίας του Ναγού, ενώ η σκουρόχρωμη αμμουδιά και τα πολύ κρύα νερά είναι που κάνουν ξεχωριστή την παραλία της Αγίας Μαρκέλλας. Για όσους επιθυμούν ησυχία και άπλα, η παραλία του Γιόσωνα είναι το ιδανικό για αυτούς σημείο, ενώ το κοσμοπολίτικο στοιχείο χαρακτηρίζει την παραλία στην Κώμη.
Πολλά από τα 64 χωριά της Χίου έχουν διατηρήσει με φροντίδα το μεσαιωνικό τους «χρώμα» και μια επίσκεψη σε σημεία όπου είναι «γραμμένη» η Ιστορία του νησιού επιβάλλεται. Από τα σημαντικότερα είναι ο αρχαιολογικός χώρος Εμποριού, η Νέα Μονή Χίου, η Δασκαλόπετρα, το Ρημόκαστρο και το Κάστρο της Χίου, καθώς επίσης ο Ναός του Απόλλωνα στα Φανά, ενώ περνώντας από την Ανάβατο, τα Καρδάμυλα, τη Λαγκάδα και τη Βολισσό νιώθεις ότι μεταφέρεσαι σε μια άλλη χρονική διάσταση. Το νησί διαθέτει επίσης άρτιες, σύγχρονες υποδομές, ιδανικές ώστε να μη λείψει τίποτα από τον τουρίστα που βρίσκεται σε διακοπές (να σημειωθεί ότι στη Χώρα λειτουργεί και νοσοκομείο).
Το θαύμα της μαστίχας
Διάσημη παγκοσμίως για την παραγωγή μαστίχας, η Χίος είναι ξακουστή για τα 24 πανέμορφα μεσαιωνικά Μαστιχοχώρια της (από το Πυργί με τα περίφημα «ξυστά» σπίτια του μέχρι τα Μεστά), που επίσης αξίζουν μια επίσκεψη. Πρόκειται για το μοναδικό σημείο της Μεσογείου όπου καλλιεργείται ο σχίνος της ποικιλίας Pistacia lentiscus var. Chia, από τον οποίο παράγεται η μαστίχα. Εκεί, λοιπόν, μπορεί κανείς να δοκιμάσει τα προϊόντα μαστίχας (από τη μαστίχα φτιάχνονται λικέρ, ούζο, τσουρέκι, παγωτό, καραμέλες, καθώς επίσης αρώματα και καλλυντικά), ενώ στον Κάμπο της Χίου θα έχει την ευκαιρία να θαυμάσει τον πλούτο των περιβολιών με τα εσπεριδοειδή, αλλά και κάποια από τα ομορφότερα παραδοσιακά σπίτια του νησιού.
Για όσους βρεθούν στην ευρύτερη περιοχή, μια επίσκεψη επιβάλλεται και στο αξιόλογο και εξόχως κατατοπιστικό Μουσείο Μαστίχας που έχει δημιουργήσει από το 2016 το Πολιτιστικό Ιδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) στο Πυργί, στη θέση Ράχη, με αποστολή να αναδείξει την παραγωγική Ιστορία της καλλιέργειας και την επεξεργασία της μαστίχας, την οποία εντάσσει στο πολιτιστικό τοπίο της Χίου.
Μάλιστα, όσοι επισκεφθούν το Μουσείο από τις 5 Ιουλίου έως τις 31 Οκτωβρίου του τρέχοντος έτους θα έχουν την ευκαιρία να θαυμάσουν από κοντά τον μνημειακών διαστάσεων πίνακα «Προμηθέας λυόμενος» (1864) του δανού καλλιτέχνη Καρλ Μπλοχ, που απεικονίζει τον Προμηθέα να σπάει τα δεσμά του.
Μετά το ταξίδι του στο Μουσείο Μαστίχας Χίου το κηρυχθέν μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας μας θα εκτεθεί μόνιμα στο Τατόι. Μάλιστα στην έκθεση στη Χίο, που συνδιοργανώνεται από το ΠΙΟΠ, τη Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και τη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού, ο πίνακας θα είναι για πρώτη φορά προσβάσιμος σε άτομα με οπτική αναπηρία.
Επιστρέφοντας στις τοπικές γεύσεις, εκτός από τη μαστίχα, τα προϊόντα που ενδείκνυνται για δοκιμή στη Χίο είναι πολλά και στα χιώτικα πιάτα που κάθε ντόπιος θα προτείνει ανήκουν το μαλακό αγελαδινό τυρί μαστέλο, η μαραθόπιτα, η παραδοσιακή ομελέτα, ήτοι το σφουγγάτο, καθώς επίσης τα μαμούλια, όπως αποκαλούν οι ντόπιοι τα μπισκότα Χίου.