ΤΟ ΒΗΜΑ logo

Μαρία Ρασπούτινα: Η κόρη του Γρηγορίου Ρασπούτιν και η ζωή πέρα από τη σκιά του πατέρα της

Μαρία Ρασπούτινα: Η κόρη του Γρηγορίου Ρασπούτιν και η ζωή πέρα από τη σκιά του πατέρα της 1

Η Μαρία Ρασπούτινα είχε το σκοτεινό βλέμμα του πατέρα της, του «τρελού Ρώσου μοναχού», όπως τον αποκαλούσαν οι εχθροί του. Μετά την επανάσταση του 1917 έγινε χορεύτρια σε καμπαρέ και περφόρμερ σε τσίρκα, βρίσκοντας τελικά το παντοτινό της σπίτι στο Λος Άντζελες.

ΑΠΟ ΣΙΝΤΥ ΧΑΤΖΗ

Η Μαρία Ρασπούτινα (ή Μαρία Ρασπούτιν όπως, λανθασμένα, την αποκαλούσαν στην Αμερική), πρωτότοκη κόρη του Γρηγορίου Ρασπούτιν, του μυστικιστή που σημάδεψε με την παρουσία του την τελευταία περίοδο της ρωσικής αυτοκρατορίας, υπήρξε η ζωντανή μαρτυρία μιας οικογένειας που βρέθηκε στη δίνη της ιστορίας. Γεννημένη το 1898, η Μαρία ήταν ακόμα έφηβη όταν ο πατέρας της ανέβηκε στην κορυφή της πολιτικής και πνευματικής σκηνής της Αγίας Πετρούπολης, αποκτώντας τη θέση του πνευματικού συμβούλου του Τσάρου Νικολάου Β’ και της Τσαρίνας Αλεξάνδρας. Η επιρροή του Ρασπούτιν πάνω στην αυτοκρατορική οικογένεια προκάλεσε τόσο δέος όσο και μίσος, καθιστώντας τον έναν από τους πιο αμφιλεγόμενους χαρακτήρες της εποχής των Ρομανώφ. Η βίαιη δολοφονία του το 1916 έσπειρε τη συντριβή και την ανασφάλεια στην οικογένεια, αλλά και στην ιστορική μνήμη της Ρωσίας.

Τι πραγματικά ήταν ο Γρηγόριος Ρασπούτιν, άγιος θεραπευτής ή διεφθαρμένος μοναχός; Αυτό παραμένει μέχρι σήμερα ανοιχτό ερώτημα. Από τη μία πλευρά, πολλοί τον περιγράφουν ως άνδρα με ασυνήθιστη πνευματική δύναμη και βαθιά θρησκευτική αφοσίωση, ικανό να ηρεμεί και να θεραπεύει τον Τσαρεβιτς Αλέξιο από τις κρίσεις αιμορροφιλίας. Οι θαυμαστές του τον θεωρούν «σταρετς», δηλαδή πνευματικό καθοδηγητή και αγνό μυστικιστή, που ενσάρκωνε μια μορφή θρησκευτικής σοφίας μακριά από τα επίσημα εκκλησιαστικά κέντρα.

Από την άλλη, η εικόνα του Ρασπούτιν ως διεφθαρμένου και χειραγωγητικού άνδρα ήταν εξίσου ισχυρή. Του καταλογίζονται σεξουαλικές σχέσεις με μέλη της αριστοκρατίας (ακόμη και με τις ανήλικες κόρες του τσάρου), επιρροή σε πολιτικές αποφάσεις και συμπεριφορές που έθεταν σε κίνδυνο την αξιοπιστία της μοναρχίας. Οι επικριτές του τον θεωρούν υπεύθυνο για την υπονόμευση της τσαρικής αυλής και για σκάνδαλα που οδήγησαν στην πολιτική αστάθεια της εποχής. Ο Ρασπούτιν εξακολουθεί να έχει τόσο θαυμαστές όσο και ένθερμους επικριτές, από Ορθόδοξους Χριστιανούς μέχρι κομμουνιστές. Ωστόσο, η αξιολόγηση της προσωπικότητάς του δεν αποτελεί αντικείμενο αυτού του κειμένου, το οποίο εστιάζει στη ζωή και την πορεία της κόρης του.

Ποια ήταν η Μαρία Ρασπούτινα;

Η Μαρία Ρασπούτινα, γεννημένη Ματριόνα Γκριγκόριεβνα Ρασπούτινα (27 Μαρτίου 1898 – 27 Σεπτεμβρίου 1977), ήταν η πρωτότοκη κόρη του Γρηγορίου Ρασπούτιν και της Πρασκόβια Φιοντόροβνα Ντρουμπόβινα, ενός ζευγαριού που έζησε την τελευταία περίοδο της ρωσικής αυτοκρατορίας υπό τον φόβο και τη δόξα της ιστορίας.

Η Μαρία γεννήθηκε στο σιβηρικό χωριό Ποκρόβσκογιε, στην επαρχία Τομσκ, και βαπτίστηκε την επόμενη μέρα. Η παιδική της ηλικία χαρακτηρίστηκε από τη μετακόμιση στο Καζάν για σπουδές και αργότερα στην Αγία Πετρούπολη, όπου άλλαξε το όνομά της σε Μαρία, για να ταιριάζει καλύτερα στις κοινωνικές φιλοδοξίες της οικογένειας. Ο Ρασπούτιν φιλοδοξούσε να μετατρέψει τις δύο κόρες του, Μαρία και Βαρβάρα, σε «μικρές κυρίες» της πρωτεύουσας.

Η παιδική και εφηβική ζωή της Μαρία συνδέθηκε αδιάρρηκτα με τα γεγονότα που σημάδεψαν τον πατέρα της. Η επίθεση της Χιονίας Γκούσεβα εναντίον του Ρασπούτιν το 1914, που τον άφησε με μόνιμες σωματικές επιπτώσεις, ήταν ένα σημείο καμπής. Η Μαρία και η μητέρα της τον συνόδευσαν στο νοσοκομείο στην πόλη Τιούμεν και επτά εβδομάδες αργότερα επέστρεψαν στην Αγία Πετρούπολη. Οι αναμνήσεις της από την οικογενειακή ζωή της πόλης περιλαμβάνουν επισκέψεις στην Όπερα και το τσίρκο Ciniselli, ενώ αναφέρει ότι ο Ρασπούτιν χρησιμοποιούσε πρακτικές βασισμένες στον υπνωτισμό (ή μαγνητισμό, όπως ονομαζόταν μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα) στα παιδιά του τσάρου. Η Μαρία μεγάλωσε δίπλα στις αδερφές Ρομανώφ, αφού ήταν κοντά ηλικιακά.

Μετά τη δολοφονία του πατέρα της το 1916, η Μαρία και η αδελφή της βρέθηκαν να ζουν σε ένα μικρότερο διαμέρισμα με περιορισμένα οικονομικά μέσα, αλλά συνέχισε να συμμετέχει σε δραστηριότητες στο Παλάτι μαζί με τις τέσσερις κόρες του τσάρου, Όλγα, Τατιάνα, Μαρία και Αναστασια Ρομανώφ. Λέγεται πως ήταν εκείνη που, σε ηλικία 18 ετών, κλήθηκε να αναγνωρίσει το πτώμα του πατέρα της.

Φυγή από τη Ρωσία και νέα ζωή στην Αμερική

Μετά την επανάσταση του 1917 και την πτώση των Ρομανώφ, η Μαρία παντρεύτηκε τον Μπόρις Σολοβιέφ, παρά τις προσωπικές της αντιπάθειες και μαζί του εγκατέλειψε την Αγία Πετρούπολη και κάθε ίχνος της παιδικής της ζωής. Το 1920 διέφυγε οριστικά από τη Ρωσία. Η ζωή στην εξορία ήταν ένα συνεχές ταξίδι μέσα στην ανασφάλεια και την αναζήτηση. Από το Βλαντιβοστόκ, η Μαρία και η οικογένειά της πέρασαν από τη Σρι Λάνκα, τη Σουέζ, την Τεργέστη και την Πράγα, ανοίγοντας εστιατόρια και προσπαθώντας να επιβιώσουν οικονομικά. Στη συνέχεια, η Μαρία εγκαταστάθηκε στο Παρίσι και στη Μονμάρτρη, όπου εργάστηκε ως χορεύτρια καμπαρέ και περφόρμερ σε τσίρκο. Η σύνδεσή της με την τέχνη της σκηνής ήταν συχνά δραματική. Όπως περιγράφει η ίδια, κάθε παράσταση που αναπαριστούσε τον θάνατο του πατέρα της της προκαλούσε έντονα συναισθήματα και δάκρυα.

Η ζωή της στη δεκαετία του 1930 περιλάμβανε περιοδείες με τσίρκο στην Αμερική, όπου εμφανιζόταν ακόμη και ως «η κόρη του διάσημου τρελού μοναχού της Ρωσίας». Η Μαρία αντιμετώπισε και επικίνδυνες καταστάσεις, όπως όταν δέχθηκε επίθεση από αρκούδα του τσίρκου το 1935, αλλά παρέμεινε στην περιοδεία μέχρι να φτάσει στο Μαϊάμι. Το 1940 παντρεύτηκε τον Γκρέγκορι Μπερνάτσκι, αποκτώντας τη σταθερότητα που της επέτρεψε να πάρει την αμερικανική υπηκοότητα το 1946.

Στα τελευταία χρόνια της ζωής της, η Μαρία ζούσε στο Λος Άντζελες, με κοινωνική ασφάλιση, διατηρώντας παράλληλα ζωντανή τη μνήμη του πατέρα της. Οι τρεις αυτοβιογραφίες της, συμπεριλαμβανομένου του The Man Behind the Myth που εκδόθηκε το 1977, προσπαθούσαν να παρουσιάσουν μια πιο «αγία» εικόνα του Ρασπούτιν, αμφισβητώντας τις φήμες και τις παραποιήσεις των εχθρών του. Η Μαρία περιέγραφε τον πατέρα της ως άνθρωπο με «μεγάλη καρδιά και ισχυρή πνευματική δύναμη, που αγαπούσε τη Ρωσία, τον Θεό και τον Τσάρο».

Παρά τον γεωγραφικό και κοινωνικό απογαλακτισμό της, η Μαρία δεν μπόρεσε ποτέ να απελευθερωθεί πλήρως από τη σκιά του πατέρα της. Η δημόσια εικόνα του Γρηγορίου Ρασπούτιν, γεμάτη μυστήριο, σκανδαλώδεις φήμες και ιστορική αμφισβήτηση, καθόριζε και τον δικό της βίο με έναν αόρατο αλλά ασφυκτικό τρόπο. Η γνωστή φωτογραφία του 1972, όπου η Μαρία κρατά ένα πορτρέτο του πατέρα της, πέντε μόλις χρόνια πριν τον θάνατό της το 1977, είναι μια εικόνα που αποτυπώνει αυτήν την αδιάσπαστη σύνδεση: μια γυναίκα που ζει ήρεμα στην Καλιφόρνια, αλλά παραμένει δεμένη με έναν άνδρα που το όνομά του παραμένει σύμβολο μυστικισμού, διαμάχης και της πτώσης της ρωσικής μοναρχίας.

Η ζωή της Μαρίας Ρασπούτινα είναι μια ιστορία αναζήτησης και επιβίωσης ανάμεσα στην ιστορία και την προσωπική της ταυτότητα. Αντιπροσωπεύει την αντίφαση ενός ανθρώπου που γεννήθηκε μέσα στην πολυτέλεια αλλά μεγάλωσε υπό τη σκιά ενός θρυλικού και αμφιλεγόμενου πατέρα, αναζητώντας την ελευθερία του ίδιου του βίου σε μια ξένη χώρα, προσπαθώντας να ισορροπήσει μεταξύ μνήμης και νέας πραγματικότητας.


Demy: Όρια, φόβοι και η επιστροφή στον πυρήνα

Η Ειρήνη και η Έλενα υποδέχονται στο στούντιο τη Demy για μια ειλικρινή συζήτηση που θα σας αγγίξει περισσότερο από όσο φαντάζεστε.


READ MORE

ΑΠΟΡΡΗΤΟ