Γιώργος Ζώης: Ποιος είναι ο σκηνοθέτης που σάρωσε στα φετινά «ελληνικά Oscars»

Γεννημένος στην Αθήνα το 1982, φοίτησε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, στο Τμήμα Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών. Είχε πάθος με την Αστροφυσική και την Πυρηνική Φυσική, όμως κάτι μέσα του τον ωθούσε να αναζητήσει την ποίηση της εικόνας — και τελικά, να μεταπηδήσει στην τέχνη του κινηματογράφου.

Με υποτροφία από το Ίδρυμα Γουλανδρή και το γερμανικό πρόγραμμα Nipkow, σπούδασε Σκηνοθεσία στο Πανεπιστήμιο Τεχνών του Βερολίνου (UdK), ένα από τα σημαντικότερα δημιουργικά φυτώρια στην Ευρώπη. Από εκεί και πέρα, άρχισε να χτίζει τη δική του κινηματογραφική τέχνη.

Casus Belli: Όταν μια μικρού μήκους σε κάνει γνωστό παγκοσμίως

Το όνομά του πρωτοακούστηκε το 2010, όταν η πρώτη του μικρού μήκους ταινία, «Casus Belli», προβλήθηκε στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα Orizzonti του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας. Η ταινία αυτή, που σχολίαζε τον κοινωνικό αποκλεισμό και την κρίση μέσα από μια τολμηρή αφηγηματική δομή, ταξίδεψε σε περισσότερα από 200 φεστιβάλ παγκοσμίως, αποσπώντας πληθώρα διακρίσεων, μεταξύ των οποίων και το Βραβείο Καλύτερης Μικρού Μήκους από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου και έξι βραβεία στο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας.

Ακολούθησε το «Τίτλοι Τέλους» (2012), ένα ντοκιμαντερίστικο πορτρέτο της Αθήνας μέσα από τα ανενεργά γραφεία τελετών, και στη συνέχεια το «Interruption» (2015) — η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του.

Interruption: Η πρώτη μεγάλου μήκους και μια τολμηρή πρόταση

Το «Interruption» βασίστηκε σε πραγματικά γεγονότα: μια ομάδα εισβάλλει σε θεατρική παράσταση και «παγιδεύει» τους θεατές μέσα στην ίδια την πλοκή. Το φιλμ προβλήθηκε ξανά στο Φεστιβάλ Βενετίας, προκαλώντας έντονο διάλογο για τα όρια τέχνης και πραγματικότητας, και απέσπασε το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη από την ΕΑΚ.

Arcadia: Μια μεταφυσική ιστορία απώλειας και έρωτα

Το 2024 ήρθε η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του με τίτλο «Arcadia» — ένα υπαρξιακό δράμα με ψυχολογικό σασπένς και ποιητική γραφή. Η ιστορία ξεκινά με ένα θανατηφόρο τροχαίο που διαταράσσει την καθηλωτική σιωπή ενός παραθαλάσσιου θέρετρου. Ο Γιάννης και η Κατερίνα φτάνουν για να αναγνωρίσουν το θύμα, αλλά σύντομα βυθίζονται σε μια μυστηριώδη αλυσίδα αποκαλύψεων που αφορούν τόσο τη ζωή του θύματος όσο και τη δική τους.

View this post on Instagram

A post shared by Arcadia (@arcadia.movie)

Η ταινία έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Βερολίνου και απέσπασε εξαιρετικές κριτικές. Κέρδισε μεταξύ άλλων το Βραβείο Σκηνοθεσίας στο Sarajevo Film Festival, Βραβείο Ανδρικής Ερμηνείας στο Hong Kong IFF για τον Βαγγέλη Μουρίκη, και φυσικά τρία κορυφαία βραβεία στα φετινά Ίρις: Σκηνοθεσίας, Καλύτερης Ταινίας Μυθοπλασίας, και Σεναρίου (μαζί με την Κωνσταντίνα Κοτζαμάνη).

Σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο Ζώης περιέγραψε την Arcadia ως «μια μεταφυσική ιστορία αγάπης και απώλειας». Όπως είπε χαρακτηριστικά, η ταινία «μιλά για το βλέμμα που χάνεται ανάμεσα σε δυο ανθρώπους όταν πάψει να υπάρχει επικοινωνία. Μια ιστορία για το πένθος, τον έρωτα, και τον ψυχισμό μας όταν όλα καταρρέουν».

Παραμένει πιστός στην αντίληψη ότι το σινεμά είναι συλλογική, σχεδόν θεραπευτική εμπειρία: «Σήμερα, το να διαλέξεις να μπεις σε μια κινηματογραφική αίθουσα και να μοιραστείς το σκοτάδι με άλλους είναι πράξη αντίστασης. Ένα κοινό ταξίδι στη σιωπή».

Όσον αφορά την προσωπική του ζωή, παρότι κρατά χαμηλό προφίλ, τον τελευταίο χρόνο έγινε γνωστή η σχέση του με την ηθοποιό Χριστίνα Χειλά-Φαμέλη, η οποία έγινε ευρύτερα γνωστή από τη συμμετοχή της στη σειρά «Σασμός». Οι δυο τους έχουν εμφανιστεί μαζί σε επίσημες πρεμιέρες, ενώ κοινές αναρτήσεις και στιγμιότυπα από φεστιβάλ όπως του Σαράγεβο έχουν επιβεβαιώσει μια σχέση που φαίνεται να βασίζεται στον κοινό θαυμασμό και την τέχνη. Η ίδια έχει μιλήσει με υπερηφάνεια για τον σκηνοθέτη, χαρακτηρίζοντας τον «έργο τέχνης από μόνο του».

Αυτή τη στιγμή, ο Ζώης προετοιμάζει δύο νέα κινηματογραφικά πρότζεκτ, ένα στα ελληνικά και ένα στα αγγλικά, διευρύνοντας τη ματιά του πέρα από τα εθνικά όρια. Όπως ο ίδιος λέει, «ελπίζω οι επόμενες ταινίες μου να συνοδεύσουν τον θεατή για καιρό, ίσως και να λειτουργήσουν ως καταφύγιο».

Ο Γιώργος Ζώης ίσως να μην είναι ένας ακόμα ταλαντούχος σκηνοθέτης. Άλλα ένας στοχαστής της εικόνας, που ξεκίνησε από την Αστροφυσική και κατέληξε να φτιάχνει κόσμους ολόκληρους σε κινηματογραφικά κάδρα. Στην εποχή του fast content, επιμένει στο σινεμά της εμπειρίας και στην πίστη ότι κάθε εικόνα μπορεί να αλλάξει κάτι μέσα μας.