Φαίδρα Νταϊόγλου: «Η μητέρα μου, Υρώ Μανέ, με έβαλε 3 ετών, σε μια αίθουσα χορού και μουσικής. Τα υπόλοιπα αφέθηκαν πάνω μου»

Έχετε δηλώσει ότι για σας ο χορός είναι βάλσαμο και μια αίθουσα χορού η διαφυγή σας. Τι έχετε ανακαλύψει εσωτερικά μετά από την πορεία σας στον κόσμο του σύγχρονου και του κλασικού χορού;

Το κυριότερο με το οποίο έχω έρθει σε επαφή και το οποίο μου έγινε με τα χρόνια αντιληπτό είναι το τι σημαίνει διαφυγή και πότε έχω την ανάγκη να διαφεύγω. Αυτή η άκρως δημιουργική ασχολία –που με κάποιον τρόπο είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ύπαρξή μου από τότε που με θυμάμαι– είναι μια ψυχοσυνθετική διαδικασία. Με τα χρόνια, ανακάλυπτα ότι κάθε αλλαγή στην ψυχή μου, κάθε αναζήτηση, ήταν αυτόματα και μια σωματική εξερεύνηση. Άλλαζα ως άνθρωπος και άλλαζα και ως χορεύτρια. Σε μικρότερες ηλικίες, αυτό το συμπέρασμα είναι κάτι που μπορεί να περνά από το μυαλό μας –ή να μας το περνούν οι άλλοι– ως μια αυτονόητη συνθήκη, μεγαλώνοντας όμως κατέληξε για μένα ως η βάση της όποιας εξέλιξης αφορά την κίνηση και την έκφραση. Αυθόρμητα λοιπόν χρησιμοποιώ τη λέξη «βάλσαμο» διότι αυτή η εσωτερική διαδικασία ή, αλλιώς, η σύνδεση με τον εαυτό μου όσο χορεύω, αλλά και όσο δεν χορεύω, με γεμίζει, με κατευθύνει και μου ανοίγει δρόμους και ορίζοντες χωρίς να έχω προλάβει να δω παραπέρα από μένα την ίδια. Συνεπώς, νιώθω ασφαλής, υγιής και ζωντανή.

Εκτός από χορεύτρια, όμως, διδάσκετε χορό και κινησιολογία. Στην Ελλάδα του σήμερα, ο κόσμος, ανεξαρτήτως ηλικίας, αγαπά το χορό;

Αυτό που είναι σπουδαίο να γνωρίζουμε είναι ότι όσο κινούμαστε άλλο τόσο χορεύουμε, είναι η ίδια συνθήκη. Ο χορός είναι μέρος της ζωής κάθε ανθρώπου χωρίς καν να το έχει αντιληφθεί. Επομένως, αν αγαπάμε τον εαυτό μας, αγαπάμε και το χορό μας. Σε πιο γενικό πλαίσιο, ο κόσμος κάθε μέρα εκπαιδεύεται όλο και περισσότερο σε αυτή την τέχνη. Λαμβάνει ερεθίσματα βλέποντας πολύ συχνά μπροστά του διάφορες εκδοχές της. Θεωρώ πως σιγά σιγά την κατανοεί περισσότερο. Θα ήθελα να πιστεύω ότι με τα χρόνια θα γίνεται πιο ανοιχτός, δεκτικός και ουδέτερος – όπως εύχομαι να γίνεται και με τον ίδιο του τον εαυτό.

Τι σας εμπνέει πριν από τη δημιουργία μιας χορογραφίας;

Η έμπνευση είναι πολύ ιδιαίτερη κατάσταση, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Άλλες φορές είναι ενεργός και προσεγγίσιμη και άλλες περνά από χίλια κύματα. Μπορεί να επηρεαστεί από το πόσο ανοιχτός και διαυγής είσαι τη στιγμή που θα κληθείς να δημιουργήσεις. Μπορεί όμως να είναι και μια πιο άμεση συνθήκη. Προσωπικά, θα εμπνευστώ από έναν επαναλαμβανόμενο ήχο, ένα σκηνικό, μια σκέψη, ένα όνειρο, μια σουρεάλ κατάσταση, την κίνηση από ένα δοξάρι, ένα φόβο, μια συζήτηση, μια διαφωνία, έναν καβγά ή ένα συναίσθημα. Όλα αυτά –και πόσα ακόμα…– μπορεί να με κινήσουν. Η μαγεία όμως είναι στο πώς θα με κινήσουν κάθε φορά. Κι εκεί έρχεται το πιο βασικό μου εργαλείο, το οποίο είναι η παρατήρηση της ψυχής και το πώς εκείνη αντιδρά σε διάφορα ερεθίσματα. Για τη χορογραφία μιας παράστασης, με εμπνέουν πρώτα απ’ όλα το πλαίσιο, οι άνθρωποι, το κείμενο, τα νοήματά του και η αίσθηση της μουσικής που έχει δημιουργηθεί για αυτήν. Όλα όμως είναι ενταγμένα σε όσα ανέφερα παραπάνω.

Αν είχατε απέναντί σας ένα νέο παιδί που θέλει να ασχοληθεί επαγγελματικά με αυτόν το χώρο, τι συμβουλές θα του δίνατε;

Δεν νομίζω πως θα του έδινα συμβουλές καθώς είναι πολύτιμο να αναγνωρίσεις και να αφουγκραστείς μόνος σου το ταξίδι μέσα σε αυτόν το χώρο. Να το αφήσεις να σε μετακινήσει με όποιον τρόπο μπορεί. Να μην τρέξεις να προλάβεις τίποτα ούτε να αποφύγεις να ζήσεις. Το μόνο που θα έλεγα είναι ότι είναι ένας μαγικός χώρος, δύσκολος, αβέβαιος, επίπονος, αλλά μπορεί να σε φτάσει σε απλησίαστα και συγκλονιστικά μονοπάτια, αρκεί να του δώσεις τον εαυτό σου.

Με την Ευαγγελία Πλατανιώτη συνεργαστήκατε επιτυχώς στο «Black Raven» («Μαύρο Κοράκι»), το θέμα της χορογραφίας της με την οποία αναδείχθηκε παγκόσμια πρωταθλήτρια καλλιτεχνικής κολύμβησης. Τι έπεται στο κομμάτι αυτό και τι θα δούμε στους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Πόλη του Φωτός;

Εύχομαι να έπονται πολλά ακόμα. Η επιτυχία είναι ούτως ή άλλως –και ξεκάθαρα– ολόκληρη της Ευαγγελίας. Εγώ είμαι απλώς ευγνώμων στην προπονήτρια της Εθνικής Ομάδας Καλλιτεχνικής Κολύμβησης, Νάστια Γκούτσεβα, που με εμπιστεύεται από το 2021 και με συμπεριλαμβάνει στα όνειρα και στους αγώνες των κοριτσιών, που ξεχειλίζουν από αγάπη, θυσία, αφοσίωση, πείσμα και σύνδεση με την ψυχή και το σώμα. Τα επίπεδα είναι πολύ υψηλά. Τα κορίτσια δίνουν έναν αδιανόητο αγώνα σε πολλές αντίξοες συνθήκες. Πράγματι, με την Ευαγγελία δουλέψαμε μαζί στο «Black Raven», με το οποίο κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο, αλλά και στο συρτάκι στο ελεύθερο πρόγραμμά της, με το οποίο απέσπασε το ασημένιο. Ήταν τιμή μου που μπόρεσα να της δώσω ένα κομμάτι μου σε αυτή την εξερεύνησή της στο δικό της βυθό. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες, ταξιδεύει με τη συναθλήτριά της Σοφία Μαλκογεώργου και θα διαγωνιστούν ντουέτο. Πρόκειται για δύο αστέρια που σέβομαι και εκτιμώ βαθιά. Διαθέτουν ένα ανατριχιαστικό πάθος που θαυμάζω. Είναι μια τεράστια στιγμή και ευχόμαστε όλοι να τη ζήσουν με τον πιο δυνατό τρόπο. Είμαι βέβαιη ότι στο Παρίσι θα συγκινήσουν πολύ. Ετοιμάζουν δύο καινούριες, πολύ ιδιαίτερες χορογραφίες, με τη μία να έχει ένα βαθύ ελληνικό στοιχείο, τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη, με τίτλο «Οι Χαρταετοί», και την άλλη να είναι γεμάτη αντιθέσεις. Ο συνδυασμός αυτών των δύο είναι για μένα ο ορισμός του Έλληνα αθλητή – και όχι μόνο.

Είναι τελικά ο κόσμος της τέχνης ευρύτερα ένα μικρόβιο που κληρονομήσατε από τη μητέρα σας, την ηθοποιό Υρώ Μανέ;

Φαντάζομαι πως αναπόφευκτα θα ερχόμουν αντιμέτωπη με αυτό τον κόσμο αφού τον αφουγκραζόμουν ακόμα και πριν από τη γέννησή μου. Γεννήθηκα με αυτή την κλίση προς τις τέχνες γενικότερα, με γοήτευαν από πολύ μικρή. Αν όντως το κληρονόμησα από τη μητέρα μου, τότε ευχαριστώ βαθιά τη φύση και τη βιολογία για αυτό. Η μητέρα μου φρόντισε να με εντάξει σε ηλικία 3 χρονών σε μια αίθουσα χορού και λίγο αργότερα σε μια αίθουσα μουσικής. Τα υπόλοιπα αφέθηκαν πάνω μου.

Πριν από λίγους μήνες, κάνατε και δύο σκηνοθετικές απόπειρες, στο κομμάτι «Καινούργιοι Άνθρωποι» του Χρήστου Μπότση με τον Κώστα Μακεδόνα και στην «Ασπιρίνη» της Νατάσσας Μποφίλιου, σε διασκευή Χρήστου Μπότση. Είναι ο τομέας της σκηνοθεσίας κάτι που σας ελκύει;

Ομολογώ ότι ήταν μια άκρως δημιουργική περίοδος, σε ένα διαφορετικό μονοπάτι, το οποίο βέβαια συνδέεται πολύ με το χορό μέσα μου – ή, μάλλον, ο χορός οφείλει να έχει αυτήν τη σκηνοθετική αίσθηση. Η κίνηση έχει δραματουργία, έχει χώρο, χρόνο, πλαίσιο, συνθήκες. Είναι τέχνη 360 μοιρών, όπως όλες άλλωστε. Η σκηνοθεσία λοιπόν ενώνει τα πάντα, κι αυτό είναι ένα στοιχείο που με συναρπάζει.

Ως μια δραστήρια, δημιουργική και γεμάτη όραμα νέα γυναίκα, τι σημαίνει χάρη για σας;

Χάρη για μένα σημαίνει ομορφιά. Και ομορφιά σημαίνει αέρας και αύρα ουσιαστική, με αξίες, βάθος, νόημα, χαρακτήρα και ταυτότητα. Είναι σπουδαίο να υπάρχει πίσω από κάθε άνθρωπο αυτή η χάρη που θα τον συνοδεύει.

Κλείνοντας τη συζήτησή μας, ζείτε για να χορεύετε ή χορεύετε για να ζείτε;

Αυτός είναι ένας προβληματισμός που διαιωνίζω. Με το πέρασμα των χρόνων, όμως, δεν είναι τόσο ξεκάθαρος. Στη συγκεκριμένη στιγμή μου, θα έλεγα ότι ζω το χορό και εύχομαι όλοι να αρχίσουν να ζουν την κίνηση και τη μετακίνησή τους.