ΤΟ ΒΗΜΑ logo

Ποια είναι η Sanae Takaichi, η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, που έχει πρότυπο τη Margaret Thatcher

Ποια είναι η Sanae Takaichi, η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, που έχει πρότυπο τη Margaret Thatcher 1
Wikipedia

Στα νιάτα της, η Sanae Takaichi έπαιζε ντραμς, οδηγούσε μηχανές και αγαπούσε τη heavy metal. Σήμερα, αναμένεται να γίνει η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, φέρνοντας στο προσκήνιο μια σιδηρά υπερσυντηρητική ματιά, με ακροδεξιά πολιτική ατζέντα.

ΑΠΟ ΣΙΝΤΥ ΧΑΤΖΗ

Η εκλογή της Sanae Takaichi στην προεδρία του κυβερνώντος Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος (LDP) σηματοδοτεί μια ιστορική καμπή στην ιαπωνική πολιτική σκηνή. Αν επιβεβαιωθεί ως πρωθυπουργός, η 64χρονη πολιτικός θα γίνει η πρώτη γυναίκα στην ιστορία της Ιαπωνίας που αναλαμβάνει το υψηλότερο αξίωμα της κυβέρνησης. Η νίκη της ήρθε μέσα από μια εξαιρετικά αμφίρροπη εσωκομματική αναμέτρηση, όπου επικράτησε του βασικού της αντιπάλου, Shinjiro Koizumi, με 185 ψήφους έναντι 156 στον δεύτερο γύρο, ανατρέποντας τις δημοσκοπήσεις που προέβλεπαν νίκη του τελευταίου.

Η Takaichi, βετεράνος της πολιτικής, έχει διατελέσει σε πολλαπλά υπουργικά χαρτοφυλάκια και υπήρξε ένθερμη υποστηρίκτρια των οικονομικών πολιτικών του εκλιπόντος Shinzo Abe - των λεγόμενων «Abenomics». Σχεδιασμένα για να αναζωογονήσουν μια οικονομία που είχε βυθιστεί σε στασιμότητα και αρνητικό πληθωρισμό, τα Abenomics συνδυάζουν χαλαρή νομισματική πολιτική, αύξηση δημοσίων δαπανών και δομικές μεταρρυθμίσεις με στόχο την ενίσχυση της ανάπτυξης, την τόνωση των εξαγωγών και την αύξηση της τεχνολογικής και βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας της Ιαπωνίας.

Η υιοθέτηση αυτών των πολιτικών, όμως, δεν ήταν χωρίς αντιφάσεις: ο πληθωρισμός παρέμεινε χαμηλός, το δημόσιο χρέος τεράστιο και οι δομικές μεταρρυθμίσεις προχωρούσαν με αργούς ρυθμούς. Παρά τις αμφιβολίες, η κληρονομιά των Abenomics αποτελεί ακόμα το σημείο αναφοράς για υπερσυντηρητικούς πολιτικούς όπως η Takaichi, που επιδιώκουν να συνδυάσουν οικονομική στρατηγική και εθνικιστική ατζέντα.

Με την ανάληψη της ηγεσίας, θα διαδεχθεί τον Shigeru Ishiba, σε μια στιγμή που η Ιαπωνία αντιμετωπίζει γεωπολιτικές προκλήσεις, εντάσεις με τις ΗΠΑ για τους δασμούς στις εξαγωγές και την υποχρέωση αύξησης των αμυντικών δαπανών. Όπως η ίδια παραδέχτηκε: «Αντί να νιώθω χαρά, αισθάνομαι ότι το μέλλον είναι πραγματικά δύσκολο».

Ποια είναι η Sanae Takaichi

Η Takaichi γεννήθηκε και μεγάλωσε στην επαρχία Nara, με πατέρα που εργαζόταν σε εταιρεία αυτοκινήτων και μητέρα που υπηρετούσε στην τοπική αστυνομία. Όταν αποφοίτησε από το λύκειο, επιλέχθηκε να σπουδάσει στα πανεπιστήμια Keio και Waseda στο Τόκιο. Όμως, οι γονείς της, της το απαγόρευσαν, θεωρώντας ότι ως γυναίκα δεν έπρεπε να φύγει από το σπίτι ή να επιλέξει ιδιωτικό πανεπιστήμιο. Η Takaichi ξεκίνησε να κάνει καθημερινά μια διαδρομή 6 ωρών με τα μέσα, για να παρακολουθήσει μαθήματα στο δημόσιο ερευνητικό πανεπιστήμιο Kobe University. Μετά την αποφοίτησή της, εγγράφηκε στο Matsushita Institute of Government and Management. Στα νιάτα της έπαιζε ντραμς και πιάνο, αγαπούσε τη heavy metal και τις μηχανές. Η ίδια οδηγούσε μια Kawasaki Z400.

Με χορηγία του Matsushita Institute, μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1987 για να εργαστεί ως κοινοβουλευτική συνεργάτιδα της Δημοκρατικής βουλευτού Pat Schroeder. Μετά την επιστροφή της στην Ιαπωνία το 1989, εργάστηκε ως αναλύτρια νομοθετικών και πολιτικών θεμάτων με εμπειρία στην αμερικανική πολιτική και έγραψε βιβλία βασισμένα σε αυτή την εμπειρία. Τον Μάρτιο του 1989 έγινε παρουσιάστρια στο κανάλι TV Asahi. Εξελέγη για πρώτη φορά στη Βουλή των Αντιπροσώπων το 1993 ως ανεξάρτητη. Το επόμενο έτος εντάχθηκε στο μικρό κόμμα «Liberals» υπό την ηγεσία του Koji Kakizawa, το οποίο σύντομα συγχωνεύτηκε με το New Frontier Party.

Το 2004 παντρεύτηκε τον συνάδελφό της βουλευτή Taku Yamamoto. Δεν έκαναν παιδιά, αλλά η Takaichi υιοθέτησε τα τρία παιδιά του Yamamoto από προηγούμενο γάμο. Χώρισαν τον Ιούλιο του 2017 επικαλούμενοι διαφορετικές πολιτικές απόψεις και φιλοδοξίες, και ξαναπαντρεύτηκαν τον Δεκέμβριο του 2021. Έχει τέσσερα εγγόνια μέσω των θετών παιδιών της. Κατά τη διάρκεια του πρώτου γάμου, είχε υιοθετήσει το επώνυμο του συζύγου της, αλλά συνέχισε να χρησιμοποιεί το πατρικό της δημόσια. Στον δεύτερο γάμο, ο άντρας της πήρε το επίθετό της, για να εκπληρωθεί η νομική απαίτηση ότι τα παντρεμένα ζευγάρια πρέπει να έχουν το ίδιο επώνυμο.

Η «Σιδηρά Κυρία» της Ιαπωνίας

Η ιστορική διάσταση της εκλογής της δεν περιορίζεται στο φύλο. Η Takaichi έχει δηλώσει ανοιχτά πως πρότυπό της είναι η Margaret Thatcher, και όχι μόνο για τη νεοφιλελεύθερη πολιτική της, αλλά και για το στιλ της. Στη νικητήρια ομιλία της εμφανίστηκε με γαλάζιο ταγέρ, αναγνωρίσιμο ως φόρο τιμής στη «Σιδηρά Κυρία» του Λονδίνου, και δήλωσε: «Θα εγκαταλείψω την ιδέα της ισορροπίας μεταξύ δουλειάς και ζωής. Δουλειά! Δουλειά! Δουλειά!». Η ρητορική της δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολίας: η πολιτική της ταυτότητα είναι σιδηροκατασκευασμένη, με έμφαση στην αποφασιστικότητα, την εθνικιστική ατζέντα και τον έλεγχο της μετανάστευσης.

Η Sanae Takaichi αναλαμβάνει τα καθήκοντά της σε μια περίοδο πολιτικής αστάθειας. Το LDP διατηρεί μια εύθραυστη κοινοβουλευτική πλειοψηφία μέσω της συνεργασίας με το μικρότερο κόμμα Komeito, αλλά η κυβέρνηση του Ishiba έχασε την πλειοψηφία και στα δύο σώματα του Κοινοβουλίου. Η Takaichi θα χρειαστεί συνεργασία με την αντιπολίτευση για την ψήφιση βασικών νόμων και προϋπολογισμών, ενώ η επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου Donald Trump προγραμματίζεται σε λιγότερο από δύο εβδομάδες μετά την επικράτησή της, μια δοκιμασία που θα τεστάρει την ικανότητά της να συνδυάσει διπλωματία και εσωτερική πολιτική ισορροπία.

Αμφιλεγόμενη παρουσία στην ιαπωνική πολιτική σκηνή

Η πολιτική πορεία της Takaichi χαρακτηρίζεται από σκληρό συντηρητισμό και αμφιλεγόμενες θέσεις. Έχει εκφράσει την επιθυμία της να αναθεωρηθεί το Άρθρο 9 του Συντάγματος της Ιαπωνίας, που περιορίζει τη χρήση στρατιωτικής βίας, και υποστηρίζει την ανάπτυξη πυρηνικής ενέργειας, καθώς και την ενίσχυση της στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ στην περιοχή. Οι δηλώσεις της για την «έκτακτη ανάγκη στην Ταϊβάν» έχουν προκαλέσει περαιτέρω εντάσεις με την Κίνα.

Παράλληλα, έχει επισκεφθεί πολλάκις το Ναό Yasukuni, ο οποίος τιμά Ιάπωνες εγκληματίες πολέμου του Β’ Παγκοσμίου και έχει αμφισβητήσει επίσημες αναγνωρίσεις των ιαπωνικών εγκλημάτων πολέμου. Στην 50η επέτειο του τέλους του Β' Παγκοσμίου, ο τότε πρωθυπουργός Tomiichi Murayama είχε δώσει έναν λόγο, στον οποίο ζητούσε συγγνώμη όχι μόνο για τα εγκλήματα που διέπραξε η πατρίδα του κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά και κατά το αποικιοκρατικό της παρελθόν εναντίον της Κίνας, της Κορέας, της Σιγκαπούρης κι άλλων ασιατικών χωρών. Η Takaichi τότε είχε δηλώσει ότι διαφωνούσε με την απολογία και έβρισκε τις δηλώσεις του Murayama υπερβολικές.

Στο ζήτημα της ελευθερίας του Τύπου, η Takaichi βρέθηκε στο επίκεντρο πολιτικής διαμάχης το 2023, όταν αποκαλύφθηκε ότι ως υπουργός Εσωτερικών είχε προτείνει πίεση σε μέσα ενημέρωσης που ήταν επικριτικά προς την κυβέρνηση Abe. Παρά την αρχική της διάψευση, το υπουργείο επιβεβαίωσε την αυθεντικότητα του εγγράφου, προκαλώντας έντονες επικρίσεις.

Το 2014 είχε κυκλοφορήσει στο ίντερνετ μια φωτογραφία της από το 1994, ούσα ήδη βουλευτής, όπου προωθεί ένα βιβλίο με τίτλο «Η στρατηγική εκλογής του Χίτλερ». Ένας εκπρόσωπος του γραφείου της επιβεβαίωσε ότι η φωτογραφία είναι αληθινή κι απεικονίζει την ίδια, αλλά διευκρίνισε ότι η Takaichi δεν θυμάται το βιβλίο ούτε το ότι το προωθούσε. Είναι μέλος της υπερ-εθνικιστικής, ακροδεξιάς οργάνωσης Nippon Kaigi. Ο Taro Kono, μέλος του ίδιου κόμματος με την Takaichi και βουλευτής, έχει δηλώσει ότι η μελλοντική πρωθυπουργός βρίσκεται στην άκρα δεξιά του πολιτικού φάσματος. Πολλά μέλη του LDP, έχουν μιλήσει ανώνυμα για την ακροδεξιά φράξια εντός του κόμματός του, την οποία έχουν χαρακτηρίσει ως «καρκίνο». Μέσα ενημέρωσης όπως η Deutsche Welle και η South China Morning Post την έχουν περιγράψει ως ακροδεξιά, ενώ το Time το 2021 την χαρακτήρισε υπερσυντηρητική.

Η αγορά υποδέχτηκε ένθερμα τη Sanae Takaichi μετά τη νίκη της

Οι αγορές αντέδρασαν άμεσα στη νίκη της. Ο δείκτης Nikkei στο Χρηματιστήριο του Τόκιο σημείωσε άνοδο σχεδόν 5% τη Δευτέρα, 6 Οκτωβρίου, ενώ άλλες ασιατικές αγορές κινήθηκαν επίσης ανοδικά. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης των ΗΠΑ σημείωσαν άνοδο και το πετρέλαιο κέρδισε περίπου 1 δολάριο το βαρέλι. Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες (LDP) εξέλεξαν την Takaichi, σύμμαχο του εκλιπόντος Shinzo Abe, ως ηγέτη τους, πιθανώς διασφαλίζοντας ότι θα συνεχίσει τις φιλικές προς την αγορά πολιτικές του. Ο Neil Newman, επικεφαλής στρατηγικής στην Astris Advisory Japan, δήλωσε στο πρακτορείο Associated Press: «Προφανώς, στους επενδυτές αρέσουν αυτά που είπε και σίγουρα σήμερα, κρίνοντας από τον αριθμό των μετοχών που κινήθηκαν και ποιες μετοχές κινήθηκαν, φαίνεται ότι μέχρι στιγμής καθοδηγούνται σε μεγάλο βαθμό από ξένους».

Η Takaichi έχει υποστηρίξει στο παρελθόν την αύξηση των δημοσίων δαπανών, ιδιαίτερα στον αμυντικό τομέα. Αναλυτές της Morgan Stanley σημειώνουν ότι η απόδοση των 30ετών ιαπωνικών ομολόγων, που θα μπορούσε να πέσει στο 3% με επικράτηση άλλου υποψηφίου, αναμένεται να ανέβει στο 3,35% με τη νίκη της. Ο πολιτικός αναλυτής Tobias Harris, βιογράφος του Shinzo Abe, εκτιμά ότι η Takaichi θα επιχειρήσει να αναβιώσει τον «Αμπεϊσμό», χωρίς όμως να διασφαλίζεται η σταθεροποίηση της πολιτικής σκηνής: «Είναι απίθανο η νίκη της να σηματοδοτήσει το τέλος της πολιτικής αστάθειας που επικρατεί τα τελευταία χρόνια».

«Δουλειά, δουλειά, δουλειά!»

Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Takaichi είναι τόσο οικονομικές όσο και δημογραφικές. Η Fitch Solutions επισημαίνει ότι πρέπει να ενισχύσει την οικονομική ανταγωνιστικότητα της Ιαπωνίας, να στηρίξει την τεχνολογική και βιομηχανική βάση της χώρας και να μετριάσει τις επιπτώσεις της γήρανσης και της μείωσης του πληθυσμού, όλα αυτά εν μέσω ενός κολοσσιαίου δημόσιου χρέους. Παράλληλα, καλείται να ισορροπήσει την αυστηρή πολιτική της ατζέντα με τις πιέσεις των αγορών και τις διεθνείς δεσμεύσεις, ένα καθήκον που έχει καταστήσει προηγούμενους πρωθυπουργούς θύματα πολιτικών τρικυμιών.

Η Sanae Takaichi δεν είναι σύμβολο προοδευτικής αλλαγής ή θηλυκής απελευθέρωσης· είναι μια πολιτικός που αντλεί δύναμη από τη σιδηρά πειθαρχία και τις παραδοσιακές αξίες, μια υπερσυντηρητική ηγέτης που λατρεύει την Thatcher και επιδιώκει να εφαρμόσει σκληρές πολιτικές στον μεταναστευτικό τομέα και την εθνική άμυνα. Η δήλωσή της στην ομιλία της, «Δουλειά! Δουλειά! Δουλειά!», δεν αποτελεί προτροπή για συλλογική πρόοδο, αλλά αναγγελία μιας ηγεσίας που δίνει απόλυτη προτεραιότητα στην πειθαρχία, τον έλεγχο και την αυστηρή εφαρμογή της πολιτικής της ατζέντας, εν μέσω ενός ασταθούς πολιτικού και οικονομικού τοπίου. Η Takaichi είναι άλλη μια απτή απόδειξη της ανόδου της ακροδεξιάς σε παγκόσμια κλίμακα και μια υπενθύμιση ότι η παρουσία μιας γυναίκας στην κορυφή της εξουσίας δεν συνεπάγεται απαραίτητα κάποια νίκη του φεμινισμού. Η ιστορία έχει δεκάδες Thatcher, Meloni και Takaichi που το επιβεβαιώνουν.


Demy: Όρια, φόβοι και η επιστροφή στον πυρήνα

Η Ειρήνη και η Έλενα υποδέχονται στο στούντιο τη Demy για μια ειλικρινή συζήτηση που θα σας αγγίξει περισσότερο από όσο φαντάζεστε.


READ MORE

ΑΠΟΡΡΗΤΟ