Μίμης Πλέσσας: Η μυθιστορηματική ζωή του εμβληματικού συνθέτη

«Η σχέση με το χρόνο που περνάει είναι η καλύτερη. Γιατί πέρασε, με άγγιξε, με σημάδεψε και παραμονεύει. Δεν με τρομάζει ο θάνατος, έχω συμφιλιωθεί μαζί του» είχε πει σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Μίμης Πλέσσας. Ο συνθέτης έφυγε από την ζωή λίγο πριν συμπληρώσει τα 100 του χρόνια: ογκόλιθος της Ελληνικής μουσικής, δημιουργός εμβληματικών, αξέχαστων τραγουδιών που αποτέλεσαν το soundtrack της ζωής εκατομμύρια Ελλήνων.

Γεννημένος στο κέντρο της Αθήνας με καταγωγή από την Ζάκυνθο, ο Μίμης Πλέσσας ήταν έξι ετών πέθανε η γιαγιά του. Το 1929 «το πένθος ήταν πένθος», όπως είχε πει σε συνέντευξή του στο Βήμα. Μια μέρα άνοιξε κρυφά το πιάνο και άρχισε να παίζει με τα πλήκτραΣ. ύντομα θα μπορούσε να γράψει τις δικές του συνθέσεις. Το πρώτο φλερτ με την «ασπρόμαυρη ερωμένη» όπως αποκαλούσε πάντα το πιάνο είχε γίνει.

Σε ηλικία 15 ετών έγινε ο πρώτος σολίστ πιάνου στο τότε Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας.
Αντί για μουσική όμως, τελικά σπούδασε Χημεία.
Όταν τελείωσε την Λεόντειο και ανακοίνωσε στην μητέρα του ότι ήθελε να γίνει μουσικός εκείνη «γούρλωσε τα μάτια της και μου είπε “ευχή και κατάρα να μην γίνεις ποτέ μουσικάντης!” Έπρεπε να γίνω επιστήμονας».

Σπούδασε στη Φυσικομαθηματική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Χημεία στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
«Δε θυμάμαι να υπήρξε μεγαλύτερο σοκ στη ζωή μου από το θάνατο της μητέρας μου στην Κατοχή. Είχα αριστεύσει στο πανεπιστήμιο. Της είπα «Μανούλα αρίστευσα». Βουρκώνει με αγκαλιάζει και πεθαίνει…» είχε αφηγηθεί στον Γιάννη Βίτσα. «Στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο από την πείνα ήμουν προφυματικός. Τρώγαμε μια φορά την εβδομάδα. Έτρωγα ένα ψωμάκι που μας έδιναν οι Ιταλοί κάθε φορά που ξεφορτώναμε ένα πτώμα από αβιταμίνωσή….

Δεν εγκατέλειψε όμως ποτέ το πιάνο. Παράλληλα με τις σπουδές του έπαιζε στα καμπαρέ από τις 9 το βράδυ ως τις 6 το πρωί. Τα χέρια του μάτωναν. «Έπρεπε να ζήσω την κατεστραμμένη μου οικογένεια» είχε πει στον Γιάννη Ζουμπουλάκη το 2013.

«Στην Αμερική πήγα το 1950, ως ειδικός στην αγορά μηχανημάτων κλωστοϋφαντουργίας της οικογενειακής μας εταιρείας» είχε διηγηθεί στην Lifo. «Εκεί ήταν που η τύχη με βοήθησε ώστε να συνδεθώ με τον μεγάλο σαξοφωνίστα Lester Young, ο οποίος περιόδευε με το κουαρτέτο του» «Ένα βράδυ, λοιπόν, έλειπε ο πιανίστας του. Κάποιος που με ήξερε από τις εκπομπές μου στο KDAL με σύστησε ως «jazz pianist from Greece», δηλαδή ως έναν Έλληνα τζαζίστα. Θυμάμαι, σαν να 'ναι τώρα, τον Lester Young να ξεκινάει το «Yesterdays» του Jerome Kern. Σύντομα ξεχάστηκα, παρασυρμένος από τη σοβαρότητα των μουσικών διαλόγων, που, όσο πέρναγε η ώρα, γίνονταν όλο και πιο περιεκτικοί. Όταν τελειώσαμε, ήμασταν ευτυχισμένοι και αισθανόμασταν γεμάτοι από μουσική. Ο Lester με πλησίασε και γελώντας μου είπε: «Έι, Dee (από το Dimitri), έχεις πρόβλημα με το χρώμα του δέρματός σου, να το κοιτάξεις». Με τον τρόπο του είχε φροντίσει να εξισώσει τη μουσική μου ευαισθησία με τη νέγρικη μοναδικότητα.»

Το 1952, νεαρός πιανίστας ακόμα, τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο μουσικής του Πανεπιστημίου της Μινεσότα.
«Δεν υπάρχει Έλληνας που να έχει δεχθεί περισσότερους ψόγους και κατηγορίες. Έλεγαν αυτός δε ξέρει τι κάνει. Αυτά που παίζει είναι αμερικανικά δεν είναι δικά μας…» θα έλεγε στον Γιάννη Βίτσα: «Έχω γράψει 3320 τραγούδια. Έχω και αντίστοιχο βραβείο από την ΑΕΠΙ. Ήμουν παρά πολύ φίλος τόσο με το Χατζιδάκι, όσο και με το Θεοδωράκη….Ο Μάνος Χατζηδάκις σήκωνε το τηλέφωνο και έλεγε στον παλιό Καραμανλή «Με στεναχωρεί η Λυρική». Την άλλη ώρα τον είχε κάνει διευθυντή…Να ζητήσω εγώ βοήθεια για να υπάρξει το έργο μου; Θα έπρεπε προηγουμένως να αυτομαστιγωθώ.

Οι μουσικές του για τον κινηματογράφο είναι μνημειώδεις: «Στην αρχή ο Φίνος δεν με ήθελε, γιατί δεν είχα γράψει ούτε ένα τραγούδι. Ο Δαλιανίδης ήταν εκείνος που επέμεινε να γράψω τη μουσική για τις ταινίες: Νόμος 4000, Ίλιγγος, Στεφανία, Στον αστερισμό της Παρθένου κ.λπ.» θα έλεγε στην Lifo. Έχει στο ενεργητικό του περισσότερες από 100 ταινίες αλλά και δεκάδες θεατρικές παραστάσεις.

Είχε συνεργαστεί με τις μεγαλύτερες Ελληνικές φωνές. Η Νάνα Μούσχουρη κάποτε είχε πει ότι μπορεί να οφείλει στον Χατζιδάκι μεγάλο μέρος της δισκογραφίας της, στον Πλέσσα όμως χρωστά τον τρόπο που στάθηκε στις διεθνείς μουσικές σκηνές.

Ο ίδιος θα έλεγε: «Η Τζένη Βάνου είναι ανεπανάληπτη, μοναδική. Δε τη βάζω δίπλα σε καμία από τις άλλες μου ερμηνεύτριες και μούσες. Τη Μαρινέλλα τη λέω κοκαλένια μου. Την εποχή που ο Καζαντζίδης έλεγε Κίτσα τη Μαρινέλλα, εγώ της έδωσα ένα τραγούδι και μ αυτό έγινε η πρώτη κυρία του τραγουδιού.»

Σε συνέντευξή του είχε δηλώσει πως ο Γιάννης Πουλόπουλος, ένας από τους πιο αγαπημένους του ερμηνευτές τον είχε προδώσει. «Όλοι με εκμεταλλεύτηκαν. Με άφησε και κανείς ανεκμετάλλευτο; Με την κάκιστη έννοια. Και με αυτά τα τραγούδια έκαναν τις τεράστιες καριέρες τους» είχε πει με άλλη αφορμή.

«Χρωστάω ακόμα ένα συγνώμη στον Τόλη Βοσκόπουλο» θα έλεγε ωστόσο στον Γιάννη Βίτσα: « Όταν ο Δαλιανίδης μου είπε «Αρκετά πια με τον Πουλόπουλο» εγώ επηρμένος, εγωιστικά σκεπτόμενος, του είπα «Θα σου στείλω κάποιον να σου γράψει μουσική για το τραγούδι που θα πει ο Βοσκόπουλος. Αρνήθηκα τον άνθρωπο που αμέσως μετά μου είπε «Θέλω να με αφήσεις να σου δείξω τι μπορώ να κάνω με ένα τραγούδι σου»…

«Στην αρχή ο Τόλης Βοσκόπουλος μου ζητούσε να του γράψω τραγούδια, αλλά δεν ήθελα. Γιατί να θέλω; Ο Τόλης ήταν τότε πολύ μεγάλη φίρμα και σαν τέτοια έκανε ότι ήθελε στο πεντάγραμμο, στην οθόνη…

Έτσι, λοιπόν, πραγματικά, ήρθε στο σπίτι, του έγραψα αυτό που εκείνος νόμιζε ότι θα μπορέσει να τον βοηθήσει. Το αποτέλεσμα αυτών των αρνήσεων και των αποδοχών ήταν η συγκλονιστική συνεργασία που έχουμε με τον Τόλη».

Σημαδιακή ήταν η συνάντηση του με την μουσική παραγωγό και δημοσιογράφο Λουκίλλα Καρέρ: Τους χώριζαν δεκαετίες, έγινε όμως η σύντροφος της ζωής του και η δημιουργι κή της φύση ένεπνεε την δική του μέχρι τέλους. Η ίδια έχει αφηγηθεί για την γνωριμία τους: «Πήγα με τους γονείς και την αδελφή μου στο "Michel" της οδού Φιλελλήνων, στο Σύνταγμα, το βράδυ της ονομαστικής μου γιορτής. Εκεί συναντιούνταν μουσικά κάθε βράδυ ο Μίμης Πλέσσας με τον Γιώργο Κατσαρό. Τον Μίμη δεν τον γνώριζα προσωπικά αλλά λάτρευα τα τραγούδια του, ενώ με τον Γιώργο Κατσαρό γνωριζόμασταν. Ήξερε ότι ένα από τα πολύ αγαπημένα μου τραγούδια ήταν το "Η πρώτη μας νύχτα", πλησίασε στο τραπέζι μας και το έπαιξε με το σαξόφωνό του. Ο Μίμης, που ήταν καθισμένος στο πιάνο, είδε τη σκηνή αυτή και φρόντισε στο πρώτο διάλειμμα να έρθει να χαιρετήσει τους γονείς μου, με τους οποίους γνωρίζονταν. Τότε γύρισε σε εμένα και μου είπε την επική ατάκα: "Κορίτσι μου, το τραγούδι με το οποίο σου ευχήθηκε ο συνάδελφος, είναι δικό μου". Για να του απαντήσω: "Το ξέρω, κύριε Πλέσσα. Γνωρίζω όλο σας το έργο και ομολογώ ότι απόψε δεν άκουσα πολλά από τα αγαπημένα μου τραγούδια. Αν και δικά σας, δεν τα βάλατε στο πρόγραμμά σας"», είχε αποκαλύψει στο παρελθόν η Λουκίλα Καρρέρ. "Όταν γνωριστήκαμε με τον Μίμη δεν ήθελαν, υπήρχε μεγάλη αντίδραση από τους γονείς μου. Όμως, πάνε αυτά, έχουν φύγει και οι γονείς μου. Αλλά είχαν αντίδραση".

Η Λουκίλα Καρρέρ είχε μιλήσει στην εκπομπή Happy Day και για το μυστικό της μακροζωίας του συνθέτη που παρέμεινε δραστήριος μέχρι τέλους. «Το μυστικό της μακροζωίας είναι η ηρεμία του η αγάπη, η γαλήνη. Το ότι έκανε ό,τι ήθελε πάντα. Ποτέ δεν άκουσε τη συνταγή ότι πρέπει να τρως φρούτα και λαχανικά. Δεν έφαγε ποτέ του κρέας, έτρωγε μόνο ό,τι ήθελε. Ήθελε να τρώει αυγά και γλυκά, αυτό έκανε. Και δεν άκουγε κανέναν, αυτό ήθελε, θέλει και κάνει. Συν το ότι έδωσε πολλή αγάπη και εισπράττει πολλή αγάπη»