Δεν είναι σπάνιο να βρεθούμε σε μια νέα γνωριμία – είτε κοινωνική, είτε επαγγελματική – και να νιώσουμε αυτό το «κάτι δεν πάει καλά» χωρίς ακριβώς να μπορούμε να το εξηγήσουμε.
Η επιστήμη της ψυχολογίας μας λέει ότι αυτή η διαίσθηση μπορεί να έχει βάση. Οι πρώτες ενδείξεις ενός δύσκολου ή τοξικού χαρακτήρα μπορούν να φανούν μέσα σε λίγα λεπτά, αρκεί να δώσουμε προσοχή στα σωστά σημεία. Οι λέξεις, οι κινήσεις, η στάση και οι αντιδράσεις είναι πιο αποκαλυπτικές απ’ όσο φανταζόμαστε.
1. Συμπεριφορές που χτυπούν «καμπανάκι»
Οι άνθρωποι με εγωκεντρική ή χειριστική προσωπικότητα τείνουν να δίνουν τα πρώτα σημάδια πολύ νωρίς. Αν κάποιος μονοπωλεί τη συζήτηση, κόβει διαρκώς τον λόγο σας ή δείχνει αδιαφορία για αυτά που λέτε, ενδέχεται να μην έχει ανεπτυγμένη ενσυναίσθηση – χαρακτηριστικό που συνδέεται με δυσλειτουργικές σχέσεις. Επίσης, η αμυντική ή υπερβολική αντίδραση στην παραμικρή κριτική μπορεί να υποδηλώνει χαμηλή συναισθηματική ωριμότητα.
2. Η γλώσσα του σώματος δεν ψεύδεται
Ακόμη κι όταν τα λόγια είναι προσεγμένα, το σώμα αποκαλύπτει την αλήθεια. Μια κλειστή στάση (σταυρωμένα χέρια, αποφυγή οπτικής επαφής), απότομες κινήσεις ή ένα υπερβολικά σφιγμένο πρόσωπο, μπορεί να μαρτυρούν εσωτερική ένταση, άγχος ή τάση για απόκρυψη. Σύμφωνα με ειδικούς στην επικοινωνία, οι μη λεκτικές ενδείξεις είναι συχνά πιο αξιόπιστες από τις λέξεις.
3. Οι ερωτήσεις που αποκαλύπτουν τον χαρακτήρα
Μερικές έξυπνες ερωτήσεις, αν γίνουν με διακριτικότητα, μπορούν να σας βοηθήσουν να «σκανάρετε» τον άλλο. Πώς αντιμετωπίζει μια δύσκολη κατάσταση; Τι κάνει όταν δέχεται κριτική; Πώς πήρε μια σημαντική απόφαση στη ζωή του; Οι απαντήσεις, αλλά και ο τρόπος που δίνονται – με ενσυναίσθηση ή με αυτοδικαίωση, με ταπεινότητα ή με έπαρση – λένε πολλά.
4. Προσοχή, όμως, στις υπεραναλύσεις
Παρότι η παρατήρηση των πρώτων ενδείξεων είναι χρήσιμη, η βιαστική κρίση μπορεί να αποβεί άδικη. Ένας ντροπαλός άνθρωπος ίσως να φαίνεται απόμακρος στην αρχή, ενώ κάποιος που βιώνει άγχος μπορεί να δείξει εκνευρισμό ή σφίξιμο χωρίς να έχει κακή πρόθεση. Οι ειδικοί τονίζουν ότι οι πρώτες εντυπώσεις πρέπει να συμπληρώνονται από επόμενες επαφές, ώστε να χτίσουμε μια πιο ακριβή εικόνα.
Η ψυχολογία μάς διδάσκει ότι η πρώτη εντύπωση έχει σημασία – αλλά χρειάζεται και προσοχή. Τα σημάδια ενός αρνητικού ή τοξικού χαρακτήρα συχνά είναι εκεί από την αρχή: στις μικρές χειρονομίες, στις αντιδράσεις, στη γλώσσα του σώματος.
Αν μάθουμε να ακούμε με τα μάτια και να παρατηρούμε πίσω από τις λέξεις, μπορούμε να προστατευτούμε από προβληματικές σχέσεις – χωρίς όμως να ξεχνάμε πως όλοι αξίζουν μια δεύτερη ευκαιρία να δείξουν τον πραγματικό τους εαυτό.
