Η Eileen Collins γεννήθηκε για να πετά. Κοίταζε από παιδί τον ουρανό με μια λαχτάρα που οι άλλοι γύρω της δύσκολα μπορούσαν να κατανοήσουν. Ήξερε ότι το μέλλον της βρισκόταν εκεί πάνω, στα σύννεφα, πιο πέρα από την ατμόσφαιρα, σε τροχιές που οι περισσότεροι δεν θα τολμούσαν καν να ονειρευτούν. Η Collins είναι μια σιωπηλή αλλά σίγουρη δύναμη στην ιστορία της αεροναυτικής και της εξερεύνησης του διαστήματος.
Ως η πρώτη γυναίκα που πέταξε και διοίκησε διαστημικό λεωφορείο, άνοιξε τον δρόμο για τις μελλοντικές γενιές γυναικών στον χώρο της αεροδιαστημικής. Αυτό το αφιέρωμα εξετάζει τη ζωή, την καριέρα και την κληρονομιά της
Γεννήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 1956 στην πόλη Elmira της Νέας Υόρκης. Από τα πρώτα της βήματα, η αδρεναλίνη του αέρα και η μαγεία της πτήσης είχαν κεντρική θέση στη ζωή της. Επηρεασμένη από τις ιστορίες της Amelia Earhart, ακολούθησε το πάθος της για την αεροπορία. Στα 19 της, χρησιμοποίησε κάθε ευκαιρία για να εξοικονομήσει χρήματα και να παρακολουθήσει μαθήματα πτήσης.
Το 1978, ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο Πανεπιστήμιο Syracuse με πτυχίο στα Μαθηματικά και τα Οικονομικά, και αμέσως μετά το 1979, έγινε μία από τις πρώτες τέσσερις γυναίκες που εισήχθησαν στο Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Πιλότων της Πολεμικής Αεροπορίας στο Vance Air Force Base στην Οκλαχόμα. Αυτά τα πρώτα βήματα έθεσαν τα θεμέλια για ένα μέλλον που θα καταλάμβανε το διάστημα.
Αμέσως μετά την εκπαίδευσή της, η Collins ανέλαβε καθήκοντα εκπαιδεύτριας πτήσεων για την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ το 1979. Για έντεκα χρόνια δίδαξε πτήση και μαθηματικά, ενώ παράλληλα συμμετείχε σε κρίσιμες αποστολές – όπως η εισβολή στη Γρενάδα το 1983 – όπου το C-141 Starlifter της μετέφερε στρατεύματα και κρίσιμες ομάδες. Επίσης, απόφοιτησε το Σχολείο Δοκιμαστικών Πιλότων της Πολεμικής Αεροπορίας το 1990, ενώ απέκτησε μεταπτυχιακούς τίτλους σε Επιχειρησιακές Έρευνες (Stanford, 1986) και στη Διαχείριση Διαστημικών Συστημάτων (Webster, 1989).
Καριέρα στη NASA
Το 1990, η Collins επιλέχθηκε ως αστροναύτης από τη NASA και έγινε μέλος του πληρώματος το 1991. Αρχικά, εργάστηκε ως μηχανικός του Orbiter, υπεύθυνη για κρίσιμες λειτουργίες πριν και μετά την αποστολή: από την παρακολούθηση των εκτοξευτικών διαδικασιών μέχρι την επικοινωνία στο Κέντρο Ελέγχου Αποστολών. Η αφοσίωση της και η ακρίβεια στις λεπτομέρειες απέδωσαν καρπούς, ανοίγοντας της το δρόμο για τις επόμενες ιστορικές της αποστολές.
STS-63: Η πρώτη πτήση ως γυναίκα πιλότος διαστημικού λεωφορείου
Το Φεβρουάριο του 1995, η Collins κατέκτησε μια ιστορική κορυφή με την αποστολή STS-63 στο Discovery. Σε αυτήν την αποστολή, που περιλάμβανε προσέγγιση και πτήση γύρω από τον ρωσικό διαστημικό σταθμό Mir, κατέγραψε μια σημαντική στιγμή στη συνεργασία μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας. «Δεν σκέφτομαι τον εαυτό μου ως γυναίκα που έχει κάτι να αποδείξει», δήλωσε τότε, αναδεικνύοντας την αυτοπεποίθηση που πάντα χαρακτήριζε το έργο της.
STS-84: Σύνδεση με τον Mir
Το Μάιο του 1997, συμμετείχε ως πιλότος στην αποστολή STS-84 με το Atlantis, μια επιχείρηση που είχε ως στόχο τη σύνδεση με τον διαστημικό σταθμό Mir για τη μεταφορά προσωπικού και εξοπλισμού. Η αποστολή αυτή ενίσχυσε περαιτέρω τους δεσμούς συνεργασίας μεταξύ της NASA και της Ρωσίας, προσδίδοντας ένα ακόμα κεφάλαιο στην ιστορία της διεθνούς διαστημικής συνεργασίας.
STS-93: Η πρώτη γυναίκα διοικητής διαστημικού λεωφορείου
Τον Ιούλιο του 1999 έγραψε ξανά ιστορία ως η πρώτη γυναίκα κυβερνήτης διαστημικού λεωφορείου. Η αποστολή STS-93 είχε έναν κρίσιμο στόχο: να εκτοξεύσει το τηλεσκόπιο Chandra, ένα εργαλείο που θα μας έδινε εικόνες του σύμπαντος σε ακτίνες Χ, αποκαλύπτοντας το αόρατο. Στη διάρκεια της εκτόξευσης, παρουσιάστηκε μια σοβαρή διαρροή καυσίμων, αλλά η ψυχραιμία και η εμπειρία της Collins κράτησαν το πλήρωμα ασφαλές. Το Chandra έφτασε σε τροχιά και ξεκίνησε την αποστολή του, ένα ακόμη μνημείο της ανθρώπινης επιμονής.
Η αεροπορία μετά την τραγωδία του Columbia
Η τραγωδία του Columbia ήταν μία από τις πιο θλιβερές στιγμές στην ιστορία της NASA. Στις 1 Φεβρουαρίου 2003, το διαστημικό λεωφορείο Columbia καταστράφηκε κατά την επιστροφή του στη Γη, μετά από μια επιτυχημένη αποστολή STS-107, με αποτέλεσμα τον θάνατο και των επτά μελών του πληρώματος, μεταξύ των οποίων ο Rick D. Husband, η Laurel B. Clark, ο Michael P. Anderson, ο David M. Brown, ο Ilan Ramon (ο πρώτος Ισραηλινός αστροναύτης), ο William C. McCool και η Kalpana Chawla.
Η Eileen Collins δεν συμμετείχε στην αποστολή STS-107, αλλά η τραγωδία αυτή είχε τεράστιο αντίκτυπο στην NASA και στο προσωπικό της, καθώς θρηνούσαν την απώλεια επαγγελματιών και φίλων τους. Για την Collins, η τραγωδία του Columbia είχε ένα προσωπικό και επαγγελματικό βάρος, καθώς η ίδια είχε υπηρετήσει ως πιλότος και διοικητής σε προηγούμενες αποστολές, και γνώριζε πολύ καλά τις δυσκολίες και τις προκλήσεις του διαστημικού προγράμματος.
Το 2005, επέστρεψε για μια τελευταία αποστολή, την πρώτη μετά την τραγωδία του Columbia. Ο κόσμος φοβόταν, η NASA ήταν υπό πίεση, αλλά η Collins και το πλήρωμά της έκαναν το αδιανόητο: έφεραν πίσω την εμπιστοσύνη στο πρόγραμμα των διαστημικών λεωφορείων. Μετά την πτήση, αποσύρθηκε, αφήνοντας πίσω μια κληρονομιά που δεν χωρούσε σε τίτλους ειδήσεων. Ήταν η γυναίκα που δεν αρκέστηκε σε αυτό που της έδιναν, αλλά διεκδίκησε αυτό που της ανήκε.
Μια από τις πιο τρυφερές αναμνήσεις της είναι όταν μοιράστηκε με τα παιδιά της την εμπειρία της πρώτης αποστολής της στο διάστημα. Η επικοινωνία με την οικογένεια από το διάστημα αποτέλεσε μια στιγμή ενότητας για την ίδια και τους αγαπημένους της. Όπως έχει δηλώσει, «Οι στιγμές που έζησα με την οικογένειά μου ήταν πάντα οι πιο πολύτιμες, ακόμη και όταν ήμουν χιλιάδες μίλια μακριά από το σπίτι».
Η Eileen Marie Collins απέδειξε ότι το διάστημα δεν ανήκει σε κανέναν και ότι το μέλλον ανήκει σε αυτούς που έχουν το θάρρος να το κυνηγήσουν.
Το ντοκιμαντέρ, ο Trump και το μέλλον των γυναικών στην αεροδυναμική
Το ντοκιμαντέρ “Spacewoman” της Hannah Berryman, το οποίο βασίζεται στην αυτοβιογραφία της Collins “Through the Glass Ceiling to the Stars” (2021), έκανε πρόσφατα πρεμιέρα. Το "Spacewoman" εξετάζει τη ζωή και την καριέρα της Eileen Collins. Το ντοκιμαντέρ εστιάζει στις επαγγελματικές της επιτυχίες, αλλά και στις προσωπικές της δυσκολίες, καθώς μέσα από αρχειακό υλικό και συνεντεύξεις αποκαλύπτει τις συγκρούσεις και τις θυσίες που έκανε η ίδια και η οικογένειά της για να πετύχει.
Η ταινία δεν αφορά μόνο τις τεχνικές της ικανότητες ή τις επικίνδυνες διαστημικές αποστολές στις οποίες συμμετείχε, αλλά και το ανθρώπινο κομμάτι της ιστορίας της. Η οικογένειά της υπήρξε πάντα υποστηρικτική, ωστόσο το βάρος μιας τέτοιας καριέρας, γεμάτης κινδύνους και αποστολές που την κρατούσαν μακριά από το σπίτι, δεν ήταν ποτέ εύκολο. Το ντοκιμαντέρ επισημαίνει τη συναισθηματική φόρτιση που υπήρχε για την οικογένειά της, αλλά και την αποφασιστικότητα της Collins να συνεχίσει παρά τις προκλήσεις.
Η χρονική στιγμή της ταινίας είναι ιδιαίτερα σημαντική, δεδομένων των πολιτικών εξελίξεων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 2023, η NASA ανακοίνωσε ότι θα «προσγειώσει την πρώτη γυναίκα, το πρώτο έγχρωμο άτομο και τον πρώτο διεθνή εταίρο αστροναύτη στο φεγγάρι». Ωστόσο, μετά την εντολή του προέδρου Donald Trump να απομακρυνθούν οι πολιτικές που ενίσχυαν την διαφορετικότητα και την ισότητα, η συγκεκριμένη ανακοίνωση αφαιρέθηκε από την ιστοσελίδα της NASA.
Αυτό το γεγονός έρχεται να υπενθυμίσει τις συνεχείς προκλήσεις που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στον τομέα της διαστημικής εξερεύνησης και η σημασία του να διατηρηθούν οι πολιτικές για την προώθηση της ισότητας και της διαφορετικότητας. Η ταινία της Berryman λειτουργεί ως μια υπενθύμιση του έργου της Collins και των γυναικών που ακολούθησαν τα βήματά της, αλλά και ως κάλεσμα για να μην επιτρέψουμε να υποχωρήσουν οι πρόοδοι που έχουν σημειωθεί μέχρι τώρα στον τομέα της ισότητας.
