Flo Jo: Από τους 5.000 κοιλιακούς την ημέρα και τα μακριά νύχια, στο σκάνδαλο και το ξαφνικό τέλος

Παρ' όλα αυτά, ο κόσμος παραλίγο να μη γνωρίσει ποτέ το φαινόμενο "Flo Jo". Στα 20 της χρειάστηκε να παρατήσει τον πρωταθλητισμό και τις σπουδές της και να εργαστεί ως ταμίας σε τράπεζα, για να βοηθήσει την οικογένειά της οικονομικά. Ευτυχώς, έναν χρόνο αργότερα ο παλιός προπονητής της τη στήριξε οικονομικά προκειμένου να συνεχίσει την πορεία της.

Το 1983 έλαβε μέρος στο πρώτο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου στο Ελσίνκι, τερματίζοντας στην τέταρτη θέση του αγώνα των 200 μέτρων με χρόνο 22,46 δευτερόλεπτα. Την περίοδο αυτή τράβηξε αρχικά το ενδιαφέρον λόγω της εμφάνισής της, καθώς τα νύχια των χεριών της ήταν ασυνήθιστα μακριά (έφταναν ακόμη και τα 15 εκατοστά!) και πάντα βαμμένα με διάφορα χρώματα.

Σεούλ 1988

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Σεούλ το 1988 ήταν το απόγειο της καριέρας της, κερδίζοντας τρία χρυσά μετάλλια κι ένα αργυρό. Στα 100 μέτρα, κατέρριψε το παγκόσμιο ρεκόρ με χρόνο 10.49 δευτερόλεπτα, ένα ρεκόρ που παραμένει μέχρι σήμερα το ταχύτερο στην ιστορία του γυναικείου στίβου. Highlight: Ήδη από τα 40 μέτρα, η Flo Jo φαίνεται να χαμογελά, καταλαβαίνοντας πόσο μπροστά είναι.

Στα 200 μέτρα, έκανε ακόμα πιο εκθαμβωτική την παρουσία της, κατεβάζοντας το ρεκόρ σε 21.34 δευτερόλεπτα και πάλι ένα ακατάρριπτο ρεκόρ. Στη Σεούλ, έγινε η πρώτη Αμερικανίδα αθλήτρια που κατέκτησε τέσσερα Ολυμπιακά μετάλλια σε μία μόνο διοργάνωση. Μέχρι και σήμερα, η Flo Jo παραμένει η πιο γρήγορη γυναίκα στην ιστορία. Επιπλέον, είναι η μόνη γυναίκα που διατηρεί δύο παγκόσμια ρεκόρ για πάνω από 35 χρόνια.

Ήταν η γυναίκα που απέδειξε πως η ταχύτητα δεν είναι απλώς ζήτημα φυσικού ταλέντου αλλά μια τέλεια σύνθεση δύναμης, τεχνικής, ψυχικής αντοχής και προσωπικότητας. Η αγωνία και η προσμονή των θεατών κορυφώνονταν με κάθε δέκατο του δευτερολέπτου που περνούσε, ενώ εκείνη, με το εκκεντρικό της στυλ, έγινε το απόλυτο είδωλο μιας εποχής όπου η γυναικεία δύναμη διεκδικούσε την πρωτοκαθεδρία στον αθλητισμό και όχι μόνο.

Το στυλ ως προέκταση της ταχύτητας

Πριν την εποχή του athleisure, η Flo-Jo έβλεπε τη μόδα όχι ως ματαιοδοξία, αλλά ως στρατηγική. Η μόδα υπήρχε πάντα στη ζωή της. Όταν ήταν έφηβη σχεδίαζε τις δικές της στολές και είχε πείσει τις συμπαίκτριές της να φορέσουν όλες πολύχρωμα κολάν και καλσόν κάτω από το σορτσάκι τους. Αργότερα εργάστηκε ως nail artist. Στους αγώνες, η επιλογή του design των νυχιών της δεν ήταν τυχαία: άλλες φορές έφεραν την αστερόεσσα κι άλλες ήταν χρυσό μεταλλιζέ - το προσωπικό της γούρι για το χρυσό μετάλλιο. Η Flo Jo αντιμετώπιζε κάθε αγώνα σαν περφόρμανς με στυλιστικό concept.

Η ίδια συνήθιζε να λέει: «Ντύσου καλά για να φαίνεσαι καλά. Όταν φαίνεσαι καλά, νιώθεις καλά. Κι όταν νιώθεις καλά, τρέχεις γρήγορα!» και για εκείνη, η ψυχολογία και η αισθητική. Ακόμη και μετά την αποχώρησή της από τον επαγγελματικό αθλητισμό, η σχέση της με τη μόδα παρέμεινε ενεργή: λάνσαρε τη δική της σειρά ρούχων και σχεδίασε στολές για την ομάδα μπάσκετ Indiana Pacers.

Ήταν ένα στυλιστικό statement που πήγαινε πέρα από την ατομική έκφραση. Μια πράξη αντίστασης στη μονοχρωμία και την ανδροπρεπή αυστηρότητα του γυναικείου αθλητισμού της εποχής. Σε έναν στίβο γεμάτο κορμιά, εκείνη κατάφερε να είναι πρόσωπο. Σε έναν χώρο όπου κυριαρχούσε η ομοιομορφία, εκείνη έγινε εικόνα. Και αυτή η εικόνα εξακολουθεί να ταξιδεύει μαζί με τα 10.49 δευτερόλεπτα που παραμένουν το γρηγορότερο 100άρι όλων των εποχών.

Το σκάνδαλο

Αμέσως μετά την εντυπωσιακή της επίδοση στη Σεούλ, άρχισαν οι «ψίθυροι» για χρήση απαγορευμένων ουσιών. Η ραγδαία βελτίωση της σωματοδομής και των επιδόσεών της μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα προκάλεσε ερωτήματα και σκεπτικισμό τόσο από συναθλητές όσο και από ειδικούς.

Ο Carl Lewis, δις χρυσός Ολυμπιονίκης, περιέγραψε την αλλαγή στην αθλήτρια ως «ταχύτερη από ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς». Μάλιστα, την ίδια ημέρα που η Flo Jo κατέρριψε το ρεκόρ, ο Lewis σημείωσε χρόνο 9,78 δευτερολέπτων στα 100 μέτρα, ο οποίος όμως δεν αναγνωρίστηκε ως παγκόσμιο ρεκόρ λόγω ευνοϊκού ανέμου. Η ασυνήθιστη πρόοδος της Flo Jo έμοιαζε μοναδική στην ιστορία του στίβου.

Παρά τις υπόνοιες, οι επίσημοι έλεγχοι ντόπινγκ που της έγιναν ήταν συστηματικοί και αυστηροί. Κατά τη διάρκεια της Ολυμπιάδας της Σεούλ, υποβλήθηκε σε έντεκα ελέγχους και όλοι ήταν αρνητικοί. Ο τότε διευθυντής της ομοσπονδίας στίβου των ΗΠΑ, δήλωσε κατηγορηματικά ότι «σε κανένα από τους ελέγχους δεν βρέθηκε θετική για απαγορευμένες ουσίες».

Η Flo Jo υποστήριζε ότι η βελτίωσή της είχε να κάνει με το διαφορετικό πρόγραμμα προπόνησης που ακολουθούσε. Πλέον, είχε δώσει έμφαση στην ενδυνάμωση των ποδιών της, κάτι που θεωρούσε ότι την έκανε πιο γρήγορη. Πέραν από πρόγραμμα, είχε αλλάξει και προπονητή: Al Joyner, χρυσός Ολυμπιονίκης στο τριπλούν και... σύζυγός της!

Το 1989, σε ένα άρθρο για το οποίο φημολογείται ότι πληρώθηκε 25.000 δολάρια, ο Darrell Robinson, πρώην συμπαίκτης της Flo Jo, ισχυρίστηκε ότι της πούλησε 10 ml αυξητικής ορμόνης το 1988 έναντι 2.000 δολαρίων. Υποστήριξε πως η αθλήτρια του είχε πει: «αν θέλεις να κάνεις 1 εκατομμύριο, πρέπει να επενδύσεις μερικές χιλιάδες». Ο Robinson υποστήριξε επίσης ότι έπαιρνε στεροειδή από τον προπονητή Bob Kersee και ότι είχε δει τον Carl Lewis να κάνει ενέσεις με φάρμακα που πίστευε πως ήταν τεστοστερόνη. Το 1990, ο Lewis κατηγόρησε στην αυτοβιογραφία του τη Flo Jo για ντόπινγκ.

Ωστόσο, ούτε ο Robinson ούτε ο Lewis προσκόμισαν αποδείξεις για τους ισχυρισμούς τους, ενώ ο Robinson απομονώθηκε από την αθλητική κοινότητα, γεγονός που οδήγησε στην πρόωρη διακοπή της καριέρας του. Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1988, στο απόγειο της καριέρας της, η Flo Jo αποσύρθηκε από τον στίβο, έναν χρόνο πριν εφαρμοστεί το υποχρεωτικό σύστημα τυχαίων ελέγχων ντόπινγκ. Κατά τη διάρκεια της καριέρας της υποβλήθηκε σε πολλούς ελέγχους ντόπινγκ και βγήκε σε όλους αρνητική.

Ο μυστήριος θάνατος

Η Flo Jo έφυγε από τη ζωή ξαφνικά το 1998, σε ηλικία μόλις 38 ετών. Οι συνθήκες που οδήγησαν στην κατάρρευσή της παραμένουν ασαφείς. Ο αιφνίδιος θάνατος ερευνήθηκε από το γραφείο του ιατροδικαστή, το οποίο ανακοίνωσε ότι η αιτία ήταν ασφυξία κατά τη διάρκεια ενός σοβαρού επιληπτικού επεισοδίου.

Προηγουμένως, είχε διαγνωστεί με σηραγγώδες αιμαγγείωμα (cavernous hemangioma), μια συγγενή αγγειακή ανωμαλία στον εγκέφαλο που την έκανε επιρρεπή σε επιληπτικές κρίσεις. Σύμφωνα με τον δικηγόρο της οικογένειας, είχε υποστεί τον πρώτο τονικοκλονικό σπασμό το 1990 κι είχε λάβει θεραπεία για σπασμούς το 1993 και το 1994. Η ιατροδικαστική έκθεση έδειξε ότι τη στιγμή του θανάτου της, στο σώμα της βρέθηκαν μόνο μικρές ποσότητες δύο κοινών φαρμάκων χωρίς συνταγή, παρακεταμόλης και αντιισταμινικού Benadryl.

Παρότι η επίσημη αιτία θανάτου ήταν ιατρικά τεκμηριωμένη, ορισμένοι θεώρησαν ότι ο αιφνίδιος θάνατος της Joyner επιβεβαίωνε τις υποψίες για χρήση απαγορευμένων ουσιών, όπως στεροειδών ή άλλων φαρμάκων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την υγεία της μακροπρόθεσμα. Η αμφισημία γύρω από την υγεία της και το γρήγορο τέλος της, έδωσαν τροφή σε θεωρίες που συνδέουν το σπουδαίο ταλέντο της με σκοτεινές πτυχές του αθλητικού ντόπινγκ. Πάντως, ο πρόεδρος της γερμανικής ομοσπονδίας αθλητισμού, Helmut Diesel, είχε τονίσει ότι «ο θάνατος της Griffith πρέπει να αποτελέσει παράδειγμα προς αποφυγή στον πόλεμο κατά των αναβολικών. Στον δίκαιο αθλητισμό δεν υπάρχουν ένοχοι χωρίς αποδείξεις».

Παρά τα ερωτήματα και τις αμφιβολίες, η Florence Griffith Joyner παραμένει σύμβολο μιας εποχής όπου ο στίβος μεταμορφωνόταν. Ήταν η γυναίκα που έδειξε ότι η αθλητική διάκριση δεν χρειάζεται να είναι βαρετή ή μονότονη. Μπορεί να έχει στυλ, χρώμα, χαρακτήρα. Τα ρεκόρ της παραμένουν ακατάρριπτα, οι εικόνες της ζωντανές. Και πάνω απ’ όλα, η ιστορία της μας θυμίζει πως πίσω από κάθε αστραφτερή επιτυχία κρύβεται μια πολύπλοκη ανθρώπινη εμπειρία, με όνειρα, πάθη, αμφιβολίες και πόνο. Όσο για το αν τα ρεκόρ της (όπως και τόσα άλλα, επί δεκαετίες ακατάρριπτα ρεκόρ) ήταν αποτέλεσμα ντόπινγκ ή όχι, δεν θα έχουμε ποτέ μια σίγουρη απάντηση.