Επιχείρηση αμμοληψίας για τη δημιουργία ενός τεχνητού νησιού στην Ινδονησία έφερε στο φως απολιθώματα από έναν «χαμένο κόσμο» που κατέληξε στον βυθό της θάλασσας πριν από 140.000 χρόνια. Ανάμεσά τους, απολιθώματα του Homo erectus, του πρώτου ανθρώπινου είδους που κατέκτησε την Ασία.
Δύο μικρά τμήματα κρανίων Η. erectus περιλαμβάνονταν στα περισσότερα από 6.000 απολιθώματα ζώων (εικόνα) που βρέθηκαν διάσπαρτα στην αμμώδη επιφάνεια του τεχνητού νησιού στο Στενό της Μαντούρα έξω από την Ιάβα. Το νησί αποτελείται από 5 εκατομμύρια κυβικά μέτρα άμμου και ψαμμόλιθου που ανασύρθηκαν από τον βυθό σε κοντινό λιμάνι το 2015.
Τα απολιθώματα ανήκουν σε 36 είδη ζώων που έζησαν στη Σούνταλαντ, μια έκταση ξηράς που συνέδεε την ηπειρωτική Ασία με τα νησιά της Ιάβας, της Σουμάτρας και του Βόρνεο στη διάρκεια της εποχής των παγετώνων, όταν η στάθμη της θάλασσας βρισκόταν 100 μέτρα χαμηλότερα από ό,τι σήμερα.
Ο Hοmo erectus εμφανίστηκε στην Αφρική πριν από περίπου 2 εκατομμύρια χρόνια και σύντομα επεκτάθηκε σε όλη την Ευρασία. Το προγονικό μας είδος εξαφανίστηκε από το μεγαλύτερο μέρος της Ασίας πριν από περίπου 350.000 χρόνια, την εποχή που έφθαναν στην ήπειρο άλλα μέλη της ανθρώπινης οικογένειας όπως οι Νεάντερταλ και οι μυστηριώδεις εξάδελφοί τους Ντενίσοβαν. To νησί της Ιάβας ήταν το τελευταίο του καταφύγιο, όπου επέζησε μέχρι τα 117-108 χιλιάδες χρόνια πριν. Τα νέα ευρήματα αποκαλύπτουν τώρα ότι ο πληθυσμός της Ιάβας δεν ήταν απομονωμένος όπως νομίζαμε.
Εκείνη την εποχή η Σούνταλαντ θύμιζε τη σημερινή αφρικανική σαβάνα· ένας μεγάλος λιβαδότοπος με λωρίδες δασών κατά μήκος ποταμών και πλούσια πανίδα που περιλάμβανε ελέφαντες, βοοειδή, ρινόκερους και κροκόδειλους. Οι ερευνητές ανακάλυψαν μάλιστα ίχνη κοπής σε κόκαλα βοοειδών και υδρόβιων χελωνών, ενδείξεις κυνηγιού. Τέτοιες πρακτικές δεν έχουν τεκμηριωθεί για τους Η. erectus της γειτονικής Ιάβας, είναι όμως γνωστό ότι εφαρμόζονταν από τους Νεάντερταλ που βρίσκονταν εκείνη την εποχή στην ασιατική ενδοχώρα.
Οπως υποστηρίζουν οι ερευνητές που υπογράφουν τη μελέτη στην επιθεώρηση «Quaternary Environments and Humans», οι Homo erectus ίσως έμαθαν να κυνηγούν αντιγράφοντας τους συγγενείς τους, με τους οποίους δεν αποκλείεται ακόμα και να διασταυρώθηκαν.
Δυστυχώς, όμως, οι απαντήσεις ίσως μείνουν για πάντα θαμμένες στον βυθό.
