Στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τορόντο, πριν από λίγες μέρες, έκανε πρεμιέρα η νέα ταινία Christy της Sydney Sweeney, όπου η ανερχόμενη σταρ υποδύεται την πρωταθλήτρια μποξέρ Christy Martin, σε σκηνοθεσία του David Michôd. Η εντυπωσιακή καριέρα της Martin στο ρινγκ υπήρξε, σε μεγάλο βαθμό, υπεύθυνη για την καθιέρωση της γυναικείας πυγμαχίας στο mainstream κοινό.
Η Christy Renea Salters, γνωστή με το παρατσούκλι Coal Miner’s Daughter (καθώς ο πατέρας της εργαζόταν στα ανθρακωρυχεία), γεννήθηκε το 1968 στη Δυτική Βιρτζίνια. Από παιδί έπαιζε μπέιζμπολ και μπάσκετμπολ, ενώ στο λύκειο συμμετείχε σε παμπολιτιακούς αγώνες σε όλη τη χώρα. Σπούδασε με αθλητική υποτροφία στο Concord College, όπου πήρε πτυχίο στην εκπαίδευση, όμως η πραγματική της κλίση αποδείχτηκε αλλού. Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 άρχισε να συμμετέχει σε διαγωνισμούς Toughwoman, κερδίζοντας τρεις συνεχόμενους τίτλους. Το 1989 μπήκε επαγγελματικά στο ρινγκ: στα 21 της έδωσε τον πρώτο αγώνα της, με την Angela Buchanan, ο οποίος μετά από έξι γύρους κατέληξε σε ισοπαλία.
Μέσα σε λίγα χρόνια, με συνεχόμενες νίκες και εντυπωσιακά knockouts, η Martin κέρδισε το ενδιαφέρον του μεγαλύτερου promoter της εποχής, του Don King ( ο άντρας πίσω από τον θρυλικό αγώνα Rumble in the Jungle του Muhammad Ali). Ήταν η πρώτη γυναίκα που υπέγραψε με τον King. Στις αρχές του ’90, άρχισε να εμφανίζεται σε αγώνες που μέχρι τότε ήταν «αντρική υπόθεση», μάλιστα ως undercard σε διοργανώσεις των Mike Tyson, Evander Holyfield, Félix Trinidad και Julio César Chávez.
Η στιγμή που άλλαξε τα πάντα ήρθε στις 16 Μαρτίου 1996. Εκείνη τη νύχτα, στο MGM Grand του Λας Βέγκας, η Martin νίκησε την Ιρλανδή Deirdre Gogarty σε έναν αιματηρό, θεαματικό αγώνα που επισκίασε ακόμα και το σημαντικότερο ιβέντ της βραδιάς, τον αγώνα Tyson vs Bruno II. Το κοινό καθηλώθηκε.
Ένα μήνα αργότερα, η Christy εμφανίστηκε στο εξώφυλλο του Sports Illustrated με τον τίτλο «The Lady is a Champ». Ήταν η πρώτη γυναίκα πυγμάχος που κατάφερε κάτι τέτοιο στην ιστορία του περιοδικού. Το τεύχος εξαντλήθηκε παγκοσμίως. Από τότε, ο Τύπος τη χαρακτήρισε «την πιο επιτυχημένη και διάσημη γυναίκα πυγμάχος στην Αμερική» και «το πρόσωπο που κανονικοποίησε τη γυναικεία συμμετοχή στην πυγμαχία».
Η πορεία της συνεχίστηκε με εντυπωσιακές αναμετρήσεις, μεταξύ άλλων με τη Laila Ali, την Lucia Rijker και τη Holly Holm. Συνολικά κατέγραψε 49 νίκες, 7 ήττες και 3 ισοπαλίες, με 31 knockouts. Το 2009 κατέκτησε τον τίτλο WBC female super welterweight. Αποσύρθηκε το 2012.
Όμως, πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας, η προσωπική της ζωή ήταν μια κόλαση. Από το 1991 ήταν παντρεμένη με τον προπονητή της, Jim Martin, έναν άνδρα 25 χρόνια μεγαλύτερό της, που γνώριζε εξαρχής πως η Christy ήταν λεσβία. Στα απομνημονεύματά της, Fighting for Survival, περιγράφει τον γάμο τους ως σχέση βίας, ελέγχου και εκβιασμού. Ο Jim χρησιμοποιούσε τη σεξουαλικότητά της ως όπλο, απειλώντας ότι θα αποκαλύψει την «αληθινή» της ταυτότητα στο κοινό.
Ωστόσο, ακριβώς επειδή ζούμε σε έναν κόσμο όπου τα σώματά μας γίνονται αντικείμενα κτήσης, η φήμη της Christy σήμερα είναι αμετάκλητα συνδεδεμένη με την κακοποίηση που υπέστη από τον πρώην σύζυγό της. Το 2010, όταν η Christy αποφάσισε στα 40 της να τον αφήσει για μια άλλη γυναίκα (τη σύντροφο που είχε στο Λύκειο και την είχε ξαναβρεί στα social media), εκείνος προσπάθησε να τη δολοφονήσει. Τη μαχαίρωσε επανειλημμένα και την πυροβόλησε με το δικό της ροζ Glock εννέα χιλιοστών. Η επίθεση την άφησε με έναν διάτρητο πνεύμονα και μια σφαίρα καρφωμένη στην καρδιά, όμως, η Christy επέζησε ως εκ θαύματος. Ο Jim καταδικάστηκε το 2012 σε 25 χρόνια φυλάκισης για απόπειρα ανθρωποκτονίας και πέθανε στη φυλακή το 2024.
Η Christy όμως δεν σταμάτησε να μάχεται. Το 2014 εντάχθηκε στο International Women’s Boxing Hall of Fame, το 2016 έγινε η πρώτη γυναίκα που εκλέχθηκε στο Nevada Boxing Hall of Fame και το 2020 τιμήθηκε με την είσοδό της στο International Boxing Hall of Fame, την πρώτη χρονιά που γυναίκες μπήκαν ποτέ στην ψηφοφορία. Σήμερα είναι παντρεμένη με την πρώην αντίπαλό της στο ρινγκ, Lisa Holewyne, εργάζεται ως αναλύτρια και motivational speaker και διοργανώνει αγώνες μέσω της δικής της εταιρείας Christy Martin Promotions.
Και στο τέλος, η ζωή της Christy Martin μοιάζει με ένα αφήγημα που δεν γράφτηκε για να δίνει παρηγοριά. Οι νίκες της στο ρινγκ, τα εξώφυλλα, οι τίτλοι, τα knockout. Η αλήθεια της δεν κρύβεται στα εύσημα αλλά στις σιωπές ανάμεσα στους γύρους, στις μέρες μετά την επίθεση, στις ατέλειωτες ώρες που χρειάστηκε για να επανασυναρμολογήσει τον εαυτό της.
Η πορεία της περιέχει κάθε στοιχείο που οι ταινίες για πυγμάχους αγαπούν: ένταση, συγκρούσεις, προδοσίες, απροσδόκητα σωματικά και ψυχικά όρια, μια γυναίκα που σπάει τα όρια του κόσμου γύρω της. Και όμως, όσο κι αν η ζωή της φαίνεται να ήταν από πάντα γραφτό να μεταφερθεί στην οθόνη, μένει να δούμε αν θα μπορέσει να γίνει κάτι περισσότερο από ένα κινηματογραφικό κλισέ, αν δηλαδή η ταινία θα αποδώσει την αβεβαιότητα, τη μοναξιά και την επίμονη, αθόρυβη δύναμη που καθορίζουν πραγματικά την Christy. (Οι πρώτες κριτικές πάντως, δείχνουν μάλλον ότι ο Michôd δεν απέφυγε κανένα κλισέ).
Στο τέλος, αυτό που μένει είναι η ίδια: μια γυναίκα που δεν μπορεί να περιοριστεί σε κανένα σενάριο, καμία κάμερα δεν μπορεί να την αιχμαλωτίσει πλήρως. Η ζωή της είναι η δική της αφήγηση, άγρια, ακατανίκητη και αδιάλειπτα ανθρώπινη.
