Νάνα Μούσχουρη: To άλμπουμ της ζωής της

Η οικογένειά της μετακόμισε στην Αθήνα όταν ήταν 3 ετών εγκαθιστώντας το σπίτι τους στο Κουκάκι, πίσω από τον κινηματογράφο Πρωτέας, όπου ο πατέρας της εργαζόταν ως μηχανικός προβολής και η μητέρα της ως ταξιθέτρια.

Τα παιδικά της χρόνια σημαδεύτηκαν από τις δυσκολίες της Κατοχής. «Μεγάλωσα πολύ φτωχικά, αλλάζαμε σπίτια γιατί δεν είχαμε να πληρώσουμε τα ενοίκια», έχει αφηγηθεί η ίδια. «Είχαμε δυσκολίες, αλλά από τα στραβά μαθαίνεις τη ζωή, όχι από την ευτυχία».

Η αγάπη της για το τραγούδι εκδηλώθηκε από νωρίς. Η μουσική υπήρχε παντού γύρω της καθώς η μητέρα της συνήθιζε να τραγουδά τα τραγούδια που άκουγε στις ταινίες που έπαιζαν στον κινηματογράφο. Και η ίδια η Νάνα όμως τραγουδούσε ασταμάτητα με την κρυστάλλινη φωνή της.

Ήταν ο πατέρας της εκείνος που την ενθάρρυνε να σπουδάσει μουσική. «Αγαπούσα πολύ τη μουσική. Οι γονείς μου με έμαθαν να την αγαπώ. Ο πατέρας μου είχε φτιάξει με τα χέρια του ένα ραδιόφωνο κι από κει άκουγα τη Βέμπο, τη Μαρλέν Ντίτριχ… Μεγάλωσα μέσα στα σινεμά, με τις μουσικές των αμερικανικών ταινιών, με τη φωνή της Τζούντι Γκάρλαντ. Ονειρευόμουν να γίνω τραγουδίστρια της τζαζ», έχει αναφέρει, ενώ έχει παραδεχθεί: «Η δική μου φωνή δεν ήταν θείο δώρο. Αντιθέτως, είχα και πρόβλημα, η μία χορδή μου ήταν πιο σκληρή. Ό,τι κατάφερα έγινε με σκληρή δουλειά». Η μουσική όμως ήταν και ψυχοθεραπεία για εκείνη.

«Ως παιδί φοβόμουν τον κόσμο γύρω μου. Ήμαστε φτωχοί, δεν ήμουν και τόσο όμορφη και είχα κόμπλεξ κατωτερότητας. Μόνο όταν τραγουδούσα, οι άλλοι με άκουγαν και ξεχνούσαν τις προκαταλήψεις τους ή τις προσδοκίες που είχαν από μένα. Μόνο τότε ένιωθα κορίτσι και αργότερα γυναίκα. Όλα τα χρόνια που βρισκόμουν πάνω στη σκηνή ήταν ένα είδος ψυχανάλυσης για μένα. Η σκηνή ήταν το μέρος όπου έμαθα να αποδέχομαι τους φόβους μου», έχει εξομολογηθεί.

Το 1950, σε ηλικία 16 ετών, έγινε δεκτή στο Ωδείο Αθηνών, όπου σπούδασε κλασική μουσική και λυρικό τραγούδι. Το 1957, όμως, αποβλήθηκε όταν οι καθηγητές της ανακάλυψαν ότι τραγουδούσε τζαζ σε νυχτερινό κέντρο της Αθήνας.

Την επόμενη χρονιά, ο Γιώργος Οικονομίδης την παρουσίασε στον Μάνο Χατζιδάκι. Ήταν μια συνάντηση-σταθμός για την καριέρα και τη ζωή της. «Ο Μάνος Χατζιδάκις ήταν ένας ιδιαίτερος άνθρωπος, πολύ ξεχωριστός, με καρδιά και ανθρωπιά. Τον πολέμησαν αρκετά, αλλά δεν το έβαλε κάτω. Κι εμείς είχαμε τις κόντρες μας, αλλά πάντα αγαπιόμασταν. Τον είχα σαν πατέρα, όπως φυσικά και τον Γκάτσο. Με έβαλαν στην περίφημη παρέα του Φλόκα κι ένιωθα ξαφνικά να βρίσκομαι στον παράδεισο με αυτά που άκουγα. Ήμουν το μόνο κορίτσι στη μεγάλη εκείνη παρέα. Με έκαναν να αισθάνομαι Ελληνίδα».

Τα φτερά της άρχισαν να ανοίγουν πέρα από την Ελλάδα όταν πήρε μέρος στο Φεστιβάλ Μεσογειακού Τραγουδιού στη Βαρκελώνη με το τραγούδι «Ξύπνα αγάπη μου» κερδίζοντας το πρώτο βραβείο. Η ερμηνεία της τράβηξε την προσοχή Ευρωπαίων μουσικών παραγωγών. Το 1961 ένα τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι, το «Σαν σφυρίξεις τρεις φορές», μετατράπηκε σε «Weiße Rosen aus Athen» (Λευκά ρόδα από την Αθήνα) και έγινε τεράστια επιτυχία στη Γερμανία με πωλήσεις άνω του 1,5 εκατομμυρίου αντιτύπων. Αυτό αποτέλεσε την πρώτη εμπορική επιτυχία της στο εξωτερικό και την εκτόξευσε στην ευρωπαϊκή αγορά.

Το 1962 πήγε στις ΗΠΑ, όπου συνεργάστηκε με το διάσημο παραγωγό Κουίνσι Τζόουνς. Ηχογράφησε το δίσκο «The girl from Greece sings» με αμερικανικό ρεπερτόριο, που την καθιέρωσε και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Κατόπιν μετακόμισε στο Παρίσι και άρχισε να τραγουδά στα γαλλικά, τα ισπανικά, τα γερμανικά και τα ιταλικά.

Σύντομα έγινε παγκόσμια σταρ, με εμφανίσεις στα μεγαλύτερα θέατρα και τηλεοπτικά δίκτυα της Ευρώπης και της Αμερικής. Το σήμα κατατεθέν της, τα μεγάλα γυαλιά μυωπίας, έγιναν κομμάτι της εικόνας της. «Τα γυαλιά δεν τα έβαλα ποτέ για στυλ, δεν έψαχνα σήμα κατατεθέν. Τα φόρεσα γιατί είχα μυωπία και μου έμειναν. Μου έδιναν κι ένα αίσθημα ασφάλειας, φυσικά», έχει ξεκαθαρίσει η ίδια.

Στην αρχή, όμως, υπήρξαν και πιέσεις να μην εμφανίζεται με αυτά. «Κάποτε, όταν ήµουν στην Αµερική µε τον Μπελαφόντε, που µε διάλεξε για να τραγουδήσω µαζί του, ήρθε ο ίδιος και µου είπε: “Θέλω να βγάλεις τα γυαλιά σου. ∆εν µπορώ, υποφέρω να σε βλέπω µε τα γυαλιά στη σκηνή. Κανένας δεν φοράει γυαλιά”. Έπειτα από αυτό, έβγαλα τα γυαλιά µου και τραγούδησα τρία βράδια χωρίς αυτά. Έπειτα από τρία βράδια, του είπα: “Κοιτάξτε, το καταλαβαίνω τι σκέφτεστε εσείς, αλλά εγώ αισθάνοµαι πολύ άσχηµα χωρίς τα γυαλιά µου. Κατ’ αρχάς, έχω µυωπία, δεν βλέπω καλά, κι έπειτα θέλω να είµαι ο εαυτός µου. Έχω ανάγκη να φοράω γυαλιά. Θα τα φορέσω. Αν δεν σας αρέσουν, θα φύγω µαζί µε τα γυαλιά µου”. Αν δεν ήθελε να αποδεχτεί τα γυαλιά µου, θα έφευγα τελείως από την παράσταση. Και µου είπε: “Εντάξει, θα το σκεφτώ”. Πήγε και το σκέφτηκε, µε τους µουσικούς του ή µόνος του, γύρισε πίσω ένα τέταρτο µετά και µου είπε: “Ξέρεις, αποφάσισα να σε κρατήσω και εσένα και τα γυαλιά σου”», έχει διηγηθεί η Νάνα Μούσχουρη, η οποία έχει πει επίσης: «Είμαι επίμονη ως άνθρωπος. Αν δεν επέμενα, δεν θα ήμουν αυτό που είμαι σήμερα».

Την ίδια στιγμή, η γυναίκα με τις εκατοντάδες εκατομμύρια πωλήσεις δίσκων, τις αμέτρητες συναυλίες ανά την υδρόγειο και τις ορδές από θαυμαστές κάθε γενιάς έχει δηλώσει αφοπλιστικά: «Μύθος εγώ; Oh, no! Κάποιο λάθος κάνετε. Εγώ είμαι απλώς μια τραγουδίστρια».

1946

H Νάνα Μούσχουρη, δεξιά, με την αδελφή της Ευγενία, αριστερά και τρεις μικρούς φίλους λίγο μετά την λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

1947

Με την ποδιά της μαθήτριας και μια αγαπημένη φίλη από τα σχολικά της χρόνια. Η αγάπη για το τραγούδι είχε εκδηλωθεί ήδη

1947

Η έφηβη Νάνα: « Ήμουν ένα παχουλό, άχαρο κορίτσι. Κατάγομαι από μια φτωχή οικογένεια. Μου έμαθε να παραμένω πάντα στον ίσιο δρόμο» έχει εξομολογηθεί η εμβληματική τραγουδίστρια.

1960

«Το πρώτο πράγμα που μου είπε ο Καραμανλής, τον οποίο σεβόμουν βαθύτατα και υπεραγαπούσα, όταν κέρδισα το πρώτο βραβείο με το «Κάπου υπάρχει η αγάπη μου» ήταν: «Από ‘δώ και πέρα δεν πρέπει να φοβάσαι κανέναν. Όχι ότι δεν θα υπάρχει πάντα κάποιος που θα πηγαίνει πιο μπροστά από σένα. Εκείνο, όμως, που έχει σημασία είναι εσύ να ξεπερνάς τον εαυτό σου».

1959

«Ο Μάνος Χατζιδάκις ήταν ένας ιδιαίτερος άνθρωπος, πολύ ξεχωριστός, με καρδιά και ανθρωπιά. Τον είχα σαν πατέρα», έχει πει η τραγουδίστρια για τον μέντορα των πρώτων της χρόνων.

(Getty Images/Ideal Image)

1964

Νικήτρια στον Πρώτο Μαραθώνιο του Γαλλικού Τραγουδιού μαζί με τον Σαρλ Ασναβούρ και την Μαρί Λαφορέ

1969

Με τον πρώτο της σύζυγο και πατέρα τον δυο παιδιών της μουσικό Γιώργο Πετσίλα: «Δεν θα άφηνα ποτέ τη μουσική για έναν έρωτα, γι’ αυτό χώρισα από τον πρώτο μου σύζυγο. Μου ζήτησε να γυρίσουμε στην Ελλάδα να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας κι εγώ αρνήθηκα. Ήθελα να συνεχίσω την πορεία μου έξω.»

1968

Με τον νεογέννητο γιο της Νικολά στην Γενεύη της Ελβετίας.

1972

Με τα παιδιά της Νικολά και Λενού. «Σίγουρα τα παιδιά μου τα «θυσίασα» κάποιες στιγμές, κυρίως όταν ήταν μεγαλύτερα. Μια εποχή δεν καταλάβαινα ότι έπρεπε να είμαι περισσότερο κοντά τους.»

1970

«Ο Νίκος Γκάτσος έλεγε ότι στόχος είναι να βάζεις τον ήλιο σύνορο. Δηλαδή, κάτι που δεν θα φτάσεις ποτέ αλλά θα σε αναγκάζει να προχωρείς για να βρεις την αλήθεια, να βρεις το φως» θα έλεγε η Νάνα Μούσχουρη για τον μεγάλο της μέντορα.

1979

Μια ακόμη μουσική συνάντηση με τον αγαπημένο της φίλο Χάρι Μπελαφόντε με τον οποίο είχε συνεργαστεί στα πρώτα της βήματα στην Αμερική.

1985

Με τον δεύτερο σύζυγό της Αντρέ Σαπέλ: «Στην αρχή έλεγα: «Είναι πολύ Γάλλος για μένα!». Στην πορεία τον αγάπησα πολύ τον Αντρέ. Δεν ήταν μόνο ο παραγωγός μου, ήταν και είναι ο άνθρωπός μου.»

1971

Με τον χρυσό της δίσκο στην Αγγλία για το άλμπουμ “Over and Over”. Συνολικά η Νάνα έχει πουλήσει περισσότερους από 350 εκατομμύρια δίσκους παγκοσμίως.

1984

Η μεγάλη επιστροφή στο Ηρώδειο, η πρώτη της συναυλία στην Ελλάδα μετά από δεκαετίες ήταν ένας θρίαμβος για την τραγουδίστρια, αλλά και ένα ιστορικό και συγκινησιακό γεγονός τόσο για την ίδια όσο και για το κοινό.

Ανάμεσα στις προσωπικότητες που είχαν παρακολουθήσει την συναυλία, η υπουργός πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη.

2001

Στην οδό Αθηνάς: «Πέντε χρόνια ήμουν ευρωβουλευτής στο Στρασβούργο. Έχω ταξιδέψει πολύ, έχω τραγουδήσει σε πολλές γλώσσες και σκέφτηκα ότι θα μπορούσα να εμπνεύσω τη χώρα μου σχετικά με την Ευρώπη. Αλλά η πολιτική δεν είναι για τους καλλιτέχνες.»

2008

Με τον αξέχαστο αγαπημένο της φίλο Αλαίν Ντελόν: «Ο Alain Delon ήταν μισός θεός και μισός διάβολος. Ήμασταν στο καζίνο του Megève, ένα μέρος κοντά στο Mont Blanc, πρέπει να ήταν το 1965. Ήθελα να επιστρέψω στη Γενεύη, περίπου 50 χιλιόμετρα απόσταση, αλλά αυτός επέμενε: „Όχι, Νάνα, μείνετε εδώ, θα σας πάω εγώ με το αυτοκίνητο. Μου φέρνετε τύχη.»

2024

“Νομίζω πως έχω κάνει αρκετά” δήλωσε πέρσι η τραγουδίστρια «Θέλω να δώσω μερικές παραστάσεις ακόμη, και μετά αυτό θα είναι όλο. Δεν έχω το δικαίωμα να ανέβω στη σκηνή και να μην τραγουδήσω καλά, ακόμη κι αν το κοινό με χειροκροτήσει γι΄αυτό."