Μαρίν Λε Πεν: Από την κακή σχέση με τον πατέρα της, Ζαν-Μαρί, στον πολιτικό της θάνατο

Η πολύκροτη υπόθεση που αφορούσε τη Μαρίν Λε Πεν και άλλα 24 άτομα, μεταξύ των οποίων Γάλλοι νομοθέτες και ευρωβουλευτές, έφτασε στο τέλος της, με το Δικαστήριο του Παρισιού να ανακοινώνει την ετυμηγορία του. Η απόφαση ήταν καταδικαστική, με αποτέλεσμα όλοι οι εμπλεκόμενοι να αποκλειστούν από την άσκηση ή τη διεκδίκηση δημόσιων αξιωμάτων.

Η Λε Πεν κρίθηκε ένοχη για υπεξαίρεση δημόσιων πόρων ύψους 474.000 ευρώ, ποσό που φέρεται να προοριζόταν για τέσσερις κοινοβουλευτικούς βοηθούς, οι οποίοι, σύμφωνα με το δικαστήριο, εργάζονταν στην πραγματικότητα για το κόμμα της. Η συνολική ζημία που προκάλεσε το σύστημα αυτό εκτιμάται στα 2,9 εκατομμύρια ευρώ, ενώ συνολικά η υπόθεση αφορά υπεξαίρεση περίπου 7 εκατομμυρίων ευρώ από ευρωπαϊκά κονδύλια. Το δικαστήριο αποφάνθηκε επίσης ότι η πολιτικός τα γνώριζε όλα αυτά από το 2009. Κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας η Μαρίν Λεπέν δήλωσε αθώα ενώ αποχώρησε πριν ακούσει το σύνολο της ποινής της.

Οι κατηγορούμενοι είχαν υπογράψει πλασματικές συμβάσεις, όπως κατέληξε το δικαστήριο, δημιουργώντας ένα οργανωμένο σύστημα εκμετάλλευσης ευρωπαϊκών χρημάτων για κομματικούς σκοπούς. Αν και η Λε Πεν αρνείται τις κατηγορίες και δηλώνει πως η υπόθεση έχει πολιτικά κίνητρα με σκοπό να εμποδιστεί η υποψηφιότητά της στις προεδρικές εκλογές του 2027, η καταδίκη της δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους για το πολιτικό της μέλλον. Συγκεκριμένα, το δικαστήριο της επέβαλε, μεταξύ άλλων, ποινή στέρησης του δικαιώματος του εκλέγεσθαι πέντε ετών.

Η ίδια αναμένεται να ασκήσει έφεση, γεγονός που θα μπορούσε να αναστείλει την εφαρμογή της ποινής έως ότου εκδοθεί τελεσίδικη απόφαση. Αν, ωστόσο, η απαγόρευση συμμετοχής στις εκλογές εφαρμοστεί άμεσα, η Λε Πεν ενδέχεται να μείνει εκτός πολιτικής σκηνής για τα επόμενα χρόνια, κάτι που θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στο γαλλικό πολιτικό τοπίο.

Η κακή σχέση με τον πατέρα της, Ζαν-Μαρί Λε Πεν

Η σχέση μεταξύ της Μαρίν και του Ζαν-Μαρί Λε Πεν ήταν πάντα περίπλοκη, γεμάτη εντάσεις και αντιφάσεις. Το 2015, η Μαρίν Λε Πεν πήρε την τολμηρή απόφαση να διαγράψει τον πατέρα της από το κόμμα που ο ίδιος ίδρυσε, το Εθνικό Μέτωπο, μετά από σειρά προκλητικών και αντισημιτικών δηλώσεών του. Ο Ζαν-Μαρί Λε Πεν είχε χαρακτηρίσει το Ολοκαύτωμα ως «λεπτομέρεια της ιστορίας», μια δήλωση που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και έφερε σε δύσκολη θέση την ηγεσία του κόμματος. ​Εκείνη την περίοδο, μάλιστα, η Μαρίν βρισκόταν σε μακροχρόνια σχέση με έναν Εβραίο άνδρα από την Αλγερία.

Η απόφαση να διαγράψει τον πατέρα της δεν ήταν απλώς μια πολιτική κίνηση, αλλά μια βαθιά προσωπική ρήξη. Ο Ζαν-Μαρί Λε Πεν αντέδρασε έντονα, δηλώνοντας ότι «ντρέπεται» που η κόρη του φέρει το όνομά του και εκφράζοντας την αντίθεσή του στην ενδεχόμενη εκλογή της στην προεδρία της Γαλλίας. Η Μαρίν, από την πλευρά της, προσπάθησε να αποστασιοποιηθεί από το ακραίο παρελθόν του κόμματος, επιδιώκοντας να το μεταμορφώσει σε μια πιο αποδεκτή πολιτική δύναμη.​

Ωστόσο, οι σκιές του παρελθόντος είναι δύσκολο να διαλυθούν. Οι δηλώσεις και οι ενέργειες του Ζαν-Μαρί Λε Πεν συνεχίζουν να βαραίνουν την εικόνα της Μαρίν, υπενθυμίζοντας σε όλους τις ρίζες από τις οποίες προσπαθεί να ξεφύγει. Η διαγραφή του πατέρα της από το κόμμα ήταν μια προσπάθεια να κλείσει αυτό το κεφάλαιο, αλλά οι πληγές παραμένουν ανοιχτές, τόσο σε προσωπικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο.​

Η Μαρίν Λε Πεν βρίσκεται σε μια διαρκή πάλη με την κληρονομιά του πατέρα της, προσπαθώντας να ισορροπήσει μεταξύ της ανάγκης για ανανέωση και του βάρους ενός παρελθόντος που δεν μπορεί εύκολα να αποτινάξει.

Η απόφαση της διαγραφής του πατέρα της από το κόμμα, εξυπηρετούσε έναν συγκεκριμένο σκοπό: την αποδαιμονοποίηση του κόμματος και την προσέλκυση ενός ευρύτερου εκλογικού ακροατηρίου. Η απόπειρα μετασχηματισμού του Εθνικού Μετώπου (μετέπειτα Εθνικού Συναγερμού) σε ένα πιο «αποδεκτό» πολιτικό κόμμα δεν αναιρεί τις ριζωμένες ακροδεξιές του θέσεις. Η ίδια η Μαρίν Λε Πεν έχει διατηρήσει σκληρές απόψεις για θέματα όπως η μετανάστευση, η εθνική ταυτότητα και ο εθνικισμός, παραμένοντας πιστή στις βασικές αρχές που εμβολίασε ο πατέρας της από την ίδρυση του κόμματος.

Οι διαφωνίες μεταξύ της Μαρίν και του Ζαν-Μαρί Λε Πεν δεν ξεκίνησαν το 2015. Ήδη από τη στιγμή που ανέλαβε την ηγεσία του κόμματος το 2011, υπήρχαν εντάσεις σχετικά με τη στρατηγική που έπρεπε να ακολουθήσει το Εθνικό Μέτωπο. Ο Ζαν-Μαρί Λε Πεν, γνωστός για τις προκλητικές και συχνά ακραίες δηλώσεις του, είχε χαρακτηριστεί ως «βαρίδι» για το κόμμα, καθώς οι απόψεις του προκαλούσαν διαμάχες.

Ωστόσο, παρά τις εσωτερικές αυτές συγκρούσεις, η ίδια δεν απέκλινε ποτέ ουσιαστικά από τη σκληροπυρηνική ιδεολογία του Εθνικού Μετώπου. Οι πολιτικές της θέσεις, η επιθετική ρητορική της ενάντια στους μετανάστες και η ευρωπαϊκή της πολιτική αποδεικνύουν ότι η αποστασιοποίησή της από τον πατέρα της ήταν περισσότερο επικοινωνιακή και λιγότερο ιδεολογική. Με άλλα λόγια, το γεγονός ότι επέλεξε να τον διαγράψει από το κόμμα δεν σημαίνει ότι εγκατέλειψε τις αρχές του, αλλά ότι τις προσάρμοσε στη σύγχρονη πολιτική πραγματικότητα για να κερδίσει περισσότερη εκλογική αποδοχή.

Η αντιπαράθεση όμως δεν περιορίστηκε στη σχέση πατέρα-κόρης. Ο θάνατος του Ζαν-Μαρί Λε Πεν επανέφερε στο προσκήνιο τις εσωτερικές διαμάχες μέσα στην ακροδεξιά δυναστεία. Η ανιψιά της, Μαριόν Μαρεσάλ, η οποία παραμένει πιστή στη σκληροπυρηνική γραμμή του παππού της, εμφανίζεται ως ανταγωνίστρια της Μαρίν για την ηγεσία του χώρου. Η Μαρεσάλ είχε στηρίξει τον ακροδεξιό Ερίκ Ζεμούρ αντί της θείας της το 2022, ενώ έχει ιδρύσει το δικό της κόμμα, αμφισβητώντας έμπρακτα την πρωτοκαθεδρία της Μαρίν στον χώρο της γαλλικής άκρας δεξιάς. Ο ίδιος ο Ζαν-Μαρί Λε Πεν είχε στηρίξει τη Μαριόν Μαρεσάλ σε διάφορες στιγμές, δημιουργώντας εντάσεις εντός της οικογένειας.

Μαρίν Λε Πέν - Καθρέφτης της γαλλικής ακροδεξίας του 21ου αιώνα

Η Μαρίν Λε Πεν δεν είναι απλώς ένα πολιτικό πρόσωπο. Είναι ένα σύμβολο μιας διαρκώς μεταβαλλόμενης Γαλλίας, μιας χώρας που πάλλεται ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον της, που ψάχνει τη θέση της σε έναν κόσμο που φαίνεται να περιστρέφεται εκτός ελέγχου. Η ιστορία της δεν ξεκινά από τη δική της προσωπική πορεία, αλλά από τον πατέρα της, τον Ζαν-Μαρί Λε Πεν, έναν άνδρα που κατασκεύασε ένα κόμμα και μια ολόκληρη πολιτική φιλοσοφία από τα αποκαΐδια του γαλλικού εθνικισμού. Ο ίδιος υπήρξε αμφιλεγόμενος, φιγούρα διχαστική, ένας άνθρωπος που έφερε την ακροδεξιά στον πυρήνα της γαλλικής πολιτικής, αλλά και ένας πατέρας που η κόρη του έπρεπε να αποκηρύξει για να μπορέσει να σταθεί μόνη της.

Αν παρακολουθήσεις την πορεία της Μαρίν Λε Πεν, είναι δύσκολο να πεις αν έφτιαξε μια πολιτική καριέρα από την απόσταση που κράτησε από τον πατέρα της ή αν παρέμεινε μια προσεκτικά μεταμφιεσμένη συνέχεια του. Ξεκίνησε ως νομικός, ως δικηγόρος, ένας ρόλος που ενέχει μια συγκεκριμένη αίσθηση δικαιοσύνης, έστω και συμβατικής. Έπειτα πέρασε στην πολιτική, πρώτα ως ευρωβουλευτής, έπειτα ως πρόεδρος του Εθνικού Μετώπου, με το οποίο προσπάθησε να δημιουργήσει ένα νέο, πιο αποδεκτό αφήγημα της γαλλικής ακροδεξιάς. Το όνομα του κόμματος άλλαξε—από Εθνικό Μέτωπο σε Εθνική Συσπείρωση—σαν να προσπαθούσε να διαγράψει την ιστορία του, αλλά η ουσία παρέμεινε ίδια.

Η Λε Πεν ξέρει να μιλάει στη Γαλλία που αισθάνεται πως χάνει κάτι. Σε μια χώρα που κάποτε έβλεπε τον εαυτό της ως παγκόσμια υπερδύναμη, ως φάρο πολιτισμού, ως το κέντρο του κόσμου, και που τώρα αναρωτιέται αν έχει απομείνει τίποτα από αυτή τη λάμψη. Χρησιμοποιεί τις λέξεις προσεκτικά—πατριωτισμός αντί για εθνικισμός, κυριαρχία αντί για απομόνωση, προστασία αντί για αποκλεισμό. Ξέρει ότι η Γαλλία του 21ου αιώνα δεν είναι η Γαλλία του πατέρα της, αλλά ένα έθνος που φοβάται την παγκοσμιοποίηση, τη μετανάστευση, την ίδια την αλλαγή.

Και όμως, η Μαρίν Λε Πεν είναι περισσότερο μια εικόνα παρά ένα άτομο. Μπορείς να τη δεις σε προεκλογικές αφίσες, με το σήμα κατατεθέν της ήρεμης αλλά αποφασιστικής έκφρασης, σαν να κρατάει την ισορροπία μεταξύ της οργής και της αξιοπρέπειας. Μπορείς να τη δεις στις τηλεοπτικές της εμφανίσεις, όπου είναι σκληρή, υπολογιστική, αλλά ποτέ ανοιχτά επιθετική. Είναι η πολιτικός που ξέρει πως η δύναμή της προέρχεται από το γεγονός ότι οι υποστηρικτές της δεν βλέπουν σε αυτήν μια εξτρεμίστρια, αλλά μια υπερασπίστρια της τάξης που φοβούνται πως έχει χαθεί.

Οι πολιτικές της θέσεις έχουν περάσει από πολλά στάδια, όπως ακριβώς και η δημόσια εικόνα της. Ήταν κάποτε ανοιχτά αντι-ευρωπαϊκή, ζητούσε το Frexit, την επιστροφή στο φράγκο, τη διάλυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μετά, όταν κατάλαβε πως αυτό δεν ήταν πολιτικά βιώσιμο, μαλάκωσε τη στάση της, έγινε η φωνή μιας «Ευρώπης των Εθνών», όχι μιας Ευρώπης που καταργεί τις εθνικές ταυτότητες. Στην οικονομία, από αυστηρή νεοφιλελεύθερη μεταμορφώθηκε σε κάποια που προωθεί έναν οικονομικό προστατευτισμό, έναν κρατισμό που φαίνεται πιο αρεστός σε μια εργατική τάξη που αισθάνεται πως εγκαταλείφθηκε από την παγκοσμιοποίηση.

Και όμως, η Λε Πεν είναι κάτι περισσότερο από τις πολιτικές της θέσεις. Είναι το σύμβολο μιας σύγχρονης δεξιάς που δεν θέλει να αποκαλείται ακροδεξιά, αλλά που παίζει με τα ίδια συναισθήματα που έθρεψαν την ακροδεξιά επί δεκαετίες—το φόβο, την απογοήτευση, την αίσθηση απώλειας. Οι οπαδοί της δεν την ακολουθούν απαραίτητα επειδή συμφωνούν με όλα όσα λέει, αλλά επειδή αισθάνονται πως είναι η μόνη που τους ακούει.

Τώρα, όμως, με την καταδίκη της για υπεξαίρεση δημόσιων πόρων, η ιστορία της αποκτά μια νέα διάσταση. Η πολιτικός που κατήγγειλε τη διαφθορά της ελίτ βρίσκεται η ίδια αντιμέτωπη με κατηγορίες για παράνομη χρήση ευρωπαϊκών κονδυλίων. Το αν αυτό θα σημάνει το τέλος της πολιτικής της πορείας ή αν θα καταφέρει να μετατρέψει αυτή την κρίση σε νέο όπλο της—μια αφήγηση διωγμού από το σύστημα—παραμένει ανοιχτό.

Η Μαρίν Λε Πεν είναι ένας καθρέφτης της σύγχρονης Γαλλίας. Μιας Γαλλίας που δεν ξέρει αν θέλει να κοιτάξει προς το μέλλον ή να αναζητήσει καταφύγιο στο παρελθόν. Και όσο αυτή η αβεβαιότητα παραμένει, η Λε Πεν, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, θα παραμένει μέρος της πολιτικής σκηνής. Γιατί περισσότερο από πολιτικός, είναι μια -κακή- ιδέα. Και οι ιδέες, ακόμα και αν ηττηθούν, σπάνια πεθαίνουν.