Ο τέως βασιλιάς της Ισπανίας, Juan Carlos, έσπασε για πρώτη φορά τη σιωπή του γύρω από ένα μυστικό που τον στοιχειώνει εδώ και επτά δεκαετίες: τον θάνατο του μικρότερου αδελφού του, Alfonso. Στα 87 του σήμερα, και ζώντας εξόριστος στο Ντουμπάι, ο πρώην μονάρχης δημοσίευσε τα απομνημονεύματά του, ένα βιβλίο 500 σελίδων με τίτλο «Juan Carlos I d’Espagne: Réconciliation», όπου επιχειρεί μια δημόσια συμφιλίωση με το παρελθόν και ίσως, με τον ίδιο του τον εαυτό.
Για πρώτη φορά, ο Juan Carlos περιγράφει με συγκλονιστική ειλικρίνεια τη μέρα που, σε ηλικία 18 ετών, πυροβόλησε κατά λάθος τον 14χρονο Alfonso στο σπίτι της οικογένειάς τους στην Πορτογαλία, στις 29 Μαρτίου 1956. «Δεν θα συνέλθω ποτέ από αυτή την τραγωδία. Η βαρύτητά της θα με συνοδεύει για πάντα», γράφει. Ήταν Μεγάλη Πέμπτη, ο μικρός Alfonso είχε γυρίσει μόλις από την εκκλησία και περίμενε τον μεγαλύτερό του αδερφό. Θα τον έβλεπε μετά από καιρό, αφού ο Juan Carlos φοιτούσε σε στρατιωτική ακαδημία μακριά από το σπίτι.
@birgit.marie Did Juan Carlos of Spain 💀 his own younger brother? #royals #royalty #spanishroyals #spanishroyapfamily #juancarlos #kingjuancarlos #infantealfonso #spain #reyjuancarlos #espana #casareal #fy #fyp ♬ Anti-Hero - Vitamin String Quartet
Στο σύντομο κεφάλαιο με τίτλο «Η Τραγωδία», ο Juan Carlos εξηγεί πως εκείνος και ο αδελφός του «έπαιζαν» με ένα πιστόλι, πιστεύοντας πως ήταν άδειο. «Είχαμε βγάλει τον γεμιστήρα. Δεν είχαμε ιδέα ότι είχε μείνει μια σφαίρα στη θαλάμη», σημειώνει, περιγράφοντας τη φρίκη που ακολούθησε: «Ένας πυροβολισμός ακούστηκε στον αέρα, η σφαίρα εξοστρακίστηκε και χτύπησε τον αδελφό μου κατευθείαν στο μέτωπο. Πέθανε στην αγκαλιά του πατέρα μας».
Το δυστύχημα δεν ερευνήθηκε ποτέ δικαστικά, ενώ οι συνθήκες του παραμένουν ασαφείς. Η βασιλική οικογένεια, μέσα από ανακοίνωση, είχε δηλώσει πως ο Alfonso ήταν εκείνος που τράβηξε τη σκανδάλη, χωρίς να γνωρίζει ότι το όπλο είχε σφαίρα. Παρ' όλα αυτά, για χρόνια υπήρχαν φήμες ότι ο Juan Carlos ήταν ο πραγματικός υπαίτιος. Κάποιες μαρτυρίες υποστηρίζουν πως ο Juan Carlos σημάδεψε τον Alfonso χωρίς να γνωρίζει πως το όπλο ήταν γεμάτο, όπως προαναφέρθηκε· άλλες ότι η σφαίρα εξοστρακίστηκε ή ότι μια πόρτα χτύπησε το χέρι του νεαρού πρίγκιπα, προκαλώντας την εκπυρσοκρότηση. Μία ακόμη εκδοχή θέλει τον Juan Carlos να καθαρίζει ένα πιστόλι –δώρο του Francisco Franco– όταν συνέβη το μοιραίο.
Η εικόνα του πατέρα τους, του κόμη της Βαρκελώνης, είναι εξίσου δραματική: «Ορκίσου μου ότι δεν το έκανες επίτηδες!», φέρεται να του φώναξε, προτού σκεπάσει το άψυχο σώμα του Alfonso με την ισπανική σημαία και πετάξει το όπλο στη θάλασσα. Ο Juan Carlos στάλθηκε ξανά στη στρατιωτική ακαδημία, αποκομμένος από τον πατέρα του και βυθισμένος σε ενοχές.
Ακολουθεί ένα σπάνιο βίντεο από την κηδεία του πρίγκιπα Alfonso
«Υπάρχει ένα “πριν” και ένα “μετά”», γράφει. «Ακόμα μου είναι δύσκολο να μιλήσω γι’ αυτό, και το σκέφτομαι κάθε μέρα… Μου λείπει, εύχομαι να μπορούσα να τον έχω δίπλα μου και να του μιλήσω. Έχασα έναν φίλο, έναν έμπιστο. Μου άφησε ένα τεράστιο κενό. Αν δεν είχε πεθάνει, η ζωή μου θα ήταν λιγότερο σκοτεινή, λιγότερο δυστυχισμένη».
Το βιβλίο, χωρισμένο σε επτά μέρη, θα κυκλοφορήσει στα ισπανικά τον Δεκέμβριο, σηματοδοτώντας τα 50 χρόνια από τον θάνατο του Francisco Franco και την αποκατάσταση της μοναρχίας. Η Γαλλίδα συγγραφέας και ιστορικός Laurence Debray, που πέρασε δύο χρόνια παίρνοντας συνεντεύξεις από τον Juan Carlos στο Άμπου Ντάμπι, περιγράφει το έργο ως «αρκετά αποκαλυπτικό», μια κατάθεση εξομολογητική και αφοπλιστικά ανθρώπινη. Θυμίζουμε ότι σε άλλο σημείο της αυτοβιογραφίας του, είχε μιλήσει για πρώτη φορά για τις φήμες που τον ήθελαν ζευγάρι με την πριγκίπισσα Diana. Ο τέως βασιλιάς είχε διαψεύσει τις φήμες, ενώ περιέγραψε την αείμνηστη Diana με όχι ιδιαίτερα κολακευτικά σχόλια.
Ο Juan Carlos, που γεννήθηκε στη Ρώμη το 1938 κατά την εξορία της οικογένειάς του, υπήρξε προστατευόμενο παιδί του Franco, ο οποίος τον προόριζε για διάδοχο. Όπως σημειώνει ο Βρετανός βιογράφος του, Paul Preston, «οι στερήσεις που βίωσε ως παιδί και έφηβος ίσως εξηγούν την απληστία του, την επιθυμία του να συγκεντρώνει πλούτο με κάθε δυνατό τρόπο».
Αν και στη διάρκεια της βασιλείας του (1975–2014) απολάμβανε ευρείας δημοτικότητας, η πτώση του ήταν θεαματική. Το 2012, αποκαλύφθηκε ότι είχε ταξιδέψει στη Botswana για σαφάρι ελεφάντων με την ερωμένη του, Corinna Larsen, την ώρα που η Ισπανία βυθιζόταν στην οικονομική κρίση. Ήταν ένα μεγάλο σκάνδαλο που προκάλεσε λαϊκή οργή και σήμανε την αρχή του τέλους.
Το 2014 παραιτήθηκε, και το 2020 εγκατέλειψε τη χώρα για να μην πλήξει τη βασιλεία του γιου του, Felipe. Έκτοτε, του αφαιρέθηκε η ετήσια επιχορήγηση των 200.000 ευρώ, ενώ οι έρευνες για υποθέσεις διαφθοράς στη Σαουδική Αραβία τελικά έκλεισαν. Η αγωγή 145 εκατ. ευρώ της Corinna Larsen για παρενόχληση απορρίφθηκε από βρετανικό δικαστήριο.
Στις τελευταίες σελίδες των απομνημονευμάτων του, ο Juan Carlos παραδέχεται: δεν είναι άγιος. Αναγνωρίζει τα λάθη του και γράφει πως η εξορία τον έχει «αλλάξει βαθιά ως άνθρωπο». Μένει να φανεί αν αυτή η καθυστερημένη εξομολόγηση λειτουργεί ως λύτρωση ή απλώς ως το ύστατο κεφάλαιο μιας ζωής σφραγισμένης από ενοχή, εξουσία και σιωπή.
