Ενάμιση χρόνο και μία ισόβια -χωρίς ελαφρυντικό- καταδικαστική απόφαση μετά, για τον γυναικοκτόνο της Κυριακής Γρίβα που τη μαχαίρωσε μπροστά στο αστυνομικό τμήμα Αγίων Αναργύρων, μπορεί άραγε να ησυχάσει η ψυχή της μητέρας της; Το ραντεβού μας ήταν σε μια πλατεία της Νίκαιας. Με κέρασε καφέ και καθίσαμε σ’ ένα παγκάκι. Της ζήτησα να την πάρω μια αγκαλιά, μήπως και καταφέρω να ξεφορτώσω από εκείνη ψήγματα πόνου. Αυταπάτες!
Το βλέμμα της καθαρό από τα πολλά δάκρυα και την αδυσώπητη απώλεια. Ήταν από τις λίγες φορές που δεν ήξερα τι να ρωτήσω, όσο προετοιμασμένη και αν ήμουν. Οι ερωτήσεις μου ήταν ατάκτως ερριμένες. Οι απαντήσεις της ποταμός… Ήταν κύκλοι που περνούσαν από τον πόνο, στο θυμό, ξανά στον πόνο και κατέληγαν πάντα σ’ αυτό που της χαϊδεύει την ψυχή: στην ανάγκη της να βοηθήσει όσες περισσότερες γυναίκες μπορεί μέχρι «να συναντήσει» την Κυριακή. Το νινί της, όπως το έλεγε. Μιλήσαμε στον ενικό, όχι από έλλειψη σεβασμού αλλά γιατί μού επέτρεψε να νιώσω δικός της άνθρωπος. Όποτε τα λόγια σκόνταφταν στον αδιανόητο πόνο, κλείναμε την ηχογράφηση. Και μόλις η φωνή της γινόταν ξανά δυνατή, συνεχίζαμε.
Μέσα από τη συνέντευξη αυτή ζήσαμε μαζί της, από κοντά, χειροπιαστά μια μέρα από τη ζωή, τις σκέψεις της, την πραγματικότητα, τα συναισθήματα, της Δέσποινας Καλλέα. Όχι! Της μητέρας της Κυριακής Γρίβα που δολοφονήθηκε από τον πρώην σύντροφό της, Θανάση Κουρελή μπροστά από το Α.Τ. Αγίων Αναργύρων. Εκεί που κανένας δεν την βοήθησε. Έτσι συστήνεται ο πόνος.
Ισόβια χωρίς κανένα ελαφρυντικό για τον δολοφόνο της Κυριακής. Πώς αισθάνεσαι μετά την απόφαση του δικαστηρίου;
Μετά την απόφαση αισθάνομαι ελαφρώς δικαιωμένη. Και λέω «ελαφρώς» γιατί η μόνη δικαιοσύνη για μένα θα ήταν το παιδί μου να είναι εδώ. Να μην είχε γίνει το κακό ή να το προλάβαιναν, και ας ήμουν σε ένα νοσοκομείο και να παρακαλώ το Θεό να γίνει το παιδί μου καλά. Αλλά έτσι επέλεξαν κάποιοι άλλοι για τη ζωή. Έτσι επέλεξε ο δολοφόνος και όχι ο Θεός. Έτσι επέλεξε ο αστυνομικός φρουρός. Βρέθηκε ένας άνθρωπος να καρφώσει στο στήθος του παιδιού μου πέντε φορές το μαχαίρι και κανένας δεν τη βοήθησε. Γιατί το παιδί μου τα έκανε όλα σωστά. Άκουσε όλες αυτές τις καμπάνιες, χρησιμοποίησε όλες αυτές τις εφαρμογές, ακολούθησε τα πρωτόκολλα και έκανε αυτό που την παρότρυναν. Πήγε σε ένα αστυνομικό τμήμα να καταγγείλει την κακοποίησή της που δυστυχώς, ήταν ένα αστυνομικό τμήμα - οφθαλμαπάτη. Εκεί αντιμετώπισαν την Κυριακή τελείως γραφειοκρατικά, μάλλον ούτε καν γραφειοκρατικά, ούτε καν το πρωτόκολλο. Οι συγκεκριμένοι αστυνομικοί δεν θέλησαν; Βαριόντουσαν; Δεν ήθελαν να ανακατευτούν; Η Κυριακή ήταν η πολλοστή γυναίκα, που κατήγγειλε κακοποίηση στο συγκεκριμένο τμήμα, όμως αυτοί οι αστυνομικοί δεν θέλησαν να ενεργήσουν όπως έπρεπε. Σκέψου πόσες άλλες έχουν πάει και τις αντιμετωπίζουν γραφικά! Ούτε καν σαν γραφικές περιπτώσεις, απλά αδιάφορα…
Θέλω να με θεωρείτε δικό σας άνθρωπο, γιατί από εδώ και πέρα θα αφιερώσω το υπόλοιπο της ζωής μου, να μιλάω, να γίνομαι η φωνή πολλών γυναικών, μέσα από τους οργανισμούς που συνομιλώ με πολλές γυναίκες, που είναι ή υπήρξαν θύματα κακοποίησης. Θέλω να βοηθήσω έστω και μία γυναίκα.
Πώς είναι η κάθε μέρα σου πια;
Δεν είμαι καλά. Είμαι με φάρμακα, με τη βοήθεια της επιστήμης και με τη βοήθεια του Θεού, πάνω απ' όλα προσπαθώ να σταθώ στα πόδια μου για τις άλλες μου δύο κόρες. Έχω μία κόρη, η οποία είναι 30 χρονών και μία κόρη 14 χρονών. Αντιμετωπίζουμε όλοι μαζί, όλη η οικογένειά μου προβλήματα ψυχιατρικής φύσης γιατί δεν μπορούμε ακόμα να αποδεχτούμε το γεγονός ότι ο άνθρωπος μας, το παιδί μας, η αδυναμία μας έφυγε και μάλιστα με αυτόν τον τρόπο από το χέρι ενός ανθρώπου που αγαπούσε.
Ξέρεις, νιώθουμε –ως κοινωνία- ότι και εσύ και η Κυριακή είστε δικοί μας άνθρωποι. Σαν να συνέβη στο παιδί μας.
Θέλω να με θεωρείτε δικό σας άνθρωπο, γιατί από εδώ και πέρα θα αφιερώσω το υπόλοιπο της ζωής μου, να μιλάω, να γίνομαι η φωνή πολλών γυναικών, μέσα από τους οργανισμούς που συνομιλώ με πολλές γυναίκες, που είναι ή υπήρξαν θύματα κακοποίησης. Θέλω να βοηθήσω έστω και μία γυναίκα. Αν έστω και μία γυναίκα καταφέρει να σωθεί από μία κακοποιητική συμπεριφορά, για μένα και για την Κυριακή μου, θα είναι αγαλλίαση.
Μίλησέ μας για την Κυριακή.
Γεννήθηκε επτά μηνών, ήταν ένα μικροκαμωμένο παιδί. Μεγάλωσε με πολλή αγάπη, τρυφερότητα και αγκαλιές, και καθώς μεγάλωνε ήξερε να δίνει και εκείνη πολλή αγάπη. Αγαπούσε πάρα πολύ τα παιδιά. Σπούδασε βρεφονηπιοκόμος. Ήθελε πάντα να προσφέρει, να είναι ένα καλό παιδί, όπως έτσι έχει μάθει. Όταν ζήτησαν εθελοντές από τη σχολή της να πάνε στο βρεφοκομείο «Μητέρα», στα εγκαταλελειμμένα παιδιά, ήταν η μόνη που σήκωσε το χέρι της να πάει εθελόντρια. Ήθελε να προσφέρει, με όλη της την αγάπη, στα παιδιά. Γιατί έτσι ήξερε, έτσι είχε μάθει: να δίνει αγάπη.
Ασχολούνταν με τη ζωγραφική, με τις καλές τέχνες, έκανε αγιογραφίες, ήταν πολύ κοντά στον Θεό. Ακόμα και τώρα, μου κάνει εντύπωση πώς ένας άνθρωπος που μεγάλωσε με τόσο αγάπη, με τόσο φροντίδα, που ασχολούνταν με αγιογραφίες, παρασύρθηκε και εντυπωσιάστηκε από το παρουσιαστικό ενός τέτοιου ανθρώπου. Ενός ανθρώπου που ήταν έξω τελείως από αυτά που ήξερε, έξω από αυτά που γνώρισε, που είχε μάθει.
Το πρώτο πράγμα που προσπαθεί να κάνει ένας χειριστικός, κακοποιητικός άνθρωπος είναι να σε αποκόψει από τους ανθρώπους σου. Ήθελε να είναι μόνο δική του η Κυριακή, να μένουν στο σπίτι, να κλείνει τις πόρτες και να μην ξέρει κανείς το τι περνούσε το παιδί μου.
Σου μίλαγε η Κυριακή για τις σχέσεις της;
Πάντα μου μιλούσε για τις σχέσεις της μέχρι που γνώρισε αυτόν τον άνθρωπο. Έξι χρόνια αυτός ο άνθρωπος την απέκοψε από φίλες, από την εκκλησία, από τη σχολή της, από τους γονείς της, από τους συγγενείς της. Ξεκίνησαν όλα σιγά- σιγά. Αυτό είναι το πρώτο πράγμα που προσπαθεί να κάνει ένας χειριστικός, κακοποιητικός άνθρωπος. Να σε αποκόψει από τους ανθρώπους σου. Ήθελε να είναι μόνο δική του η Κυριακή, να μένουν στο σπίτι, να κλείνει τις πόρτες και να μην ξέρει κανείς το τι περνούσε το παιδί μου. Κανείς! «Θα κάνεις ό,τι σου λέω εγώ». Αυτό ήταν ο σκοπός του. Αυτό το κατάφερε.
Η Κυριακή δεν σου είχε μιλήσει ποτέ για αυτά που βίωνε;
Δεν μου είχε μιλήσει. Δεν την άφηνε να μιλήσει. Όπου πήγαινε, κάθε φορά που ερχόταν στο σπίτι μου, που βγαίναμε έξω, που συναναστρεφόμασταν με συγγενείς μου, είτε σε γιορτές, είτε σε γενέθλια, είτε Πρωτοχρονιά, Χριστούγεννα, γιατί θέλαμε να είμαστε όλη η οικογένεια μαζί, πάντα ήταν κι αυτός και καθόταν πάντα δίπλα της. Πάντα δίπλα της. Πάντα. Δεν την άφηνε στην κουζίνα να έρθει να με βοηθήσει ούτε με τα πιάτα. Ήταν πάντα μαζί της. Εκείνος σήκωνε τα τηλέφωνά της και έλεγε «ότι δεν μπορούμε να έρθουμε. Θα έρθουμε άλλη μέρα». Και η άλλη μέρα γινόταν ένας μήνας. Και όλο και την αποξένωνε από μας και μετά από φίλους και συγγενείς. Την είχε και δούλευε συνέχεια.
Όλοι οι γυναικοκτόνοι ανεξαιρέτως- αν δεν υπάρχουν βίντεο και αποδείξεις- προσπαθούν να πείσουν ότι είναι ψυχικά άρρωστοι, δεν θυμούνται, δεν κατάλαβαν πως έγινε, ότι φταίνε τα θύματα, ότι τους εξώθησαν και τους έβγαλαν εκτός ορίων, ότι ήταν η κακιά η στιγμή.
Όταν λοιπόν μένεις σε μια κακοποιητική σχέση και την ανέχεσαι, αυτό θα συνεχίζεται, θα διαιωνίζεται εσαεί. Η Κυριακή σήκωσε κεφάλι, είπε «ως εδώ», άρχισε να παίρνει τη ζωή στα χέρια της και όταν συνέβη αυτό, εκείνος δεν ανέχτηκε ότι το «εργαλείο» του, τού έφυγε από τα χέρια και τη σκότωσε με 5 μαχαιριές. Αυτός είναι ο Θανάσης Κουρελής, ο γυναικοκτόνος. Μπορώ πλέον να λέω το όνομά του δυνατά και καθαρά, γιατί πλέον καταδικάστηκε ισόβια χωρίς κανένα ελαφρυντικό. Και το λέω αυτό γιατί όλοι οι γυναικοκτόνοι ανεξαιρέτως- αν δεν υπάρχουν βίντεο και αποδείξεις- προσπαθούν να πείσουν ότι είναι ψυχικά άρρωστοι, δεν θυμούνται, δεν κατάλαβαν πως έγινε, ότι φταίνε τα θύματα, ότι τους εξώθησαν και τους έβγαλαν εκτός ορίων, ότι ήταν η κακιά η στιγμή. Όλοι την ίδια καραμέλα. Πλέον μπορούμε να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, μπορούμε να λέμε γυναικοκτονία, γυναικοκτόνος, γιατί ένας τέτοιος άνδρας σκοτώνει το θύμα του επειδή ήταν γυναίκα. Όχι μόνο την Κυριακή μου, όλες: Την Γαρυφαλιά, την Ερατώ, την Ελένη, την Ντόρα… Τις σκότωσαν απλά και μόνο γιατί ήταν γυναίκες και γιατί τις ήθελαν να τις χειρίζονται και δεν μπορούσαν.
Δεν το χωράει το μυαλό μου. Στην Ελλάδα του 2025 που οι γυναίκες προσπαθούμε με κόπο να κατακτήσουμε την ισότητα και τα δικαιώματά μας, να υπάρχουν άνδρες που νομίζουν ότι τους ανήκουμε.
Τι σε κρατάει δυνατή;
Δεν είμαι δυνατή. Απλά κάνω υπομονή και περιμένω το πλήρωμα του χρόνου. Περιμένω την αντάμωση με την Κυριακή μου. Αυτό που με κρατάει στη ζωή- γιατί δεν σου κρύβω ότι έχω σκεφτεί πάρα πολλές φορές, να δώσω ένα τέλος σε όλο αυτό το μαρτύριο που ζω- είναι ο Θεός, η αγάπη που παίρνω από όλο τον κόσμο και ότι θέλω να βοηθήσω. Θέλω να συνεχίσω το έργο της. Να συνεχίσω το δικό της έργο, γιατί αυτή το ξεκίνησε. Και ξέρω πολύ καλά ότι αν είναι εκεί πάνω και με βλέπει, θα ήθελε να συνεχίσω να κάνω αυτό που ξεκίνησε και την αγάπη που έδωσε. Να φτάσω μέχρι την τελευταία γυναίκα, στο πιο ακριτικό χωριό, στην τελευταία γυναίκα που δεν μπορεί να μιλήσει. Να σταματήσει πλέον αυτό που βιώνουν οι γυναίκες. Είναι αδιανόητο. Δεν το χωράει το μυαλό μου. Στην Ελλάδα του 2025 που οι γυναίκες προσπαθούμε με κόπο να κατακτήσουμε την ισότητα και τα δικαιώματά μας, να υπάρχουν άνδρες που νομίζουν ότι τους ανήκουμε. Όχι, δεν ανήκω σε κανέναν. Ανήκω στον εαυτό μου. Είμαι κυρίαρχη του εαυτού μου. Μπορώ να μιλάω, να ντύνομαι, να φέρομαι όπως εμένα μου αρέσει και δεν δίνω λογαριασμό σε κανέναν.
Θυμάσαι την τελευταία φορά που είδες την Κυριακή;
Αν θυμάμαι; Με κάθε λεπτομέρεια. Ήταν μια μέρα πριν. Ήταν Κυριακή. Πήγαμε να τη συναντήσουμε με τη μικρή μου την κόρη που είναι 14 χρονών τώρα. Δεν είχαμε σχολείο. Πρώτα μιλήσαμε σε βιντεοκλήση και μου λέει, «μαμά τελείωσα με το Θανάση. Μένω μόνη μου. Αριστοφάνους 9, στους Αγίους Αναργύρους». Της λέω «έρχομαι να δω το καινούργιο σου σπίτι. Τι χρειάζεσαι;». Μου είπε κάποια πράγματα που ήταν απολύτως απαραίτητα, όπως κουζινικά, σεντόνια και κάτι για να μαγειρέψει, τα πήρα και ξεκίνησα.
Την τελευταία φορά που την είδα, μου έφτιαξε καφέ με γεύση καραμέλας από κάτι φακελάκια. Ήταν ο πιο ωραίος καφές που ήπια ποτέ στη ζωή μου.
Παίρνω το λεωφορείο και με περίμενε στη στάση. Κατεβαίνουμε και περνάμε από μια εκκλησία εκεί στη γειτονιά της, τον Άγιο Παΐσιο για να προσκυνήσουμε. Ξαναφορτώνουμε τα πράγματα. Και πάμε την υπόλοιπη διαδρομή. Μπαίνω μέσα στο σπίτι. Ανάβω το λιβάνι. Τακτοποιούμε τα πράγματα. Ρίχνω λίγο αγιασμό και καθόμαστε. Μου φτιάχνει καφέ με γεύση καραμέλας από κάτι φακελάκια. Ήταν ο πιο ωραίος καφές που ήπια ποτέ στη ζωή μου. Έψαξα τώρα στο σούπερ μάρκετ και τα βρήκα. Έχει διάφορες γεύσεις. Μακάρι να μην τελείωνε αυτή η μέρα ποτέ. Καθόμαστε, πίνουμε καφέ. Μιλάει, παίζει με την αδερφή της. Συζητάνε για τα μαθήματα. Πώς τα πάει στο σχολείο. Τι θα κάνει από εδώ και πέρα. Και κάνουμε όνειρα και σχέδια για το πώς θα διαμορφώσουμε το σπίτι. Έχω δει τι χρώμα κουρτίνες ταιριάζουν στους τοίχους, που θα βάλουμε τον καναπέ. Είχε πάρει απόφαση ότι θα ξεφύγει. Είχε πάρει απόφαση ότι θα σταθεί στα πόδια της.
Πόσο καιρό από τότε που σου το ανακοίνωσε, είχε χωρίσει;
Ήταν περίπου τρεις εβδομάδες. Τη ρώτησα γιατί δεν με πήρε νωρίτερα να μου το πει. «Μαμά μου ήθελα να σου κάνω έκπληξη», μου είπε. Κάναμε μαζί δουλειές στο σπίτι. Λίγο καθαρίσαμε, λίγο ξεσκονίσαμε και μετά καθίσαμε και συζητήσαμε. Τη ρώτησα «πώς και πήρες απόφαση να φύγεις από το Θανάση;» γιατί ήταν 6 χρόνια σχέση και πήγαιναν για γάμο.
«Μαμά, κουράστηκα. Κουράστηκα, έφτασα στα όριά μου. Δεν θέλω πλέον να είμαι η καλή. Έχω καταλάβει ότι αυτός ο άνθρωπος δεν είναι για μένα. Δεν μου αξίζει. Δεν είμαι εγώ για αυτόν τον άνθρωπο και θέλω να ξεφύγω». Της είπα ότι και εγώ και ο μπαμπάς της είμαστε εδώ για ό,τι χρειαζόταν. Με καθησύχασε ότι χώρισαν ειρηνικά, αν και, μου είπε «μου φαίνεται ότι κάπου τον έχει πάρει το μάτι μου». Ύστερα ανακαλύψαμε μέσα στο δικαστήριο και με τις ενέργειες που έκαναν οι δικηγόροι μου, ότι είχε κάνει mirroring στο κινητό της και είχε βάλει GPS και την παρακολουθούσε διαρκώς. Οπότε δεν υπήρχε περίπτωση, η Κυριακή να ξέφευγε. Της είχε κάνει δώρο ένα ρολόι από την πολλή του την «αγάπη» και μέσα από αυτό την παρακολουθούσε. Ήξερε ανά πάσα στιγμή που είναι, που βρίσκεται, με ποιον μιλάει, τι λέει. Παρακολουθούσε όλες τις συσκευές της και όπως μάθαμε και στο δικαστήριο, το παραδέχτηκε ακόμα και ο ίδιος, έχει ακόμα τους κωδικούς της. Γιατί εμείς κινητό, ρολόι, ηλεκτρονικές συσκευές και όλα αυτά, δεν έχουμε πάρει στα χέρια μας, έχουν κατασχεθεί.
Τι άλλο κάνατε εκείνη τη μέρα;
Είχε πάει 19:00- 20:00 η ώρα, ήταν σούρουπο πια και πάω να φύγω γιατί η μικρή μου κόρη είχε σχολείο και έπρεπε να κοιμηθεί νωρίς. Γι’ αυτό έχω τύψεις. Γιατί μου λέει «έλα ρε μαμά, κάτσε λίγο ακόμα, πάμε να φάμε έξω ένα σουβλάκι». Αν καθόμουν λίγο ακόμα… Με τρώνε οι τύψεις, που δεν έκατσα λίγο παραπάνω, που δεν την πήρα τηλέφωνο την άλλη μέρα το πρωί, να την ακούσω. Μόνο μηνύματα στείλαμε. Δεν μιλήσαμε.
Την Πρωταπριλιά την ώρα που συνέβη η γυναικοκτονία, είχαμε γυρίσει από τα αγγλικά της μικρής. Και μου έλεγε η μικρή, «μαμά, ποιον να πάρουμε να κάνουμε φάρσες για Πρωταπριλιά;». Πήραμε πολλούς, πήραμε όλους όσους ξέραμε. Τη μόνη που δεν πήραμε ήταν η Κυριακή. Μου το ζήτησε η Αντωνίτσα. Όμως την απέτρεψα γιατί σκέφτηκα ότι θα έχει γυρίσει κουρασμένη από τη δουλειά. Όλα αυτά στριφογυρίζουν στο μυαλό μου συνέχεια. Μήπως αν έκανα κάτι διαφορετικό, θα είχα αποτρέψει το κακό; Με τρώνε οι τύψεις μου.
Εγώ θα είμαι ευχαριστημένη και εκείνη από εκεί ψηλά, όπως ξέρω και πιστεύω, αν μπορέσω και βοηθήσω, έστω και μία γυναίκα. Έστω και μία.
Τα έκανες όλα σωστά και κυρίως έφερες στη ζωή έναν καλό άνθρωπο…
Αυτό όμως που της συνέβη, δεν είναι άδικο; Γιατί να είμαστε εμείς οι καλοί σε έναν κόσμο κακών; Σε έναν κόσμο ανεύθυνων; Σε έναν κόσμο που βρωμάει; Τα βλέπεις καθημερινά. Δεν έχουν σταματήσει οι ειδήσεις να δείχνουν κακοποιήσεις, βρεφοκτονίες, παιδοκτονίες, κακοποιήσεις παιδιών, γυναικοκτονίες.
Αυτό είναι που με τρομάζει περισσότερο: ότι τα βλέπουμε και τα συνηθίζουμε. Με τρομάζει γιατί έχουμε πάθει «ανοσία», δεν μας κάνει αίσθηση είτε βλέπουμε ένα παιδί, είτε πέντε παιδιά, είτε τρία παιδιά, είτε έξι παιδιά να πεθαίνουν. Είτε βλέπουμε μία γυναίκα σε βίντεο να δολοφονείται, είτε ακούμε τις φράσεις «χάνομαι», «το περιπολικό δεν είναι ταξί». Μας έχει γίνει πλέον καθημερινότητα.
Αυτή είναι η κοινωνία που χτίζουμε; Αυτή είναι η κοινωνία μας; Δεν καταλαβαίνω. Ίσως, μέσα στο μυαλό μου τα έχω πλάσει τόσο ρομαντικά, τόσο ουτοπικά, τόσο παραδεισένια, που πιστεύω ότι όλοι οι άνθρωποι θα πρέπει να είναι όπως εγώ, όπως το νινί μου, όπως η Κυριακή μου. Έτσι νόμιζα ότι είναι ο κόσμος.
Έτσι την έλεγες, «νινί»;
Ναι, το νινί μου, το μικρό μου το νινάκι. Απ’ όταν γεννήθηκε δεν σταμάτησα να τη λέω έτσι. Όλος ο κόσμος τώρα την ξέρει, Κυριακή. Πρώτη φορά ακούγεται το βαφτιστικό της και την έμαθε όλος ο κόσμος, με αυτόν τον τρόπο. Έναν άνθρωπο που δεν επεδίωξε, να την ξέρει κανείς και που δεν θα τη μάθαινε κανείς. Όμως εγώ θα είμαι ευχαριστημένη και εκείνη από εκεί ψηλά, όπως ξέρω και πιστεύω, ότι θα είναι ευχαριστημένη, αν μπορέσω και βοηθήσω, έστω και μία γυναίκα. Έστω και μία.
Πώς βίωσες την εμπειρία του δικαστηρίου;
Αυτός ο ενάμισης μήνας ήταν τραγικός. Το πιο δύσκολο από όλα ήταν ότι ήμουν υποχρεωμένη να τον βλέπω καθημερινά, να βλέπω τα χέρια του, που έπιασαν το μαχαίρι και σκότωσαν το νινί μου. Περίμενα κάθε μέρα, κάθε μέρα, κάθε μέρα να ακούσω τις λέξεις: «Ισόβια χωρίς κανένα ελαφρυντικό». Τα ισόβια ήταν δεδομένα γιατί υπήρχαν τα βίντεο και οι αποδείξεις. Και πάνω σε αυτό θέλω να πω ότι αν δεν υπήρχαν βίντεο, ηχητικά, αν δεν γινόταν όλο αυτός ο πανικός με τις τηλεοράσεις και με τα μέσα για την Κυριακή μου, θα ερχόντουσαν στο δικαστήριο οι γονείς του και θα έλεγαν ότι ο γιος μου ήταν εν αμύνη. Ήτανε τόσο τραγικό, τόσο θεατρινίστικο όλο αυτό που έζησα μέσα στο δικαστήριο.
Οι μόνοι που πήγαμε με αλήθεια, με ντοκουμέντα και με αποδείξεις, ήμασταν εμείς. Το να προσπαθείς να διαψεύσεις όλο τον κόσμο που είδε τα βίντεο, που είδε έναν άνθρωπο να κρατάει ένα μαχαίρι και να επιτίθεται σε ένα κορίτσι πισώπλατα, να προσπαθείς να ξεγελάσεις όλο τον κόσμο που είδε τα βίντεο, αυτό είναι θράσος. Θράσος, αν όχι ανοησία. Ήταν πολύ δύσκολο όλο αυτό που πέρασα. Ευτυχώς κατάλαβα ότι κανένας όσο πονηρός, όσο καλός ηθοποιός και να είναι δεν μπορεί να ξεγελάσει την ελληνική δικαιοσύνη.
Να ευχαριστήσω ξανά για μία ακόμα φορά λοιπόν την Ελληνική Δικαιοσύνη που στάθηκε στο ύψος της και κατάλαβε το θέατρο που έπαιζε ο δολοφόνος. Γιατί από τη μία ήταν με σκυμμένο το κεφάλι καθ’ όλη τη διάρκεια της δίκης και από την άλλη έδινε συνεντεύξεις και ζητούσε συγγνώμη. Όμως μέσα στο δικαστήριο δεν είπε ούτε μία φορά συγγνώμη σε εμένα, στις αδερφές της Κυριακής, στον μπαμπά της, ούτε καν στη μάνα του, στους δικούς του, ούτε από το Θεό.
Προστατεύουν τα δικαιώματα του δολοφόνου, του γυναικοκτόνου και δεν βρέθηκε ένας αστυνομικός να βάλει την Κυριακή μου, σε ένα ταξί -όχι σε περιπολικό, αφού δεν είναι ταξί;
Τι άλλο σε θύμωσε;
Με θύμωνε που προσπάθησα να του απευθύνω τον λόγο αλλά ήταν περιτριγυρισμένος από δέκα αστυνομικούς να φυλάνε την ακεραιότητά του και για το δικό μου το κορίτσι δεν βρέθηκε ένας ένστολος- ούτε ένας- να το προφυλάξει. Αυτόν όμως τον φυλούσαν δέκα αστυνομικοί. Αυτό ήταν το πιο ειρωνικό από όλα. Προστατεύουν τα δικαιώματα του δολοφόνου, του γυναικοκτόνου και δεν βρέθηκε ένας αστυνομικός να βάλει την Κυριακή μου, σε ένα ταξί -όχι σε περιπολικό, αφού δεν είναι ταξί; Ή ακόμα, ας μην της έδιναν ούτε ταξί, ούτε περιπολικό, ας την παρότρυναν να παραμείνει στο τμήμα, να πιει λίγο νερό, να πάρει ένα τηλέφωνο κάποιον από μας, από τους δικούς της, να έρθουμε να την πάρουμε. Αν και ο πρωθυπουργός δήλωσε ξεκάθαρα ότι το περιπολικό είναι ταξί, είναι ασθενοφόρο, είναι πυροσβεστικό, είναι τα πάντα. Άλλο τώρα ότι δεν θέλησαν οι συγκεκριμένοι αστυνομικοί να το χρησιμοποιήσουν- γιατί εκείνη την ημέρα υπήρχαν τρία περιπολικά, όχι ένα. Ας άνοιγαν επίσης το police online να δουν ποιος είναι αυτός που κυνηγάει την Κυριακή… Γιατί αυτός ο άνθρωπος έχει εκκρεμείς δικαστικές αποφάσεις, έχει καταγγελθεί για βιασμό, έχει απείθεια κατά των αρχών και ήξεραν πολύ καλά πού θα τον βρούνε και πώς θα τον συλλάβουν. Και αυτό δεν έγινε.
Είχες ανθρώπους δίπλα σου σ’ αυτόν τον δύσκολο δρόμο μέχρι τη μικρή αυτή δικαίωση;
Ευτυχώς είχα δίπλα μου πολλούς ανθρώπους, τους οποίους τους ευχαριστώ και μέσα απ' την καρδιά μου που μου συμπαρασταθήκαν. Αισθάνομαι υποχρεωμένη να πω τα ονόματά τους: τους δικηγόρους μου την Έλενα Τζούλη και τον Γιάννη Απατσίδη, τις μητέρες που έχασαν τις κόρες τους ως θύματα γυναικοκτονιών- τη μαμά της Ερατώς, τη μαμά της Πόλυς και τη μαμά της Κικής, τη μαμά της Ντόρας, τη μαμά της Γαρυφαλιάς, τη μαμά της Ελένης- την Κική Πετρουλάκη, πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά της Βίας, την Κέλλυ Ιωάννου από το «Γίνε Άνθρωπος», την Ασπασία Θεοφίλου ιδρύτρια του Strong Me (σ.σ η δημοσιογράφος δεν έχει καμία συγγένεια), ενός κινήματος για την πρόληψη και την καταπολέμηση της έμφυλης βίας. Επίσης το Στέφανο Κασσελάκη, τη Ζωή Κωνσταντοπούλου, τον Πάνο Καμμένο.
Τον Οκτώβριο ξεκινάει η δίκη για τις ευθύνες των αστυνομικών του Α.Τ. Αγίων Αναργύρων. Ήταν εκείνοι που ενώ ήρθαν μάρτυρες σ’ αυτή τη δίκη, θα είναι κατηγορούμενοι στην επόμενη…
Σ’ αυτή τη δίκη δεν ήρθαν όλοι από το αστυνομικό τμήμα. Ήρθαν οι υπεύθυνοι που ήταν στο τμήμα. Δεν ήρθε ο οδηγός της επόπτριας και εκείνος από το τηλεφωνικό κέντρο που είπε την περιβόητη φράση «το περιπολικό δεν είναι ταξί» στο κορίτσι μου. Ήρθε η αξιωματικός υπηρεσίας, η επόπτρια, η υποδιοικήτρια του τμήματος και ο αστυνομικός φρουρός, αυτός που ήταν στο φυλάκιο και δεν έκανε τίποτα. Ήρθε με ύφος στο δικαστήριο και είπε ότι τα έκανε όλα σωστά. Ότι δεν πρόλαβε. Ότι δεν είναι σούπερμαν. Όχι! Είχε χρόνο όχι μόνον να δράσει αλλά και να σώσει τη ζωή της κοπέλας. Αυτό μας το είπαν και οι αστυνομικοί που φυλούσαν τον δολοφόνο. Ήρθε ένας αστυνομικός, να καταθέσει και λέει ότι αν εκείνη την ώρα δεν είχε στραμμένη την προσοχή του στο τηλέφωνο, γιατί ο συγκεκριμένος έπαιζε παιχνίδια, στο κινητό του, μία φωνή να έβαζε, θα την είχε σώσει. Εδώ αντέδρασε ένας σκύλος και προσπαθούσε με το γάβγισμά του να αποτρέψει τη δολοφονία. Έπρεπε να κατέβουν οι αστυνομικοί μέσα από το τμήμα, αφού είχε γίνει το κακό, και να του πούνε να πάρει το μαχαίρι. Για να μην μιλήσω για τον τηλεφωνητή που πρόσβαλε με αυτόν τον τρόπο το παιδί μου. Όχι, επειδή είναι το παιδί μου, επειδή είναι μια γυναίκα που χρειάζεται την Άμεση Δράση. Για να φτάσει ένας άνθρωπος να πάρει την Άμεση Δράση σημαίνει ότι έχει ανάγκη, ότι φοβάται, ότι χρειάζεται τη βοήθεια τους. Χρειάζεσαι την βοήθεια τους. Και αυτοί είναι υποχρεωμένοι να του την προσφέρουν.
Υπάρχει η ιστορία μιας γυναίκας που πήγε σε Αστυνομικό Τμήμα και είπε ότι ήθελε να καταγγείλει το σύντροφό της γιατί την κακοποιούσε και της απάντησαν «κοιτάξτε να τα βρείτε. Πήγαινε σπίτι σου και κοίταξε να τα βρεις. Και προσπάθησε την επόμενη φορά να είσαι πιο υπομονετική με το σύντροφό σου».
Πιστεύεις ότι υπάρχουν και άλλες γυναίκες, τις οποίες αντιμετώπισαν με αδιαφορία αστυνομικοί;
Είμαι σίγουρη ότι πριν την Κυριακή θα υπήρξαν πολλές γυναίκες που πήγαν σε αυτό το συγκεκριμένο τμήμα και δεν ξέρω και σε πόσα άλλα και τους φέρθηκαν με αυτόν τον τρόπο. Γι’ αυτό έχω οργή. Υπάρχει η ιστορία μιας γυναίκας που πήγε σε Αστυνομικό Τμήμα και είπε ότι ήθελε να καταγγείλει το σύντροφό της γιατί την κακοποιούσε και της απάντησαν «κοιτάξτε να τα βρείτε. Πήγαινε σπίτι σου και κοίταξε να τα βρεις. Και προσπάθησε την επόμενη φορά να είσαι πιο υπομονετική με το σύντροφό σου». Την ξέρω αυτήν την κοπέλα. Μια άλλη κοπέλα πήγε τρέχοντας στο αστυνομικό τμήμα γιατί την κυνηγούσε ένας επιδειξίας να τη βιάσει και όταν βρέθηκε μπροστά στο αστυνομικό τμήμα είδε χαρτί ότι ήταν κλειστό, γιατί είχε ωράριο λειτουργίας. Είναι δυνατόν ποτέ τα αστυνομικά τμήματα να έχουν ωράριο λειτουργίας; Η κοπέλα γλίτωσε από του Χάρου τα δόντια γιατί βρέθηκε μπροστά της κάποιος καλός άνθρωπος περαστικός και τη βοήθησε.
Πιστεύεις στην καλοσύνη των ανθρώπων;
Πιστεύω στην καλοσύνη του Θεού. Υπάρχουν πολύ καλοί άνθρωποι που αποδεικνύουν καθημερινά την καλοσύνη τους.
Υπάρχουν όμως ανάμεσά μας πολύ κακοί άνθρωποι. Όχι κακοί, αδιάφοροι. Αυτό που με θυμώνει περισσότερο είναι ότι πρέπει να συμβεί κάτι τραγικό, για να αντιδράσεις. Δεν βλέπεις τι συμβαίνει γύρω σου. Με ένα κούνημα του χεριού σου, μπορείς να σώσεις έναν άνθρωπο. Γιατί δεν το κάνεις; Τι σε κρατάει; Θα μπορούσε να είναι η αδερφή σου, η μάνα σου, το παιδί σου…
Μιλάω στην Κυριακή, αλλά εκείνη μόνο μου γελάει. Μετά το δικαστήριο πήγα πάνω στο μνήμα της. Έκανα ό,τι προστάζει η εκκλησία. Εγώ της μιλάω, αλλά απάντηση δεν παίρνω. Της μιλάω κάθε μέρα, κάθε ώρα, κάθε λεπτό. Συνέχεια. Δεν έχει φύγει από το μυαλό μου. Ούτε μία στιγμή.
Συγχώρεση υπάρχει πιθανότητα να υπάρξει από μέρους σου;
Συγχωρεί μόνο ο Θεός. Εγώ είμαι άνθρωπος. Ο Θεός είναι συγχώρεση, είναι αγάπη. Αν θέλει Εκείνος να συγχωρέσει τον κόσμο όλο. Εγώ δεν μπορώ. Να συγχωρέσω ποιον; Αυτόν που μου στέρησε τη ζωή μου, το πολυτιμότερο πλάσμα που είχα στον κόσμο αυτόν; Και για ποιο λόγο να τον συγχωρέσω; Που μεγάλωσα ένα παιδί 28 χρονών για να έρθει ο δολοφόνος να μου το σκοτώσει με πέντε μαχαιριές; Και οι μαχαιριές δεν είναι πέντε. Είναι εφτά. Γιατί απέφυγε, όπως είπε ο ιατροδικαστής Δημήτρης Γαλαντέρης, δύο μαχαιριές. Είχε αμυντικά τραύματα στα χέρια της. Εφτά μαχαιριές από τον δολοφόνο και ο φρουρός δεν πρόλαβε. Έστω και στην τελευταία στιγμή να έβγαινε από το φυλάκιο, είπε ο ιατροδικαστής, τα τραύματά της θα μπορούσαν να ήταν ιάσιμα. Δύσκολα μεν, αλλά ιάσιμα. Ο δολοφόνος όμως ήταν αποφασισμένος. Ήθελε να την τελειώσει.
«Μιλάς» καθόλου με την Κυριακή;
Της μιλάω, αλλά εκείνη μόνο μου γελάει. Μετά το δικαστήριο πήγα πάνω στο μνήμα της. Έκανα ό,τι προστάζει η εκκλησία. Εγώ της μιλάω, αλλά απάντηση δεν παίρνω. Της μιλάω κάθε μέρα, κάθε ώρα, κάθε λεπτό. Συνέχεια. Δεν έχει φύγει από το μυαλό μου. Ούτε μία στιγμή. Μπορεί να με βλέπεις, να μιλάω, να περπατάω, να κάνω δουλειές, όμως δεν φεύγει από το μυαλό μου αυτό το «αχ». Αυτό το «χάνομαι», αυτή η τελευταία της λέξη δεν φεύγει από το μυαλό μου ούτε μία στιγμή. Αυτά τα 28 δευτερόλεπτα, 30 δευτερόλεπτα που κρατάει το βίντεο. Είναι ένα από τα βίντεο που όταν ήρθε η στιγμή του δικαστηρίου να παρουσιαστούν μαζί με φωτογραφίες, ηχητικά της αστυνομίας, δεν ήρθε κανένας να τα δει. Ούτε ο δολοφόνος που «δεν θυμόταν» πώς έγιναν τα πράγματα, ο οποίος επικαλέστηκε θέμα υγείας, ενώ θα έπρεπε να είναι εκεί να τα δει και να τα θυμηθεί, ούτε οι γονείς του, ούτε οι συγγενείς του που ήρθαν την επόμενη μέρα. Ήρθαν την επόμενη μέρα για να πούν ψέματα. Για να διαβάλουν το χαρακτήρα του παιδιού μου. Είναι πολλά περισσότερα τα βίντεο με ήχο και με πολύ καθαρή εικόνα από αυτά που είδαμε στην τηλεόραση.
Θέλω να απευθυνθώ σε όλες εκείνες τις γυναίκες και στους άντρες-αλλά κυρίως στις γυναίκες που βιώνουν κακοποίηση μέσα στη σχέση τους ή στο γάμο τους, να μην πιστέψουν ούτε για μία στιγμή ότι αυτό που ζουν τους αξίζει. Ή ότι φταίνε αυτές γι’ αυτό που βιώνουν. Δεν είστε λάθος. Λάθος είναι εκείνος και η οικογένεια που τον μεγάλωσε.
Πώς θα ήθελες να κλείσουμε αυτήν την κουβέντα;
Θέλω να πω σε όλο τον κόσμο που διαβάζει αυτή τη συνέντευξη ότι δεν είναι εύκολο αυτό που ζω. Πονάει πολύ. Πάρα πολύ. Δεν χρειάζεται και δεν πρέπει να έρθει κανένας άνθρωπος στη θέση που είμαι εγώ σήμερα να χάσει το σπλάχνο του, το παιδί του επειδή το δολοφόνησαν αφού πρώτα το κακοποίησαν για χρόνια. Μην περιμένετε να σας χτυπήσει το πρόβλημα την πόρτα για να νιώσετε πόσο πολύ πονάει. Θέλω να απευθυνθώ σε όλες εκείνες τις γυναίκες και στους άντρες-αλλά κυρίως στις γυναίκες που βιώνουν κακοποίηση μέσα στη σχέση τους ή στο γάμο τους, να μην πιστέψουν ούτε για μία στιγμή ότι αυτό που ζουν τους αξίζει. Ή ότι φταίνε αυτές γι’ αυτό που βιώνουν. Δεν είστε λάθος. Λάθος είναι εκείνος και η οικογένεια που τον μεγάλωσε. Και μην έχετε αυταπάτες ότι αυτόν τον άνθρωπο που είναι κακοποιητής, μπορείτε να τον αλλάξετε. Εκείνος έτσι θα μείνει. Εσείς πρέπει να δείτε τα σημάδια και να φύγετε. Δεν χρειάζεται υπομονή, απόφαση και δύναμη χρειάζεται. Και να μιλάτε στους δικούς σας ανθρώπους. Και θέλω να απευθυνθώ ως μάνα στις μάνες που μεγαλώνουν αγόρια με τη συμβουλή «έλα μωρέ γυναίκα είναι δώσε και καμία σφαλιάρα» εκτός ότι έχει νομικές συνέπειες μια τέτοια συμπεριφορά, δημιουργεί ένα πρότυπο άνδρα που δεν κάνει κακό μόνον στις γυναίκες, στην κοινωνία, αλλά γυρίζει και μπούμερανγκ στις οικογένειες που γαλουχούν τέτοιους ανθρώπους. Εμένα την Κυριακή μου τη δολοφόνησε ο γυναικοκτόνος Θανάσης Κουρελής. Ας μην υπάρξουν άλλα θύματα. Εγώ θα είμαι εδώ, ενεργή για να το αποτρέψω. Πλέον δεν έχω όνομα, είμαι η μαμά της Κυριακής Γρίβα.
