Ο ναρκισσισμός έχει απασχολήσει όσο λίγες έννοιες την ψυχολογία, καθώς πρόκειται για μια προσωπικότητα που συνδυάζει γοητεία και καταστροφή. Ο νάρκισσος αντλεί δύναμη από την προσοχή και την επιβεβαίωση, λατρεύει να βρίσκεται στο επίκεντρο και να κυριαρχεί στις σχέσεις και στις κοινωνικές του επαφές –προκαλώντας όμως δυστυχία σε όσους βρίσκονται κοντά του.
Είναι σημαντικό όμως να θυμόμαστε, πως το εσωτερικό σύμπαν ενός ατόμου με ναρκισσιστική διαταραχή είναι συχνά γεμάτο θυμό, θλίψη και ανασφάλεια. Γι’ αυτό και υπάρχουν πέντε πράγματα που δεν θα κάνει ποτέ, γιατί θα έμοιαζε –στα δικά του μάτια– με παραδοχή ήττας.
1. Δεν θα αναλάβει ποτέ τις ευθύνες του
Ο ναρκισσιστής δυσκολεύεται να αναγνωρίσει λάθη, ακόμη κι όταν είναι φανερά σε όλους. Η ιδέα ότι μπορεί να φταίει, απειλεί την εικόνα ανωτερότητας που έχει για τον εαυτό του. Έτσι, προτιμά να μεταφέρει την ευθύνη στους άλλους, να κατηγορεί ή να δικαιολογείται, αντί να παραδεχτεί ότι έκανε λάθος.
2. Δεν θα κάνει αυτοκριτική
Η αυτοκριτική απαιτεί ενδοσκόπηση, ειλικρίνεια και αποδοχή αδυναμιών – όλα όσα αποφεύγει ο ναρκισσιστής. Η σκέψη ότι μπορεί να έχει ελαττώματα τον αποσταθεροποιεί, γιατί χαλάει την εικόνα που έχει χτίσει. Γι’ αυτό και σπάνια θα δεις έναν ναρκισσιστή να ζητά βοήθεια από ειδικό ή να παραδέχεται δημόσια ότι χρειάζεται στήριξη.
3. Δεν θα ζητήσει συγγνώμη
Για τον ναρκισσιστή, η συγγνώμη ισοδυναμεί με αδυναμία. Ακόμα κι αν ξέρει ότι έχει βλάψει κάποιον, προτιμά να αγνοεί ή να υποβαθμίζει την κατάσταση. Η παραδοχή σφάλματος θα τον έφερνε στη «δεύτερη θέση», κάτι που δεν αντέχει. Ακόμη και τις στιγμές που θα ζητήσει συγγνώμη, δεν θα είναι ειλικρινής, αλλά περισσότερο μια πράξη να δείξει ευγενικός/η.
4. Δεν θα συγχωρέσει
Με την ίδια λογική που δεν ζητά συγγνώμη, δεν συγχωρεί. Στο μυαλό του, η συγχώρεση είναι σαν παραχώρηση εξουσίας στον άλλον. Αντί να αφήσει πίσω του κάτι, ο ναρκισσιστής το κρατά σαν όπλο, για να επιβεβαιώνει την υπεροχή του όταν χρειαστεί.
5. Δεν θα εκφράσει τα αληθινά του συναισθήματα
Η εικόνα του ναρκισσιστή είναι χτισμένη πάνω στη δύναμη, τον έλεγχο και την αυτοπεποίθηση. Η αποκάλυψη συναισθημάτων – όπως φόβος, θλίψη ή ανασφάλεια – θεωρείται για εκείνον αδυναμία. Προτιμά να διατηρεί μια «μάσκα» ισχύος, ακόμα κι αν εσωτερικά νιώθει ακριβώς το αντίθετο.
Ο ναρκισσιστής μπορεί να μοιάζει παντοδύναμος, όμως στην πραγματικότητα ζει πίσω από μια εύθραυστη βιτρίνα. Η άρνησή του να αναλάβει ευθύνες, να κάνει αυτοκριτική ή να δείξει αληθινά συναισθήματα δεν είναι σημάδια δύναμης, αλλά ένδειξη φόβου.
Αν και η αλλαγή είναι δύσκολη, η κατανόηση αυτής της συμπεριφοράς βοηθά όσους έχουν έναν ναρκισσιστή στη ζωή τους να βάλουν όρια και να προστατέψουν τον εαυτό τους.
