Η φωτογραφία ως καλλιτεχνική αποτύπωση της εξουσίας και της μεγαλοπρέπειας βρίσκει την απόλυτη έκφρασή της στα νέα βασιλικά πορτραίτα του βασιλιά της Ισπανίας, Φελίπε ΣΤ’ και της συζύγου του, βασίλισσας Λετίθια. Τα έργα, που φέρουν την υπογραφή της διακεκριμένης Αμερικανίδας φωτογράφου Annie Leibovitz, παρουσιάζονται στο κτίριο της Τράπεζας της Ισπανίας, στο πλαίσιο της έκθεσης «Ο Τύραννος του Χρόνου».
Τα εντυπωσιακά πορτραίτα τραβήχτηκαν τον Φεβρουάριο του προηγούμενου έτους στο δωμάτιο Gasparini του Βασιλικού Παλατιού στη Μαδρίτη. Ο βασιλιάς Φελίπε απαθανατίστηκε φορώντας τη στρατιωτική του στολή, την οποία έχει φορέσει και σε άλλα επίσημα πορτραίτα. Σε αυτή την περίπτωση, πρόκειται για τη στολή του Αρχιστρατήγου του Ισπανικού Στρατού, στολισμένη με τα διακριτικά του βαθμού του και διάφορες τιμητικές διακρίσεις, συμπεριλαμβανομένου του Τάγματος του Καρόλου Γ’.
Η βασίλισσα Λετίθια, από την άλλη, επιλέγει μια πιο θεατρική παρουσίαση. Φορώντας ένα vintage στράπλες φόρεμα από μαύρο μεταξωτό τούλι του Ισπανού σχεδιαστή Cristóbal Balenciaga, συνδυασμένο με μία μεγαλοπρεπή κόκκινη εσάρπα, αποπνέει αέρα παλιάς ισπανικής αριστοκρατίας. Η εμφάνισή της ολοκληρώνεται με κοσμήματα από τη συλλογή της βασιλικής οικογένειας, συμπεριλαμβανομένου ενός περιδέραιου από μαργαριτάρια που ανήκε στη βασίλισσα Βικτώρια Ευγενία.
Η Annie Leibovitz, γνωστή για την ικανότητά της να αποτυπώνει την προσωπικότητα και τη δύναμη των θεμάτων της, επιλέγει μια ιδιαίτερη αισθητική για τα βασιλικά αυτά πορτραίτα. Οι εικόνες τους μοιάζουν περισσότερο με κλασικά ζωγραφικά πορτραίτα παρά με φωτογραφίες, καθώς η χρήση του φωτισμού, της σύνθεσης και των χρωμάτων παραπέμπει στα έργα του Βελάσκεθ. Η πρόθεση είναι ξεκάθαρη: να τοποθετηθούν οι μονάρχες μέσα σε μια ιστορική συνέχεια της ισπανικής πορτραίτας τέχνης, ενώ παράλληλα να αποδοθεί η μοντέρνα τους εικόνα.
Το βασιλικό ζεύγος παρευρέθηκε στην έκθεση, ποζάροντας δίπλα στα πορτραίτα τους και στη διάσημη φωτογράφο. Η κυκλοφορία των εικόνων συμπίπτει με τη 10η επέτειο της ανόδου του Φελίπε στον θρόνο, καθώς και με τα 20 χρόνια γάμου του ζεύγους, που γιορτάστηκαν τον Μάιο του προηγούμενου έτους. Από την ημέρα του γάμου τους στον καθεδρικό ναό της Almudena το 2004, όπου η τότε πριγκίπισσα Λετίθια φόρεσε ένα αριστοκρατικό μεταξωτό νυφικό του Manuel Pertegaz, μέχρι σήμερα, η βασιλική εικόνα του ζεύγους έχει εξελιχθεί, προσαρμοζόμενη στις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής.
Η επιλογή της Τράπεζας της Ισπανίας να επενδύσει στο συγκεκριμένο φωτογραφικό έργο ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Το κόστος των δύο πορτραίτων ανέρχεται στις 145.000 δολάρια, ποσό που υπογραμμίζει τη σημασία τους ως καλλιτεχνικά και ιστορικά τεκμήρια. Πρόκειται για τις πρώτες φωτογραφικές απεικονίσεις Ισπανών μονάρχων που εντάσσονται στη συλλογή της Τράπεζας, η οποία μέχρι σήμερα περιλάμβανε κυρίως ελαιογραφίες, όπως το πορτραίτο του Καρόλου Γ’ από τον Φρανθίσκο Γκόγια και τα πορτραίτα του Χουάν Κάρλος Α’ και της βασίλισσας Σοφίας από την Καρμέν Λαφόν.
Η Annie Leibovitz δεν είναι άγνωστη στον κόσμο των βασιλικών πορτραίτων. Έχει φωτογραφίσει τη βασίλισσα Ελισάβετ Β’ το 2007, σε μία από τις πιο εμβληματικές της λήψεις, αλλά και το 2016, απαθανατίζοντας τη μονάρχη με τα μέλη της οικογένειάς της. Το έργο της περιλαμβάνει επίσης εμβληματικές εικόνες διασημοτήτων, όπως η γυμνή εγκυμονούσα Demi Moore, ο John Lennon και η Yoko Ono, καθώς και πολυάριθμα εξώφυλλα του Vanity Fair.
Η φωτογραφική έκθεση «Ο Τύραννος του Χρόνου», στην οποία παρουσιάζονται τα πορτραίτα του βασιλικού ζεύγους, περιλαμβάνει συνολικά 50 έργα από 24 καλλιτέχνες και διερευνά το πέρασμα του χρόνου μέσω διαφόρων μορφών τέχνης. Άνοιξε για το κοινό στις 27 Νοεμβρίου 2024 και θα διαρκέσει έως τις 29 Μαρτίου 2025, με δωρεάν είσοδο, απαιτώντας όμως κράτηση εκ των προτέρων.
Η αποτύπωση της βασιλικής εικόνας είναι πάντα ένας διάλογος μεταξύ της παράδοσης και της σύγχρονης αισθητικής. Τα πορτραίτα του βασιλιά Φελίπε και της βασίλισσας Λετίθια από την Annie Leibovitz δεν αποτελούν απλώς μια νέα προσθήκη στη βασιλική εικονογραφία, αλλά έναν στοχασμό πάνω στην ίδια τη φύση της εξουσίας, της εικόνας και της τέχνης.
